Το καλοκαίρι – φθινόπωρο 2010 εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα επιδημία λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου (ΔΝ). Από τις αρχές Αυγούστου μέχρι το Νοέμβριο 2010, διαγνώστηκαν συνολικά 262 περιστατικά, από τα οποία 191 ήταν κρούσματα με εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή οξεία χαλαρή παράλυση) και 71 κρούσματα με ήπιες εκδηλώσεις (κυρίως εμπύρετο νόσημα). Σημειώθηκαν συνολικά 35 θάνατοι, όλοι σε υπερήλικα άτομα με υποκείμενα νοσήματα.
Το 2011 διαγνώστηκαν συνολικά 101 κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, από τα οποία 76 εμφάνισαν εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα ή/και μηνιγγίτιδα ή/και οξεία χαλαρή παράλυση) και 25 κρούσματα με ήπιες εκδηλώσεις (εμπύρετο νόσημα). Καταγράφηκαν 9 θάνατοι σε ασθενείς άνω των 65 ετών και με υποκείμενα νοσήματα.
Πως μεταδίδεται
Ο ιός του ΔΝ μεταδίδεται μέσω δήγματος μολυσμένων κουνουπιών. Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά, ενώ οι άνθρωποι και τα θηλαστικά θεωρούνται ως αδιέξοδοι ξενιστές καθώς ο τίτλος του ιού στο αίμα τους, κατά τη διάρκεια της ιαιμίας, είναι χαμηλός και δεν επαρκεί για τη μόλυνση των κουνουπιών. Η πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, περίπου 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα γριπώδους συνδρομής και λιγότεροι από 1% παρουσιάζουν σοβαρότερες εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, κυρίως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση. Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται σε ηλικιωμένα άτομα και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
Ερωτήσεις – Απαντήσεις
Ποια νοσήματα μπορούν να μεταδοθούν με τσιμπήματα κουνουπιών;
Αρκετά νοσήματα από ιούς και παράσιτα όπως είναι η ελονοσία, η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου, ο δάγκειος πυρετός, ο πυρετός Chikungunya κ.λπ.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών;
– Με κατάλληλα ενδύματα: μακριά μανίκια και παντελόνια. Πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
– Με εντομοαπωθητικά στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα, με τις παρακάτω δραστικές ουσίες: DEET (Ν,Ν-διεθυλοτολουαμίδη), Πικαριδίνη (picaridin) ή ικαριδίνη (icaridin), Αιθέρια έλαια ευκαλύπτου •IR3535
– Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET, προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 20-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά.
Προσοχή! Τα περισσότερα είδη κουνουπιών
τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα
Όταν στην περιοχή μας υλοποιούνται προγράμματα καταπολέμησης κουνουπιών, χρειάζεται να χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά;
-Ναι, γιατί τα προγράμματα αυτά δεν εκμηδενίζουν τον κίνδυνο. Γι’ αυτό και η ατομική προστασία είναι απαραίτητη.
Τι προσέχουμε κατά τη χρήση των εντομοαπωθητικών;
∗ Απλώνουμε όσο εντομοαπωθητικά χρειάζεται για να επαλειφθεί το ακάλυπτο δέρμα (ή και τα ρούχα). Να αποφεύγεται η υπερβολική ποσότητα.
∗ Δεν τα χρησιμοποιούμε επάνω σε ερεθισμένο δέρμα, αμυχές (κοψίματα) και τραύματα. Δεν τα βάζουμε στα μάτια και το στόμα.
∗ Δεν αφήνουμε τα παιδιά να χρησιμοποιούν μόνα τους εντομοαπωθητικά. ‘Οταν πρέπει να γίνει χρήση σε παιδιά, το επαλείφουμε στα χέρια μας και μετά τους το απλώνουμε, όπου χρειάζεται. Επίσης δε βάζουμε εντομοαπωθητικά στα χέρια των παιδιών.
∗ Δε χρειάζεται εντομοαπωθητικά κάτω από τα ρούχα.
∗ Τα εντομοαπωθητικά χρησιμοποιούνται κυρίως έξω από το σπίτι. Όταν επιστρέψουμε συστήνεται το πλύσιμο του δέρματος με σαπούνι και νερό.
∗ Τα εντομοαπωθητικά πρέπει να επαλείφονται μετά τα αντιηλιακά.
∗ Οι έγκυες και οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες χρήσης των σκευασμάτων και να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
∗ Εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη μέχρι 2 μηνών, ενώ συνιστάται η χρήση τους με προσοχή σε παιδιά μικρότερα των 12 ετών. Εντομοαπωθητικά που περιέχουν αιθέρια έλαια ευκαλύπτου αντενδείκνυνται σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών.
∗ Αν μετά από την εφαρμογή του εντομοαπωθητικού παρατηρηθεί ερεθισμός, σταματάμε τη χρήση, ενημερώνουμε το γιατρό μας και του προσκομίζουμε το εντομοαπωθητικά που χρησιμοποιήσαμε.
Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος.
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε τα κουνούπια στο σπίτι;
∗ Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες), σε παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού. Απαιτείται περιοδικός έλεγχος και συντήρηση τους.
∗ Με χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως σε βρέφη μικρότερα των 2 μηνών). Σιγουρευτείτε ότι δεν έχει εγκλοβιστεί κουνούπι στην κουνουπιέρα.
∗ Με χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Περιέχουν πυ-ρεθρινοειδή (π.χ. Περμεθρίνη). Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), τα-μπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής.
∗ Με χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
∗ Με χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).
∗ Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια).
∗ Προτιμήστε το πότισμα να γίνεται κατά τις πρωινές ώρες.
∗ Με απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μετά το πότισμα μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών.
ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.
