Mάκης Παπαδημητρίου: «Όπου υπάρχει αδικία ή πόλεμος, ο καπιταλισμός το εκμεταλλεύεται»

Τρία αδέρφια, Eβραίοι από τη Βαυαρία, το 1844 μεταναστεύουν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού κυνηγώντας το «αμερικάνικο όνειρο». Από ένα κατάστημα υφασμάτων στην Αλαμπάμα ξεκίνησε η εντυπωσιακή οικονομική και κοινωνική ανέλιξη των Λήμαν, σε μια εντυπωσιακή πορεία που καλύπτει 164 χρόνια και τρεις γενιές.

Η ιστορία ολοκληρώνεται το 2008, τη χρονιά της θεαματικής κατάρρευσης της τράπεζας επενδύσεων Lehman Brothers που αποτέλεσε τη θρυαλλίδα που πυροδότησε την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση, με συνέπειες που ακόμα και σήμερα η ανθρωπότητα δεν έχει ξεπεράσει.

Η άνοδος και η πτώση των Λήμαν μαζί με τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας που τη συνόδευσαν, υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου χώρεσαν μαεστρικά σε 140 λεπτά πυκνού θεατρικού χρόνο, με αποτέλεσμα «Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» να είναι μια από τις καλύτερες θεατρικές παραστάσεις που ανεβαίνουν φέτος.

Η ΑΜΑΡΥΣΙΑ παρακολούθησε την παράσταση στο θέατρο «Ιλίσια» και συνομίλησε με τον Μάκη Παπαδημητρίου, που προσθέτει στο πλούσιο βιογραφικό του έναν ακόμα εξαιρετικό ρόλο.

Ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του μας μιλάει για τα fake news που τον ενοχλούν αφάνταστα, την αδιαφορία που επέδειξε το κράτος για τον χώρο του Πολιτισμού την περίοδο των lockdown και αποκαλύπτει για ποιο λόγο μετάνιωσε που δεν πήρε το πτυχίο Φυσικής.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΑΣΟΣ ΜΕΡΓΙΑΝΝΗΣ

Μπορείς να μας εισαγάγεις στον κόσμο των Lehman Brothers;

Το έργο ξεκινάει το 1844 με την άφιξη του Henry Lehman στην Αμερική και ολοκληρώνεται το 2008 με την κατάρρευση της τράπεζας Lehman Brothers. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου είναι μυθοπλασία, δεν είναι «ντοκιμαντερίστικη» αναφορά σε πρόσωπα και πράγματα.

Επί σκηνής ο θεατής δεν βλέπει μόνο τους τρεις αδερφούς Lehman, αλλά και συγγενείς τους (συζύγους, παιδιά, εγγόνια, δισέγγονα) καθώς και πρόσωπα που δεν ανήκουν στην πυρήνα της οικογένειας. Επειδή είμαστε τρεις ηθοποιοί επί σκηνής, όλο αυτό έχει να κάνει με ένα περιβάλλον που χτίζεται με τη λογική της αφηγηματικής διαδικασίας. Βασικός χαρακτήρας, λοιπόν, είναι κάθε φορά ο αφηγητής.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε στις πρόβες;

Η μεγαλύτερη δυσκολία και το άγχος που είχαμε ήταν να γίνει το μάζεμα όλου αυτού του τεράστιου όγκου πληροφοριών, που στην αρχή μας τρόμαζε και στη συνέχεια να παραμείνουμε συνεπείς και συγκεντρωμένοι σε αυτό που δουλεύαμε στην πρόβα. Ήταν αρκετά δύσκολο να ξεφύγουμε από το κείμενο για να αρχίσουμε να δουλεύουμε πάνω στους ρόλους. Τελικά, νομίζω πως τα καταφέραμε και η παράσταση κυλάει πολύ όμορφα.

Γιατί να ανέβει τώρα στο θεατρικό σανίδι η ιστορία των Lehman Brothers;

Έτσι όπως πάνε τα πράγματα και με τον τρόπο που το καπιταλιστικό σύστημα εξελίσσεται (ή καλύτερα δεν εξελίσσεται) το να μιλήσεις για την παγκόσμια οικονομική κατάρρευση μέσα από μια ιστορία που δεν αφορά το μακρινό αλλά το πρόσφατο παρελθόν, είναι σαν να βλέπεις πώς τα πράγματα εξελίχθηκαν ερήμην μας και με έναν τρόπο μας έπιασαν στον ύπνο. Όπου υπάρχει αδικία ή πόλεμος, ο καπιταλισμός το εκμεταλλεύεται.

Και εμείς ως πολίτες, όμως, δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών…

Νομίζω πως μας πήρε η μπάλα. Δεν μπορούσαμε να το σταματήσουμε, δεν ήταν στη διακριτική μας ευχέρεια.

Εσύ μπήκες ποτέ στην παγίδα του άκρατου καταναλωτισμού; Να ξοδεύεις περισσότερα απ’ όσα εισπράττεις, να πάρεις κάποιο δάνειο που να μη μπορείς να το αποπληρώσεις;

Δάνειο δεν έχω πάρει ποτέ, αλλά έχω αισθανθεί το «έχω χρήματα, άρα μπορώ να αγοράσω κάτι».

Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;

Αν και λόγω COVID οι θεατές δεν επιτρέπεται να μας επισκεφτούν στα καμαρίνια, από τις κριτικές που έχουν γραφτεί σε ηλεκτρονικά μέσα έχουμε ένα πολύ υψηλό ποσοστό ικανοποίησης. Ο κόσμος έμεινε πολύ καιρό εκτός θεάτρου και ευχαριστιέται την παράσταση που είναι χορταστική σε πυκνότητα και διάρκεια.

Το κράτος στάθηκε αρωγός στους ηθοποιούς όσο καιρό τα θέατρα έμεναν κλειστά;

Ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για τα θέατρα, τη στιγμή που μιλάμε για μια μορφή διασκέδασης πολύ πιο ασφαλή από το να πας π.χ. σε ένα μπαρ και να συγχρωτιστείς με ανθρώπους που δεν φοράνε μάσκα. Σε όλο αυτό το διάστημα, το κράτος επιδόθηκε σε μια επιδοματική πολιτική. Δεν θα έπρεπε να είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο. Έπρεπε οι ηθοποιοί να ήταν εξασφαλισμένοι έτσι κι αλλιώς, όμως αυτό δεν έγινε γιατί δεν υπήρχε η πρόθεση από πλευράς της Πολιτείας.

Όταν ανακοινώθηκαν τα μέτρα για τους πληγέντες από την πανδημία, ο χώρος του Πολιτισμού και ιδιαίτερα του θεάτρου είχε μείνει εκτός· αργότερα, έγινε η διορθωτική παρέμβαση. Αυτό δείχνει ότι δεν μας σκέφτονται καν. Δεν τους ενδιαφέρει ο χώρος του θεάτρου και αυτό φαίνεται από το πόσο πρέπει να πιέσουμε για να διεκδικήσουμε κάτι που θεωρείται αυτονόητο. Ελπίζω από εδώ και πέρα τα πράγματα να αλλάξουν και να πάμε σε μια πιο λογική αντιμετώπιση του Πολιτισμού γενικότερα.

Πώς ήταν αυτή η περίοδος των δυο lockdown για σένα;

Το θέατρο μού έλειψε πολύ, όπως έλειψε σε όλους τους εργαζόμενους του χώρου. Θα ήθελα πολύ να ήταν ανοικτά τα θέατρα τον περασμένο χειμώνα. Ευτυχώς, ήμουν από τους τυχερούς που είχαν δουλειά στην τηλεόραση, καθώς τα γυρίσματα συνεχίστηκαν κανονικά.

Την εποχή μιας παγκόσμιας πανδημίας, των fake news, της υστερίας με τα social media και μιας γενικότερης «φασαρίας» τι είναι αυτό που σε ενοχλεί περισσότερο σήμερα;

Με ενοχλούν πολλά αλλά θα ήθελα να σταθώ στα fake news. Μιας και μας έχουν συνηθίσει να μη διασταυρώνουμε τις πληροφορίες τις οποίες ακούμε, είναι πολύ εύκολο να πιστεύουμε πράγματα που δεν ισχύουν, να γινόμαστε έρμαια προθέσεων. Απουσιάζει ο σχολαστικός έλεγχος της πληροφορίας. Να ξέρουμε από πού προέρχεται και γιατί βλέπουμε μια είδηση. Γι’ αυτό και έχουν γίνει διάφορα τραγελαφικά του στυλ να βγαίνει μια είδηση και να την αποσύρουν, γιατί αποδεικνύεται ότι τελικά ήταν ένα «τρολάρισμα», αλλά βρέθηκε να παίζει στο δελτίο ειδήσεων γιατί κανείς δεν τη διασταύρωσε.

Συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς τα γυρίσματα της νέας κωμικής σειράς της Cosmote TV «Αόρατοι» στην οποία συμπρωταγωνιστείς. Τι θα δούμε στα οκτώ επεισόδια;

Είναι μια παρέα πέντε ατόμων (στους βασικούς ρόλους εκτός από εμένα θα δείτε τη Βασιλική Τρουφάκου, τη Γιούλικα Σκαφιδά, τον Γιώργο Χρανιώτη και τον Νίκο Πουρσανίδη) που φτιάχνει άλλοθι σε ανθρώπους που το χρειάζονται, καθώς διατηρούν εξωσυζυγικές σχέσεις. Κάποια στιγμή, όμως, θα γίνει ένα έγκλημα και θα βρεθούν κατηγορούμενοι. Όπως λέει και ο σκηνοθέτης μας Χάρης Μαζαράκης, πρόκειται για ένα crime comedy που συνδυάζει μυστήριο με γέλιο. Τα γυρίσματα ολοκληρώνονται τέλη του μήνα και καλώς εχόντων των πραγμάτων, η σειρά θα προβληθεί στην Cosmote TV τον Ιανουάριο του 2022.

Έχουμε δει σπουδαίες δουλειές από τη συνδρομητική τηλεόραση τα τελευταία χρόνια, ενώ και στην ιδιωτική η ελληνική μυθοπλασία έχει πάρει μπρος για τα καλά. Απ’ ό,τι φαίνεται και ιδέες, αλλά και… λεφτά υπάρχουν. Ποια είναι η γνώμη σου;

Νομίζω ότι πρόκειται για μια ευτυχή συγκυρία. Γίνονται πολύ αξιόλογες δουλειές που εκτιμήθηκαν από το τηλεοπτικό κοινό, καθώς λόγω εγκλεισμού ο κόσμος είχε περισσότερο χρόνο να παρακολουθήσει τηλεόραση.

Εάν σου γινόταν πρόταση να είσαι στην τηλεόραση όχι με την ιδιότητα του ηθοποιού αλλά με αυτή του παρουσιαστή ενός τηλεπαιχνιδιού, θα το σκεφτόσουν;

Κάτω από προϋποθέσεις – δηλαδή εάν ήταν μια πρόταση που είχε να κάνει με την Επιστήμη και την Γνώση- ναι. Πριν από δυο χρόνια παρουσίαζα ένα ωραίο τηλεπαιχνίδι εκπαιδευτικού χαρακτήρα με τίτλο «Λόγος- αντίλογος» που προβαλλόταν στην Cosmote TV. Ρητορικές ομάδες από πανεπιστήμια έκαναν αγώνες λόγων μεταξύ τους και διάφοροι πανεπιστημιακοί έκριναν τα επιχειρήματα και έβγαζαν τον νικητή.

Τι ρόλο παίζουν τα χρήματα στο να πεις το «ναι» σε μια δουλειά;

Παίζουν σημαντικό ρόλο, αλλά νομίζω ότι το πρώτο κριτήριο είναι το ανθρώπινο δυναμικό της δουλειάς. Θέλω να συνεργάζομαι με ανθρώπους που εκτιμώ και με εκτιμούν.

Πώς κρίνεις τις αποκαλύψεις που έγιναν τον τελευταίο χρόνο για κακοποιητικές συμπεριφορές στο ελληνικό θέατρο;

Καλώς βγήκαν στο φως, έπρεπε να γίνει αυτό. Μπράβο στους ανθρώπους που το έκαναν, πρέπει να τους στηρίξουμε.

Μετάνιωσες ποτέ που δεν πήρες το πτυχίο σου στη Φυσική από το Πανεπιστήμιο Αθηνών;

Πολλές φορές. Και το λέω γιατί η επιστήμη είναι κάτι που μου αρέσει πολύ. Δεν θα είχα πρόβλημα, για παράδειγμα, να είμαι φυσικός.

Θα μπορούσες να γυρίσεις στα θρανία και να πάρεις το πτυχίο σου έστω και τώρα;

Δεν νομίζω. Είναι μια σχολή που απαιτεί δια ζώσης παρακολούθηση και πολύ διάβασμα και εγώ δεν έχω τον απαιτούμενο χρόνο.

Στα πόσα δευτερόλεπτα λύνεις σήμερα τον κύβο του Ρούμπικ;

Έχω «πέσει» λίγο τα τελευταία χρόνια. Ο μέσος όρος μου είναι γύρω στα 13-14 δευτερόλεπτα, ενώ κάποιες φορές έχω κάνει και κάτω από 10. Το παγκόσμιο ρεκόρ είναι 3’49’’, ενώ σε ό,τι αφορά τον μέσο όρο, το αντίστοιχο ρεκόρ είναι 5’ 32’’. Είναι μια δεξιότητα που έχει να κάνει με την εξάσκηση. Όσο πιο καλά μάθεις τη μέθοδο και εξασκηθείς στο τεχνικό της κομμάτι, τόσο πιο γρήγορα θα λύσεις τον κύβο.

Λένε ότι εμείς οι άνδρες ενηλικιωνόμαστε πιο αργά από τις γυναίκες. Νιώθεις κι εσύ ότι είσαι «σχεδόν ενήλικας» όπως έλεγε και μια παλιά τηλεοπτική δουλειά στην οποία συμμετείχες;

Νομίζω ότι είμαι μεσήλικας και όχι σχεδόν, αλλά …κανονικά. Σε αντίθεση με άλλους ανθρώπους που θεωρούν ότι η μέση ηλικία δεν τους ταιριάζει και θέλουν να παραμείνουν νέοι για πάντα, εμένα δεν με πειράζει καθόλου. Είμαι μεσήλικας και μετά θα είμαι γέρος. Και είμαι Ο.Κ. μ’ αυτό!