Γράφει ο Κωστής Προύσκας: PhD Ψυχολόγος – Δρ. Γεροντολογίας – Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων «Άκτιος» – prouskas@aktios.gr.
Για τη σύγχρονη οικογένεια με το μικρό διαμέρισμα και την απασχόληση και των δυο συντρόφων, η συγκατοίκηση με ηλικιωμένα άτομα που χρήζουν ουσιαστικής φροντίδας είναι πολλές φορές πρακτικά αδύνατη. Η εικόνα ενός ηλικιωμένου ατόμου κλεισμένου στο σπίτι κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν όλοι λείπουν, πολλές φορές καθηλωμένου στο κρεβάτι, φαντάζει εφιαλτική. Είναι μια εικόνα απόλυτης μοναξιάς, η οποία όμως υπάρχει στην τόσο κοντινή μας πραγματικότητα.
Ο ηλικιωμένος και η ηλικιωμένη αποτελούν πηγή σοφίας. Προσωποποιούν μια ολόκληρη ζωή – ολόκληρη και όχι απαραίτητα ακόμη ολοκληρωμένη. Η αισιοδοξία και η θέληση για ζωή καθώς και η αγάπη και η εκτίμηση των συνανθρώπων και των εξειδικευμένων φροντιστών, είναι απαραίτητα εφόδια για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, να διασφαλιστεί η ποιότητα της περίθαλψης και να γίνει κάθε στιγμή ζωής ξεχωριστή και μοναδική.
Οι οικογενειακοί φροντιστές, όπως αναφέρονται στην επιστημονική βιβλιογραφία, που αναλαμβάνουν την ευθύνη της φροντίδας των ηλικιωμένων μελών της οικογένειας και την υποχρέωση να διασφαλίσουν τις καλύτερες κατά το δυνατόν συνθήκες περίθαλψης, καλό είναι να προτιμήσουν μια εξειδικευμένη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) και όχι έναν απλό Οίκο Ευγηρίας.
Οι νόμιμες Μονάδες Φροντίδας εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας και από τις Περιφέρειες. Υποχρεούνται στην παροχή ιατρικής και νοσηλευτικής φροντίδας, περιποίησης, καθαριότητας, ψυχολογικής στήριξης και ψυχαγωγίας καθώς και άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων. Οι εγκαταστάσεις τους πληρούν κριτήρια καθορισμένα από το νόμο. Οι ΜΦΗ πρέπει να απασχολούν διοικητικό, ιατρικό, νοσηλευτικό, ειδικό και βοηθητικό προσωπικό, συμπεριλαμβανόμενων ιατρού, προϊστάμενων νοσηλευτών, βοηθών νοσηλευτών, κοινωνικού λειτουργού, ψυχολόγου, φυσιοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και άλλων.
Παροχές των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων
Ως γενική αρχή, ο χώρος θα πρέπει να αποπνέει αίσθημα ζωντάνιας και ενέργειας. Να είναι απαλλαγμένος από δυσάρεστες μυρωδιές και από περιττή πολυτέλεια, που πιθανώς να είναι δυσλειτουργική. Αντίθετα, η ύπαρξη χρωμάτων παίζει σημαντικό ρόλο στην προσαρμογή, στην ενεργοποίηση αλλά και στον προσανατολισμό των ανθρώπων με άνοια.
Σημαντικό κριτήριο για την επιλογή κάποιας μονάδας θα πρέπει να είναι η ύπαρξη Ομαδικών Δραστηριοτήτων. Τα προγράμματα δραστηριοτήτων προσφέρουν ψυχαγωγία, βοηθούν στην ευκολότερη προσαρμογή, προάγουν την κοινωνικοποίηση και την αλληλεπίδραση και μειώνουν το αίσθημα της απομόνωσης.
Οι σύγχρονες και κατάλληλες ΜΦΗ απαιτείται να είναι απαλλαγμένες από αναχρονιστικές πρακτικές ασύλων και ιδρυματισμό και να αποπνέουν δραστηριότητα και ζωτική ενέργεια. Βαρύτητα θα πρέπει να δίνεται στον άνθρωπο και στην αξία της ατομικότητάς του, στον σεβασμό της προσωπικότητας, στην προσπάθεια κάλυψης των προσωπικών του αναγκών και ανάπτυξης των δυνατοτήτων του.
Στο πλαίσιο της φιλοξενίας ενός ηλικιωμένου στις μονάδες αυτές, μπορούν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα της υπάρχουσας ή της υποθάλπουσας κατάθλιψης. Με ενεργητική συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες μ’ ένα πρόγραμμα απασχόλησης, το οποίο αποσκοπεί και στη νοητική ενδυνάμωση αλλά και στην ενίσχυση της κοινωνικότητας και τη δημιουργία νέων κοινωνικών δεσμών, ένας ηλικιωμένος μπορεί να αισθανθεί χρήσιμος ξανά. Μπορεί να νιώσει ότι οι επιθυμίες του εισακούγονται, ότι οι ανάγκες του καλύπτονται και ότι περιστοιχίζεται από ειδικούς και ανθρώπους που τον φροντίζουν και στηρίζουν την οικογένειά του σε δύσκολες στιγμές.
Ηλικιωμένοι με Άνοια ή Alzheimer
Οι εξειδικευμένες Μονάδες Φροντίδας για άτομα με Άνοια ή Alzheimer, πρέπει να αποτελούν καταφύγιο, στελεχωμένες από έμπειρο επιστημονικό προσωπικό και ακολουθώντας ένα εξειδικευμένο και στοχευμένο μοντέλο παρέμβασης και όχι μια στατική προσέγγιση στο γήρας.
Έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες τα τελευταία χρόνια, διεθνώς, να βρεθούν τρόποι ώστε να υπάρχει ποιοτική φροντίδα, χωρίς αυτό να συγκρούεται με την ποιότητα ζωής. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά μιας Μονάδας Φροντίδας οφείλεται να συνδυάζονται, παρέχοντας την πλήρη παρακολούθηση και προσοχή ώστε να μην υπάρχουν τραυματισμοί, πτώσεις, αλλά διατηρώντας την πλήρη ελευθερία, τις δραστηριότητες και τη ρουτίνα που ευχαριστεί τον ένοικο. Όταν μιλάμε για ανθρώπους με άνοια, τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα. Λόγω της μειωμένης κρίσης, τις αποφάσεις για τη φροντίδα τις λαμβάνουν οι συγγενείς και οι επαγγελματίες φροντιστές.
Ένα πετυχημένο μοντέλο διαμονής είναι η διάτμηση, ο επιμερισμός των μονάδων, ανάλογα με την ικανότητα αντίληψης και αυτοεξυπηρέτησης. Οι ένοικοι διαμένουν σε διαφορετικά επίπεδα, εξειδικευμένα στην παροχή φροντίδας σε ανθρώπους με άνοια στο αρχικό, μεσαίο και προχωρημένο στάδιο, σύμφωνα με το μοντέλο των τριών σταδίων στην άνοια. Με αυτό τον τρόπο υπάρχει η δυνατότητα εξειδίκευσης και εξατομίκευσης της φροντίδας σύμφωνα με τις ανάγκες των ανθρώπων και παράλληλα επιτρέπεται να υπάρχει διαβαθμισμένη ελευθερία κίνησης.
Λαμβάνοντας υπόψη μας ότι το γήρας είναι η ολοκλήρωση μιας προσπάθειας, μιας διαδρομής, παράλληλα, οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι δεν αποτελεί απαραίτητα το τέλος. Είναι όμως από τις πιο όμορφες και μεγαλειώδεις στιγμές. Είναι μια στιγμή όπου με αυτογνωσία κάνουμε απολογισμό της ζωής και θέτουμε νέους στόχους. Εκτιμώντας το παρόν, γινόμαστε ωριμότεροι.
Από την έντυπη έκδοση της ΙASIS που κυκλοφόρησε στις 25/10. Την IASIS μπορείτε να τη βρείτε σε 160 επιλεγμένα σημεία σε όλη την Αττική. Διανέμεται μαζί με την εφημερίδα Αμαρυσία το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα.
