Περιβαλλοντικές οργανώσεις της ΠΓΔΜ προσπαθούν να σώσουν από την εξαφάνιση το βαλκανικό υποείδος του ευρωπαϊκού λύγκα, ο οποίος είναι το μεγαλύτερο αιλουροειδές που απομένει στην ήπειρο. Μόλις 100 άτομα περίπου εκτιμάται ότι επιζούν σε όλα τα Βαλκάνια, ενώ στην Ελλάδα η πληθυσμιακή κατάσταση του ζώου παραμένει αδιευκρίνιστη.
Ο βαλκανικός λύγκας (Lynx lynx martinoi) είναι νυχτόβιος και συνεπώς σπάνια γίνεται αντιληπτός, παρά το σχετικά μεγάλο του μέγεθος (μπορεί να ξεπεράσει το ένα μέτρο σε μήκος και τα 25 κιλά σε βάρος). Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι οι σκούρες τούφες που προεξέχουν από τα αφτιά του.
Η κηλιδωτή γούνα του, με χρώματα που ποικίλλουν από το χρυσοκίτρινο μέχρι το καφέ, είναι ο βασικός λόγος που το ζώο καταδιώκεται από τους λαθροθήρες, προκειμένου να… «φορεθεί».
«Ο λύγκας δεν έχει άλλο φυσικό εχθρό εκτός από τον άνθρωπο» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Γκεόργκι Ιβανόφ, οικολόγος που εργάζεται σε πρόγραμμα για την παρακολούθηση του λύγκα με 30 κάμερες που έχουν εγκατασταθεί στο Εθνικό Πάρκο του όρους Γκαλίσιτσα της ΠΓΔΜ, ανάμεσα στις λίμνες της Πρέσπας και της Οχρίδας. «Η κύρια αιτία του κινδύνου εξαφάνισης είναι το παράνομο κυνήγι, καθώς και η περιβαλλοντική καταστροφή και, πάνω απ’ όλα, η ανεξέλεγκτη αποδάσωση» πρόσθεσε η βιολόγος Ντάιμ Μελόφσκι της Οικολογικής Εταιρείας της ΠΓΔΜ.
To πρόγραμμα παρακολούθησης θα καλύψει επίσης το Εθνικό Πάρκο στο Μαύροβο αλλά και την Αλβανία, σε συνεργασία με τον ελβετικό ερευνητικό οργανισμό KORA, το γερμανικό Euronatur και το νορβηγικό NINA. Στην προσπάθεια συνεργάζεται η Κυνηγετική Εταιρεία Οχρίδας. Οι υπεύθυνοι του προγράμματος ελπίζουν όχι μόνο να ολοκληρώσουν την πρώτη συστηματική καταγραφή του βαλκανικού λύγκα, αλλά και να πετύχουν την οριοθέτηση προστατευόμενων περιοχών γύρω στα τέλη του 2009.
Ελπιδοφόρα στοιχεία έχουν δώσει εξάλλου ανάλογες προσπάθειες σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, όπου ζουν άλλα υποείδη του Lynx lynx. Περιβαλλοντικές οργανώσεις επανεισήγαγαν το λύγκα στην Ελβετία, όπου το ζώο είχε εξαφανιστεί τον 19ο αιώνα, αυξάνοντας τον πληθυσμό στα 140 άτομα μέσα σε δύο δεκαετίες. Οι πληθυσμοί ανακάμπτουν και στη Σκανδιναβία, τη Βαλτική και τα Καρπάθια Όρη, από τη Σλοβακία μέχρι τη Ρουμανία.
Σύμφωνα με την ελληνική περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ, στην Ελλάδα η εξάπλωση του λύγκα ήταν κάποτε αρκετά ευρεία, από τη Θράκη μέχρι και τη νότια Πελοπόννησο. Σήμερα, μόνο σκόρπιες αναφορές υπάρχουν για λύγκες στη Βόρεια Πίνδο και στο όρος Βόρρας.
Οι Ελβετοί ερευνητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της ΠΓΔΜ προειδοποιούν ότι η προσπάθεια θα είναι δύσκολο να επιτύχει λόγω της λαθροθηρίας.
Στη γειτονική χώρα μάλιστα, αν και το κυνήγι του λύγκα (ο οποίος σπάνια επιτίθεται σε οικόσιτα ζώα) τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως 8 ετών, δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε λαθροθήρες ούτε μία φορά. «Η νομική προστασία δεν έχει νόημα αν οι παραβάσεις δεν διώκονται» προειδοποιεί η Μανουέλα φον Αρκς του ελβετικού οργανισμού KORA.
