Μέσα στα τελευταία 40 – 50 χρόνια ο τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς των ανθρώπων άλλαξε και αλλάζει τόσο ραγδαία, όσο δεν άλλαξε τους περασμένους πέντε αιώνες. Πολλά πράγματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική τεχνολογία και τη μαζική παραγωγή καταναλωτικών αγαθών βελτίωσαν τη ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Η εκπληκτική πρόοδος στα ηλεκτρονικά συστήματα έκαναν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας να νιώθει ένα απροσδιόριστο δέος και μια ανασφάλεια στο τι μπορεί να μας επιφυλάσσει το αύριο. Αυτή η πρωτόγνωρη επιτάχυνση, μπορεί να είναι ευχή αλλά και κατάρα. Από μόνη της για τους λαούς και τους ηγέτες τους να φέρει σοβαρό προβληματισμό και περίσκεψη.
Γράφει ο κοινωνιολόγος Γιώργος Σταυράκης
Ποικίλα και ασαφή ιδεολογικά ρεύματα, εθνικιστικοί εγωισμοί σαρώνουν και επηρεάζουν ευρύτατα κοινωνικά στρώματα και μας αποπροσανατολίζουν.
Σχεδόν καμιά κοινωνική αξία, που άντεξε στο χρόνο, δεν παραμένει σταθερή, αφού τα πάντα αλλάζουν σαν κινούμενη άμμος. Δημιουργείται έτσι ένας νέος εγωκεντρικός τύπος κοινωνικού ανθρώπου, που δεν έχει όμοιό του 50 ή 60 χρόνια πριν. Μετά τη δεκαετία του ‘80 η ανθρωπότητα δείχνει να διαγράφει μια περίπου ακαθοδήγητη πορεία και το μέλλον της γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιο. Οι πολιτικοί ηγέτες του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού (ΕΕ – ΗΠΑ) κατά κοινή ομολογία δεν δείχνουν να διαθέτουν την πυγμή, τη στόφα και τη διόραση να αντιμετωπιστεί ο μουσουλμανικός, φονταμενταλισμός. Οι ηγέτες μεγάλων χωρών ένθεν και εκείθεν του Ατλαντικού δείχνουν έντονα σημάδια πολιτικού νανισμού και κόπωσης για τις προτεραιότητες και τις πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι η ευνομία, το περιβάλλον, η ειρήνη, ο αλτρουισμός.
– Σημαδιακά φαινόμενα όπως η οργανωμένη τρομοκρατία, η μεγάλη εξάπλωση των ναρκωτικών, οι λουμπέν των πόλεων, οι αιματηρές εξεγέρσεις κοινωνικών ομάδων δεν πρέπει να παραμένουν μόνο στατιστικά στοιχεία. Ο συσσωρευμένος θυμός, που φτάνει τα όρια της οργής, του μουσουλμανικού κόσμου (που ξεπερνά τα δυο δισ. πληθυσμό) από αίσθημα αδικίας, με ή χωρίς εισαγωγικά, μοιάζει να συνιστά μια ωρολογιακή βόμβα για την παγκόσμια ειρήνη. Η εμμονή του Ιράν και της Βόρειας Κορέας να κατασκευάσουν πυρηνικά όπλα αγνοώντας προκλητικά τις διεθνείς εκκλήσεις και τους μεγάλους κινδύνους για την ανθρωπότητα, είναι μια σαφής ένδειξη για το πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος. Πριν λίγα χρόνια τα σκίτσα το Προφήτη Μωάμεθ σε μικρή εφημερίδα της Δανίας στάθηκαν ικανά να ξεσηκώσουν θύελλα επικίνδυνων αντιδράσεων από κοινωνίες ανώριμες να ανεχθούν τη διαφορετική άποψη. Είναι λάθος να πιστεύουμε πως όλες οι κοινωνίες έχουν τον ίδιο κώδικα σκέψης, δεν λειτουργούν το ίδιο.
Θεοκρατικές κοινωνίες του μουσουλμανικού κόσμου δεν έμαθαν ακόμα τι θα πει ελευθερία σκέψης, τι θα πει εφηρμοσμένη δημοκρατία, χωρίς καθόλου αυτό να σημαίνει πως εμείς που εκ προοιμίου τα γνωρίζουμε, δεν έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε.
– Η σύγκρουση των πολιτισμών υποβόσκει την ανθρωπότητα μετά των καλά σχεδιασμένη τρομοκρατική ενέργεια στους δίδυμους πύργους στη Νέα Υόρκη το 2001. Η χρήση πυρηνικών όπλων την οποία όλοι απευχόμαστε, και την θεωρούμε ως μια απίθανη εξέλιξη, κάποιοι πιστεύουν πως δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα πεσιμιστικό σενάριο ανθρώπων που ρέπουν προς την κινδυνολογία. Άλλωστε η ίδια η ιστορία του 20ού αιώνα μας το έχει δείξει με 30+60 εκατ. νεκρούς στην Ευρώπη.
– Η μεγάλη παγκόσμια οικονομική κρίση που έχει ως αιτία την παγκοσμιοποίηση (globalization), την ασυδοσία μεγάλων χρηματοπιστωτικών οίκων μπορεί να αποδειχθούν κακοί οιωνοί για τον «πολιτισμένο» κόσμο.
– Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι διάγουμε μια άτυπη σύγκρουση των πολιτισμών, ένα πνευματικό νέο Μεσαίωνα. Ο πολιτισμός της τρίτης χιλιετίας και οι ηγέτες του δεν δείχνουν να αντιλαμβάνονται το μέγεθος των σοβαρών προβλημάτων τα οποία εμείς οι άνθρωποι δημιουργήσαμε για τον εαυτό μας.
Το 1980 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είπε στη Βουλή των Ελλήνων:
«Η ανθρωπότητα πορεύεται σήμερα ακαθοδήγητη. Κανείς δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις για το μέλλον της».
