Οι Μισολογγίτισσες
…Και κάποιες γυναίκες Μισολογγίτισσες επερπατούσαν τριγύρω γυρεύοντας για τους άνδρες τους, για τα παιδιά τους, για τ’ αδέλφια τους που επολεμούσανε.
Στην αρχή εντρεπόντανε νάβγουνε και επροσμένανε το σκοτάδι για ν’ απλώσουν το χέρι, επειδή δεν ήτανε μαθημένες.
…Αλλά όταν επερισσέψανε οι χρείες (σημ. οι ανάγκες) εχάσανε τη ντροπή, ετρέχανε ολημερνίς.
…Και τες έβλεπε ο κόσμος να τρέχουνε… γυρεύοντας.
…Και οι πλέον πάμφτωχοι εβγάνανε το οβολάκι τους και το δίνανε και εκάνανε το σταυρό τους κοιτάζοντας κατά το Μισολόγγι και κλαίοντας.
(Από τη «Γυναίκα της Ζάκυθος»)
Η προσφυγιά πάντοτε αναγκάζεται να υπερβεί τα σύνορα. Στην Οδησσό οκτώ χιλιάδες πρόσφυγες πρέπει να σωθούν και να ζήσουν. Από την Αγία Πετρούπολη η Ρωξάνδρα Στούρτζα μετακομίζει στην πολιτεία της «Φιλικής Εταιρείας», συγκεντρώνει χρήματα και προσθέτει μεγάλα ποσά από την περιουσία της, με αποτέλεσμα ένα θαυμαστό έργο. Χτίζονται και λειτουργούν μεγάλο Ορφανοτροφείο, σχολείο με Έλληνες δασκάλους, Παρθεναγωγείο και παράλληλα πολλοί νέοι φοιτούν στη σπουδαία «Ελληνεμπορική Σχολή» της πόλης. Κατά τη μεταγενέστερη επιδημία της χολέρας οργανώνει συνεργείο περίθαλψης, συντρέχει οικονομικά όλα τα θύματα αλλά και η ίδια, ως αδελφή νοσοκόμος, περιθάλπει άρρωστους, όπως οι γυναίκες των Ψαρών, με την ανώτατη αρετή! Στο Μουσείο Πούσκιν της Αγίας Πετρούπολης σώζονται αντίγραφα των επιστολών που έστελνε σε επιφανείς της ευρωπαϊκής πολιτικής και του πλούτου, ζητώντας διπλωματική και υλική συνδρομή προς «τους συμπατριώτες Έλληνες, που πέθαιναν για την Ελευθερία τους». Σοβαρή ήταν η ανταπόκριση.
Άγιο και το απελευθερωτικό όπλο της γραφής… Η Ανδριώτισσα Ευανθία Καΐρη, δασκάλα τιμημένη από τον Αδαμάντιο Κοραή, απευθύνεται και εκείνη ελληνικά και γαλλικά στις γυναίκες του κόσμου:
«Φίλαι της Ελλάδος…
Είδομεν όλαι σχεδόν ημείς, μητέρας αποθνησκούσας εις τας αγκάλας των θυγατέρων τους, θυγατέρας παραδιδούσας τας ψυχάς των, πλησίον εις τους θνήσκοντας γονείς των, νήπια θηλάζοντα τας νεκράς μητέρας των… Δεν υπήρξεν ίσως δυστυχία εις τον Κόσμον, την οποίαν να μην υπεφέραμεν, ή ημείς, ή άλλαι ομογενείς μας».
Παραθέτουμε και απόσπασμα από τον πρόλογο του δράματος «ΝΙΚΗΡΑΤΟΣ» που συνέθεσε μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου, με σχετική την υπόθεση και χωρίς να θελήσει την αναγραφή του ονόματός της:
«Προς τας Ελληνίδας. Εις εμέ, φίλαι, υπήρξεν αδύνατον, καθώς και εις εσάς, να λησμονήσω τη νύκτα της 10ης, του εφετινού Απριλίου. Εκείνα τα ηρωικά φάσματα, παλαίοντα… να σώσουν τας ημιθανείς γυναίκας και τα μόλις πνέοντα παιδία… Και ήτον αδύνατον να εφησυχάσω».
Πόσο σύγχρονη είσαι και συ, Ευανθία Καΐ-ρη!
«…Με λογισμό και μ’ όνειρο»
Διονύσιος Σολωμός
Η Ελληνίδα του ’21 είναι ο μισός ουρανός της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης. Αφοσιωμένη στον πολεμιστή, γενναία αγωνίστρια, γενναιόδωρη, άγγελος προστασίας, με ανθρωπιστικά αισθήματα αλλά και τραγικό θύμα. Μάλλον δεν υπάρχει το άγαλμα της Αφανούς Αγωνίστριας, όπως της αξίζει. Της ανήκει, ωστόσο, η Τιμή ότι η Ελευθερία μας αποτελεί και δική της κατάκτηση.
Μάρτιος του 2014, εκατόν ενενήντα τρία χρόνια μετά την κήρυξη του πολέμου για την ελληνική Ελευθερία. Ωστόσο δεν αρκούν οι επετειακές εκδηλώσεις. Κάθε ημέρα πρέπει να τιμούμε το ηρωικό παρελθόν μας. Με πλούσια πράξη.
«…με λογισμό και μ’ όνειρο…», έγραφε ο Σολωμός των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Αλλά η Ποίηση είναι η μεγάλη απούσα της ανελεύθερης κοινωνικής πραγματικότητας…
Από τη βιβλιογραφία:
Εμμανουήλ Σ. Στάθης, Το Σύνταγμα και ο Θούριος του Ρήγα. ΑΡΜΟΣ, 1996.
Ταξίδι του Δήμου & του Νικολό Στεφανόπολι στην Ελλάδα, κατά τα χρόνια 1797 και 1798. Γυναίκες της Μάνης, Β΄ τόμος (Α΄ και Β΄ τόμοι) Μτφρ. Α. Σπήλιου. ΤΟΛΙΔΗΣ, 1974.
Διονύσιος Κόκκινος, Η Ελληνική Επανάστασις
Δημήτρης Φωτιάδης, Η Επανάσταση του ’21.
Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού. Θεσσαλονίκη 1980.
Ελένη Κούκου, Ιωάννης Καποδίστριας – Ρωξάνδρα Στούρτζα. ΕΣΤΙΑ 1996.
