Αλλαγές επέρχονται στην «εποπτεία των πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ» που ασκείται από το Κράτος, ώστε να εναρμονιστούν με τη συνταγματική επιταγή για τη διασφάλιση της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων.
Με εγκύκλιο του αρμόδιου υπουργού Εσωτερικών, κατ’ εξουσιοδότηση του νέου Δημοτικού Κώδικα:
• Καθορίζονται επακριβώς ποιες από τις αποφάσεις των δημοτικών και κοινοτικών αρχών υπόκεινται στον κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας.
• Καταργείται η επιτροπή του άρθρου 18 του ν. 2218/1994, όπως ισχύει, και επαναφέρεται σε πρώτο στάδιο, η διοικητική προσφυγή κατά πράξεων των Δήμων και των Κοινοτήτων ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας.
• Για πρώτη φορά θεσμοθετείται ρητά διοικητική προσφυγή όχι μόνο κατά των εκτελεστών πράξεων των πρωτοβάθμιων οργανισμών, αλλά και κατά της παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας των οργάνων τους.
• Επαναφέρεται το δεύτερο στάδιο κρίσης, που είχε στο παρελθόν καταργηθεί, υπό διαφορετική όμως μορφή. Για τον λόγο αυτό συστήνεται για πρώτη φορά στην έδρα κάθε περιφέρειας τουλάχιστον από μια Ειδική Επιτροπή, της οποίας προεδρεύει εφέτης και από την οποία απουσιάζει παντελώς εκπρόσωπος της κρατικής διοίκησης, ως εχέγγυο αμερόληπτης κρίσης.
• Για πρώτη φορά θεσμοθετείται ρητά η υποχρέωση των δημοτικών και κοινοτικών οργάνων να συμμορφώνονται στις αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας και της Ειδικής Επιτροπής, με σοβαρές πειθαρχικές επιπτώσεις σε αντίθετη περίπτωση.
