Την Πέμπτη 28 Ιουλίου 2022, 100 χρόνια μετά την μικρασιατική καταστροφή, στο κατάμεστο από 1000 και πλέον θεατές θέατρο «Κατίνα Παξινού», στο Αττικό Άλσος, συντελέστηκε η μουσικοχορευτική παράσταση με τίτλο «Ξεριζωμός – Μνήμες Σμύρνης», στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ της Περιφέρειας Αττικής.
Η διακριτική αφήγηση της δημοφιλούς ηθοποιού, Κατερίνας Λέχου, η διαρκής συνομιλία, του χορού υπό τη σκηνοθετική μάτια της καταξιωμένης χορογράφου των τελετών της Ολυμπιακής φλόγας, Άρτεμις Ιγνατίου, το τραγούδι της Μαριαλενας Ροζάκη, αλλά και η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του πολυβραβευμένου συνθέτη Μιράν Τσαλικιάν.έδωσαν έναν «διαφορετικό» χαρακτήρα, σε μία ιδιαίτερη μουσικοχορευτική παράσταση, που σίγουρα, δεν θυμίζει άλλες…
Όπως τότε, η φωτιά ξεκίνησε από την αρμενική συνοικία και εξαπλώθηκε σε όλη τη Σμύρνη, έτσι και σήμερα η πρωτότυπη μουσική του συνθέτη Μιράν Τσαλικιάν – με τη ελληνική και, ταυτόχρονα, αρμενική καταγωγή- συνεπήρε και στιγμάτισε οριστικά την ψυχή του κοινού, «αγκαλιάζοντας» την παράσταση. Έδωσε στη βραδιά μια άλλη ατμόσφαιρα, ένα ξεχωριστό άρωμα και κάτι από την ανυπέρβλητη ομορφιά, αλλά και τα ανεξίτηλα » τραύματα «της αξέχαστης Σμύρνης. Μια μουσική που πέτυχε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους χορευτές, που εκφράστηκαν μοναδικά, και να «εισβάλλει» μαγευτικά στη μακροπρόθεσμη μνήμη και αισθητική του κοινού που είχε την τύχη να βρεθεί εκεί, για να τέρψει την ψυχή του, σίγουρα με κάτι ξεχωριστό.
Νότες και μελωδίες «ανάγκασαν» τον χρόνο να επιστρέψει έναν αιώνα πίσω, και οι δείκτες του ρολογιού να παραμείνουν παγωμένοι εκεί, στην κοσμοπολίτικη και γοητευτική πόλη της Σμύρνης, στην πόλη, που το μένος του αντιπάλου, μετέτρεψε σε πόλη «φάντασμα»…
Εκεί, που συντελέστηκε από τον Κεμάλ κι από το κίνημα των Νεότουρκων , ένα από τα πιο βάρβαρα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και του ελληνισμού… Κάθε νότα, κάθε ήχος σε τριγύριζε εκεί στα σοκάκια της Σμύρνης, για να σου υπενθυμίσει απόλυτα, ότι τίποτα δεν έχει και δεν πρέπει να λησμονηθεί … Κάθε μελωδία σμίλευε το συναίσθημα της απώλειας, ένα συναίσθημα που ακόμα πληγώνει και κορυφώνεται με εκρηκτική ένταση…
Ο χαρακτήρας, η περηφάνεια, η λάμψη της Σμύρνης και τελικά η βιαιότητα, η απόλυτη καταστροφή, η θλίψη και ο πόνος έλαβαν σάρκα και οστά μέσα απ’ τους χορευτές, το τραγούδι κι από την καθηλωτική μουσική που, πραγματικά, έσταζε δάκρυα και δεν άφησε περιθώρια στο κοινό να μην νιώσει το μεγαλείο, την ταυτότητα αλλά και την προδοτική και ολοσχερή καταστροφή της.
Το κοινό έμελλε μέσω της μουσικής να αφουγκραστεί το βουβό μοιρολόι της Μικρασιάτισσας μάνας, που κλαίει τα παιδιά της και τον γοερό θρήνο ολόκληρου του ελληνισμού για την πατρίδα που χάνει …Τη γλυκιά Σμύρνη που ακόμα και μέσα στην καταστροφή της, η μουσική του συνθέτη, φρόντισε να την κάνει να λάμπει σαν αρχόντισσα, ακόμα περισσότερο, κι ανεξάντλητα, μέσα στον χρόνο… Πώς γίνεται άραγε κανείς να ξεχάσει την ιστορία;
Φεύγοντας από την παράσταση, το συναίσθημα, οι ερμηνείες των χορευτών, οι αξεπέραστα έντεχνες μελωδίες κατακλύζουν το νου και παράλληλα αποτελούν ελπίδα για ένα μέλλον συλλογικό που δεν ξεχνά… Η μουσική του κυρίου Τσαλικιάν στην παράσταση » Ξεριζωμός – Μνήμες Σμύρνης», διαπέρασε μαγικά το ηλιακό πλέγμα του κοινού και διαπότισε, πλημμύρισε τους πάντες με συναισθήματα, και μνήμες που, μάλλον, δεν άντεξε κανένας μας να βιώσει χωρίς να συγκινηθεί, να ανατριχιάσει, ακόμα και να κλάψει, αλλά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας… Ένα αιχμηρό καρφί στη μνήμη του ελληνισμού, που μέσα από την ύψιστη μορφή της τέχνης, ακόμα ματώνει και αδυνατεί να λησμονηθεί.
