Ο ρόλος του σιδήρου είναι θεµελιακός για την ίδια τη ζωή αλλά και τη λειτουργία του οργανισµού. Είναι το κυρίαρχο στοιχείο για την παραγωγή της αιµοσφαιρίνης, της ουσίας που µεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύµονες στα κύτταρα, απ’ όπου προσλαµβάνει το διοξείδιο του άνθρακα και, κάνοντας την αντίθετη διαδροµή, το µεταφέρει στους πνεύµονες για να αποβληθεί. Η ποσότητα του σιδήρου που αφοµοιώνεται, αποβάλλεται ή µεταβολίζεται καθηµερινά από τον οργανισµό, αναπληρώνεται µέσω της τροφής. Απορροφάται από το πεπτικό σύστηµα και αποθηκεύεται στις ειδικές «σιδηραποθήκες», από τις οποίες µεγαλύτερη είναι τα οστά.
Ο καθένας από εµάς που έχει κανονική διατροφή, λαµβάνει καθηµερινά 10-30 mg σιδήρου. Από την ποσότητα αυτή, απορροφάται και αποθηκεύεται από τον οργανισµό µόνο 1-2 mg, όσες δηλαδή υπολογίζεται ότι είναι και οι φυσιολογικές ηµερήσιες απώλειες σιδήρου. Όµως, η απορρόφηση του σιδήρου αυξάνεται σηµαντικά, όταν παρουσιάζεται έλλειψη στον οργανισµό (σιδηροπενία) ή όταν υπάρχουν αυξηµένες ανάγκες (κύηση, έµµηνος ρύση, ανάπτυξη κλπ).
Έλλειψη & υπερκατανάλωση
Η έλλειψη σιδήρου προκαλεί πτώση του αιµατοκρίτη και των επιπέδων αιµοσφαιρίνης, µε αποτέλεσµα τη σιδηροπενική αναιµία. Τα συµπτώµατα είναι πολλά:
Αδυναµία και εύκολη κόπωση, ωχρό δέρµα, αίσθηµα ταχυκαρδίας, τάση για λιποθυµία, ίλιγγοι και βουητά, πονοκέφαλος και ζάλη, τριχόπτωση, νύχια λεπτά και εύθραυστα, ραγάδες στις γωνίες του στόµατος, γλώσσα λεία και κόκκινη κ.α.
Η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιµίας γίνεται µε εξέταση αίµατος µε την οποία προσδιορίζονται ο αιµατοκρίτης, η αιµοσφαιρίνη και ο σίδηρος του αίµατος. Αφού καθοριστεί η αιτία της, η σιδηροπενική αναιµία αντιµετωπίζεται µε τη χορήγηση σιδήρου, σε πόσιµη ή σε ενέσιµη µορφή. Όµως, προβλήµατα δεν δηµιουργεί µόνο η έλλειψη σιδήρου. Ο αυξηµένος σίδηρος στον οργανισµό προκαλλεί αιµοσιδήρωση, η οποία προσβάλει ζωτικά όργανα, δηµιουργώντας µια σειρά από σοβαρά προβλήµατα. Η φυσιολογική λειτουργία του οργανισµού λοιπόν, απαιτεί προκαθορισµένη ποσότητα σιδήρου. Γι’ αυτό, δεν πρέπει να λαµβάνονται συµπληρώµατα διατροφής που περιέχουν σίδηρο χωρίς τη σύµφωνη γνώµη του γιατρού.
Απαραίτητος για τα παιδιά
Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη σωστή ανάπτυξη του οργανισµού. Η τακτική παρακολούθηση των επιπέδων του σιδήρου στα παιδιά, είναι θέµα στο οποίο οι γονείς θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα, έτσι ώστε αν υπάρχει πρόβληµα, να αντιµετωπιστεί εγκαίρως. Σε αυτές τις περιπτώσεις και πάντα ανάλογα µε τα ευρήµατα, ο θεράπων γιατρός τροποποιεί τη διατροφή των παιδιών.
Επειδή όµως, υπάρχουν και πολλές βιταµίνες που συµµετέχουν στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισµό, η έλλειψή τους µπορεί επίσης να προκαλέσει αναιµία παρότι η διατροφή είναι πλούσια σε σίδηρο. Γι’ αυτό οι εξετάσεις θα πρέπει να είναι λεπτοµερείς και η αντιµετώπιση του οποιουδήποτε προβλήµατος πρέπει να γίνεται πάντα µε την καθοδήγηση του γιατρού.
Αναιµία γένους θηλυκού!
Τα νούµερα είναι ενδεικτικά: η σιδηροπενική αναιµία είναι η πιο συχνή µορφή αναιµίας σε όλο τον κόσµο. Παρότι η συχνότητά της δεν έχει προσδιοριστεί επακριβώς, υπολογίζεται ότι στις ανεπτυγµένες χώρες, το 25% των παιδιών, το 3% των ανδρών, το 30% των γυναικών που έχουν έµµηνο ρύση και το 60% των εγκύων αναπτύσσουν σιδηροπενία!
