Η βαθιά αισθαντική φωνή της και το ιδιαίτερο γρέζι της μας συντροφεύουν εδώ και πολλά χρόνια. Τραγούδια όπως «Προσωπικά», «Πάρε με», «Η ζωή είναι γυναίκα», «Ψάξε», «Αντιθέσεις», «Δεν με νοιάζει», «Το φεγγάρι στην ταράτσα», αποτελούν ένα μέρος της μουσικής παρακαταθήκης που μας έχει αφήσει. Οι εμφανίσεις της μπορεί να είναι λίγες και επιλεκτικές -αυστηρά και μόνο σε μικρούς «ζεστούς» χώρους- όμως πάντα φροντίζει να μας ικανοποιεί με το παραπάνω.
Mε αφορμή την έναρξη των εμφανίσεών της στο νέο μουσικό στέκι της Αθήνας «Οδός Λυσίου» στο πλάι καταξιωμένων συναδέλφων της, όπως ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Λάκης Παπαδόπουλος και ο Διονύσης Τσακνής, η Ελένη Δήμου μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ κάνοντας μια αναδρομή στη μεγάλη καριέρα της.
Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Τι θα ακούσουμε στο πρόγραμμα της «Οδού Λυσίου»;
Αγαπημένα τραγούδια σε μια αγαπημένη για εμάς συνύπαρξη. «Τραγούδια της παρέας» όπως τα λέμε.
Έχετε συνεργαστεί ξανά με τους συγκεκριμένους τραγουδιστές;
Με όλους. Ο Γιάννης Ζουγανέλης μού έγραψε πέντε τραγούδια στον πρώτο μου δίσκο («Έχω φίλους», 1982), με τον Λάκη Παπαδόπουλο συνεργαστήκαμε στον δίσκο «Κατά βάθος… αλεπού» (1986) και με τον Διονύση Τσακνή έχουμε τραγουδήσει το «Μια στιγμή πανικού» (1990). Και με τους τρεις μας συνδέουν παλιότερες συνεργασίες αλλά και μια φιλία που κρατάει χρόνια.
Θα έλεγε κανείς ότι είστε «ακριβοθώρητη» στις εμφανίσεις σας. Ποιος είναι ο λόγος;
Κάνω λίγες και επιλεκτικές εμφανίσεις, πάντα σε μικρές μουσικές σκηνές. Είναι επιλογή μου. Θέλω όταν εμφανίζομαι να αισθάνομαι καλά και όχι να βαριέμαι.
Το έχετε νιώσει ποτέ αυτό το συναίσθημα;
Παλιά, όταν κάναμε καθημερινές εμφανίσεις, το είχα νιώσει. Εκεί πλάθεις μια ιστορία και λες «σήμερα το βράδυ θα είναι διαφορετικό». Αν ο κόσμος, που ούτως ή αλλιώς κάθε φορά είναι διαφορετικός, έχει διάθεση, όλα αλλάζουν.
«Κόσμε» , «7 γραμμάρια», «Selfie». Αυτά είναι τα τρία καινούργια τραγούδια σας που μας συστήσατε τη Δευτέρα 14 Οκτωβρίου μέσα από το YouTube και λοιπές διαδικτυακές πλατφόρμες. Για ποιον λόγο τα κυκλοφορείτε μέσω της τεχνολογίας και όχι στα δισκοπωλεία;
Τα τραγούδια αυτά που κυκλοφορούν ήδη σε ηλεκτρονικά μέσα είναι προάγγελος του βινυλίου που θα κυκλοφορήσει σε λίγους μήνες. Τα καινούργια τραγούδια κυκλοφορούν πια σε ψηφιακή μορφή. Τα αυτοκίνητα νέας γενιάς δεν έχουν πια υποδοχές για cds αλλά για στικάκια.
Ζήσατε τη χρυσή εποχή της δισκογραφίας. Σας στενοχωρεί η κατάσταση της δισκογραφίας σήμερα;
Το ότι δεν υπάρχει δισκογραφία σήμερα είναι πάρα πολύ δυσάρεστο. Όχι μόνο για μένα που πρόλαβα την καλή εποχή αλλά και για νεότερους καλλιτέχνες και κυρίως γι’ αυτούς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το κοινό. Από τη στιγμή, όμως, που οι εταιρείες ζητάνε από τους καλλιτέχνες να καλύψουν μόνοι τους όλα τα έξοδα παραγωγής, αυτοί προτιμούν να κυκλοφορούν τα τραγούδια τους σε ηλεκτρονικά μέσα.
Πώς ασχοληθήκατε με το τραγούδι;
Μεγάλωσα τραγουδώντας. Η μητέρα μου είχε μια πολύ ωραία φωνή, την οποία μάλλον κληρονόμησα. Θυμάμαι ότι στο Δημοτικό ήμουν με ένα ραδιοφωνάκι στο αυτί. Ζητούσα συνεχώς άδεια για να βγαίνω στην αυλή να ακούσω μουσική. Στη συνέχεια πήγα στο Ωδείο Αθηνών. Έκανα μαθήματα ορθοφωνίας και σολφέζ, ώσπου κάποια στιγμή ο Δημήτρης Χορν, που ήταν οικογενειακός μας φίλος, με πρότεινε στον Μάνο Χατζιδάκι. Σε μια βραδιά «για νέους δημιουργούς» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στην οποία τραγούδησα με τον Δημήτρη Λέκκα σε ζωντανή μετάδοση από το Τρίτο Πρόγραμμα, ξεκίνησαν όλα.
Πώς νιώθατε κάνοντας ακρόαση μπροστά στον Μάνο Χατζιδάκι;
Μου είχαν κοπεί τα πόδια! Θυμάμαι ότι είχα ένα ασύλληπτο τρέμουλο. Από το τρακ που είχα έκανα ένα βιμπράτο, το οποίο του άρεσε και με αποκάλεσε «μια δεύτερη Αμάλια Ροντρίγκεζ» (σ.σ. η φωνή των fados που έφυγε από τη ζωή το 1999). Ψάχνοντας τότε τα δισκοπωλεία για να βρω βινύλιό της, διαπίστωσα ότι οι φωνές μας είχαν μια ομοιότητα. Τελικά, άρεσα στον Χατζιδάκι!
Να επιστρέψουμε σ’ εκείνη τη βραδιά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Τι ακολούθησε;
Υπέγραψα το πρώτο μου συμβόλαιο με δισκογραφική εταιρεία (MINOS) και ακολούθησαν δυο χρονιές στις οποίες πήρα μέρος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 1980 πήρα το τρίτο βραβείο με το «Αν η καρδιά σου» και το 1981 το πρώτο με το «Μια αγάπη σαν κι αυτή».
Λίγα χρόνια αργότερα ο θεσμός του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης παρήκμασε, απαξιώθηκε. Γενικά, νιώθετε ότι το τάιμινγκ υπήρξε σύμμαχος στη ζωή σας; Ότι ήσασταν πάντα «στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή»;
Ναι, το νιώθω. Είναι κάτι ανεξερεύνητο. Σαν να έχει συνωμοτήσει το σύμπαν για να γίνουν κάποια πράγματα στην καριέρα μου.
Αν σας γινόταν η πρόταση να συμμετάσχετε σε ένα talent show ως κριτής, τι θα απαντούσατε;
Θα έλεγα όχι. Αυτή τη στιγμή προβάλλονται τρία talent shows στην τηλεόραση. Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα χρειάζεται τόσα πολλά.
Πώς κρίνετε το επίπεδο των διαγωνιζόμενων;
Τόσους μαζεμένους μέτριους τραγουδιστές δεν είχα δει άλλες χρονιές. Δεν αδικώ, όμως, αυτά τα παιδιά, γιατί δεν έχουν άλλον τρόπο για να προβληθούν και να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Διαφωνώ, όμως με τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται. Αλήθεια, έχει σκεφτεί κανείς τι γίνονται αυτά τα παιδιά μετά την τηλεοπτική τους παρουσία; Ξέρεις κανείς σε τι ψυχολογική κατάσταση μπορούν να βρεθούν όταν βγαίνουν από ένα παιχνίδι το οποίο προβάλλεται στο πανελλήνιο σε εβδομαδιαία βάση έξω στην κοινωνία;
Έχει αποδειχτεί πολλές φορές ότι η δημοσιότητα είναι μαχαίρι δίκοπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ένας καλλιτέχνης που τραγουδάει ραπ με το όνομα Sin-Boy, στον οποίο και εσείς αναφερθήκατε πρόσφατα.
Μιλάμε για ένα μεγάλο κίνημα, όπως η ραπ, που ξεκίνησε από τους Αφροαμερικάνους οι οποίοι ήθελαν να καταγγείλουν τον τρόπο ζωής τους. Όταν είδαν ότι αυτό «πουλάει», δυστυχώς στη συνέχεια εμπορευματοποιήθηκε. Οπότε, κάποιοι είπαν «ας βάλουμε κάποιες κοπελίτσες να κουνάνε το πωπουδάκι τους». Όσον αφορά τον Sin Boy, δεν διαφωνώ με τα τραγούδια του. Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα κοινού που τους αρέσουν. Απλώς, το κομμάτι του που έγινε επιτυχία ποτέ δεν κατάλαβα τι λέει. Η διαφωνία μας αυτή είναι. Ως τραγουδίστρια δεν μου αρκεί μια χορευτική μουσική. Θέλω να καταλαβαίνω και τους στίχους.
Τα τραγούδια σας μιλάνε για την αγάπη και τον έρωτα. Πόσο μεγάλο ρόλο έχουν παίξει αυτές οι δυο λέξεις στη ζωή σας;
Πολύ μεγάλο ρόλο. Έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για μένα.
Σήμερα θεωρείτε τον εαυτό σας επιτυχημένο;
Θεωρώ πως ναι, από την άποψη ότι μπορεί να είμαι η αγαπημένη καλλιτέχνης κάποιων ανθρώπων.
H συγγραφή, η αποκέντρωση και το …brain drain
Πριν από 10 χρόνια γράψατε ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Όσα δεν είπαμε» (εκδόσεις Λιβάνη). Πώς προέκυψε αυτή η επιθυμία;
Ήταν μια περίοδος κατά την οποία δεν έκανα τίποτα σε σχέση με τη μουσική και το τραγούδι. Έτσι οδηγήθηκα στο να γράψω. Ήταν κάτι που ήθελα από παλιά, αλλά δεν έβρισκα χρόνο.
Έχετε την ανάγκη να γράψετε κάτι σήμερα;
Είναι κάτι που επιθυμώ πολύ. Το γράψιμο, όμως, απαιτεί συγκέντρωση και «αποκέντρωση». Να μένεις για λίγο έξω από τα πράγματα που συμβαίνουν όταν τραγουδάς.
Μένετε έξω από το κέντρο της πόλης, στην Παλλήνη. Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην προσωπική σας «αποκέντρωση»;
Με εξαίρεση ένα διάστημα στον Λυκαβηττό, πάντα έμενα εκτός κέντρου. Ποτέ δεν ήμουν του καφέ και του έξω. Βγαίνω μόνο εάν υπάρχει λόγος. Είμαι πιο πολύ …του σπιτιού. Στη συνέχεια, όταν συζήσαμε με τον άνδρα μου, μέναμε στα «Αστυνομικά» στην Άνω Ηλιούπολη (στο τελευταίο σπίτι στο βουνό), μετά πήγαμε στην Ανάβυσσο και τα τελευταία 4 χρόνια μένουμε στην Παλλήνη. Στο σπίτι μας καλλιεργούμε και έναν μικρό κήπο με λαχανικά. Γενικά μου αρέσει η επαφή με τα δέντρα, τα ζώα και το χώμα.
Είστε πολιτικοποιημένη; Ασχολείστε με τα κοινά;
Όχι, με την άποψη που το εννοείτε. Ενημερώνομαι, όμως για τα πάντα.
Σας έχουν γίνει προτάσεις από κόμματα για να κατέβετε στο ψηφοδέλτιό τους;
Ναι, αλλά δεν τις αποδέχτηκα. Ψηφίζω για να μη μείνει το καράβι ακυβέρνητο. Δεν είμαι υπέρ της λογικής της αποχής. Δηλώνω απογοητευμένη απ’ όλους. Αν γνωρίζετε κάποιον… γοητευμένο να μου τον δείξετε.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας σήμερα;
Το ότι όλοι κοιτάμε τον εαυτό μας και όχι το γενικό σύνολο. Τείνουμε να χάσουμε την ανθρωπιά μας. Δεν μας νοιάζει εάν κάηκε το σπίτι του διπλανού μας, αφού δεν κάηκε το δικό μας.
Ο γιος σας είναι σήμερα 26 ετών. Με τι ασχολείται;
Έχει τελειώσει Μηχανικός – Μηχανολόγος στο Πολυτεχνείο και ετοιμάζεται να φύγει για μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό. Δεν σας κρύβω ότι στενοχωριέμαι. Θα ήθελα το παιδί μου να είναι στην Ελλάδα και να είναι ευτυχισμένο. Αλλά να κάτσει για να παίρνει 700 ευρώ;
Ποιο είναι το μεγαλύτερό όνειρό σας σήμερα;
Το προσωπικό μου όνειρο είναι να είναι καλά η οικογένειά μου αλλά και όλος ο κόσμος. Να τελειώσουν οι πόλεμοι και τα συμφέροντα – όσο και αν αυτό ακούγεται ουτοπικό. Σε επαγγελματικό επίπεδο ονειρεύομαι να εξακολουθώ να κάνω ωραία τραγούδια και ξεχωριστές εμφανίσεις, μιας και η φωνή και ο χρόνος θεωρώ ότι είναι σύμμαχοί μου. Ακόμα ονειρεύομαι!
«Οδός Λυσίου»: Το νέο μουσικό στέκι της πόλης
Ο Γιάννης Ζουγανέλης, συναντά την Ελένη Δήμου και μαζί με τον Λάκη Παπαδόπουλο και τον Διονύση Τσακνή, μας ταξιδεύουν σε μια γκάμα μουσικών ειδών στην «Οδό Λυσίου». Μαζί τους η Ιωάννα Καβρουλάκη.
«Οδός Λυσίου»: Λυσίου και Μνησικλέους 22, Πλάκα
Τηλέφωνο: 210 32 35 318
Ώρα Έναρξης: 22:30 (κάθε Σάββατο)
Τιμές: 15 ευρώ με μπύρα, κρασί ή ποτό στο bar
70 ευρώ φιάλη κρασί | 2 άτομα
140 ευρώ φιάλη ποτού | 4 άτομα.