Συχνά συζητούμε για τις επονείδιστες και επικίνδυνες συνέπειες της διαφθοράς, για την οποία πολλοί ισχυρίζονται ότι βρίσκεται στο DNA μας από τους αρχαιοτάτους χρόνους. Διαβάζουμε ότι:
Διαφθορά είναι η κατάχρηση της εξουσίας από τους κυβερνητικούς ανωτέρους υπαλλήλους κυβερνητικών δυνάμεων. Συνήθως η κατάχρηση βρίσκεται στην παράνομη μυστική απόκτηση ιδιωτικής περιουσίας, ή στην αποκόμιση κάποιου άλλου ιδιωτικού οφέλους.
Για τη διαφθορά έχει γραφτεί ένα πλήθος γνωμικών, παροιμιών, κλπ. όπως:
«Καθαρόν πράγμα δεν είναι ότι επλύθη, αλλά ότι δεν ελερώθη» (Δημήτρης Καμπούρογλου, 1852-1942, Έλληνας γνωμικογράφος).
«Όσο πιο διεφθαρμένο είναι το κράτος, τόσο περισσότεροι νόμοι υπάρχουν» (Τάκιτος, 55-120 μ.Χ., Ρωμαίος Ιστορικός).
«Η εξουσία έχει την τάση να διαφθείρει, και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα» (Λόρδος Άκτον, 1834-1902, Άγγλος Ιστορικός).
Οι μορφές της διαφθοράς ποικίλλουν. Έτσι έχουμε τη δωροδοκία, τον εκβιασμό, το νεποτισμό, την υπεξαίρεση χρημάτων, τη δωροληψία και την κατάχρηση.
Ξεχωρίζουμε από τις μορφές αυτές της διαφθοράς, την ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ, η οποία είτε αφορά την εξουσία, είτε τους θεσμούς, είτε την εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλον, είναι ένα θέμα που από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ως έννοια, αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα στις σχέσεις των πολιτών με την κεντρική εξουσία.
Χαρακτηριστική είναι η ιστορία ενός από τους μεγάλους καταχραστές της αρχαιότητας. Αυτός ήταν ο Άρπαλος και από το όνομά του έμεινε η φράση «Αρπάλεια Χρήματα».
Η υπόθεση του Άρπαλου τονίζει τις πολλές ομοιότητες της τότε κοινωνίας με τη σημερινή, μίας κοινωνίας που αν και απέχουμε 2.318 περίπου χρόνια από αυτήν, είχε σχεδόν τα ίδια προβλήματα με τη σημερινή. Προβλήματα διαφθοράς, ασυνέπειας, προδοσίας και λεηλασίας του δημοσίου πλούτου.
Ο Άρπαλος ήταν προσωπικός φίλος του Μ. Αλεξάνδρου και θησαυροφύλακάς του. Όταν ο Μ. Αλέξανδρος, σε ηλικία 20 ετών ανέλαβε το θρόνο –μετά τη δολοφονία του πατέρα του Φιλίππου– στηρίχτηκε στους παιδικούς του φίλους, και στους πιστούς στρατηγούς του πατέρα του. Κοντά του πήρε, κάνοντας αξιοκρατικές επιλογές, τους ατρόμητους και ικανούς πολεμιστές παιδικούς του φίλους, εκτός από τον Άρπαλο που επειδή ήταν χωλός, του ανέθεσε πόστο οικονομικό και όχι στρατιωτικό. Και με πολύ λίγα λόγια, ο Άρπαλος έπραξε τα εξής:
Όταν ο Μ. Αλέξανδρος κατέλαβε την Περσέπολη, βρήκε αμύθητους θησαυρούς στο βασιλικό θησαυροφυλάκιο, τους οποίους εμπιστεύτηκε στον φίλο του Άρπαλο, κι εκείνος συνέχισε την εκστρατεία του στην Ανατολή. Οι θησαυροί ήταν μυθώδους αξίας, γιατί βρίσκονταν εκεί και όσοι είχε πάρει από τις 4 πρωτεύουσες του περσικού κράτους, αξίας περίπου 700.000 ταλάντων (το κάθε βαβυλωνικό τάλαντο ήταν ασημένιο και ζύγιζε περίπου 45 κιλά) συν 100.000 τάλαντα που είχε εισπράξει ο Άρπαλος από φόρους τα 5 χρόνια που πολεμούσε ο Μ. Αλέξανδρος στην Ανατολή. Ο Άρπαλος αφού άρπαξε όλους αυτούς τους πολύτιμους θησαυρούς εγκαταστάθηκε στη Βαβυλώνα και ανεξέλεγκτος επιδόθηκε σε κάθε είδους ακολασίες και καταχρήσεις.
Όταν όμως επέστρεψε ο Μ. Αλέξανδρος και τον αναζήτησε, δεν τον βρήκε πουθενά. Είχε καταχραστεί όλον το θησαυρό, πήρε κάποια πλοία και έφυγε αλλά σύντομα τον βρήκαν στον τόπο που κρυβόταν, τον συνέλαβαν και η Εκκλησία του Δήμου τον καταδίκασε ως προδότη και τον φυλάκισε, αν κι αυτός προσπάθησε με κάθε τρόπο να δωροδοκήσει… και τους δικαστές!
Οι δίκες που έγιναν για τα «Αρπάλεια Χρήματα», ήταν πολλές και ολέθριες για την Αθήνα. Επιφανείς Αθηναίοι αλληλοκατηγορούνταν για τα κλεμμένα, και ανάμεσά τους εμπλέκεται και το όνομα του Δημοσθένη, ο οποίος δικάστηκε να πληρώσει το πενταπλάσιο ποσό από αυτό που είχε ιδιοποιηθεί και επειδή δεν είχε αυτά τα χρήματα, φυλακίστηκε.
Όσο για τον Άρπαλο, τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν απρόβλεπτα. Αν και ήταν στη φυλακή, κατάφεραν οι φίλοι του να τον ελευθερώσουν, και με τον σύντροφό του Θίβρωνα (τυχοδιώκτη), έφυγαν για την Κρήτη. Ο Θίβρων, ύπουλα τον δολοφόνησε και του πήρε όλους τους θησαυρούς που του είχαν απομείνει. Αλλά και ο Θίβρων δεν είχε καλύτερο τέλος, αφού ο βασιλιάς της Αιγύπτου τον συνέλαβε και τον σταύρωσε σε δημόσια συγκέντρωση. Αυτά προέκυψαν από τα περιβόητα «Αρπάλεια Χρήματα», δηλαδή χρήματα κλεφτών και καταχραστών.
Αυτή ήταν μία εικόνα της αθηναϊκής κοινωνίας εκείνης της εποχής, που είναι παραπλήσια με τη σημερινή πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα το ίδιο ζοφερή με αυτήν που και εμείς πολύ συχνά βιώνουμε. Συχνά στις μέρες μας, αποκαλύπτονται απίστευτα σκάνδαλα και καταχρήσεις «υψηλά ισταμένων προσώπων», τα οποία θαυμάζαμε για την εντιμότητα, την ηθική και την ακεραιότητα του χαρακτήρα και της ζωής τους γενικότερα. Με κάθε διάψευση της εικόνας τους, νιώθουμε τη διαφθορά και την ασυδοσία τους να πυροδοτεί με αγανάκτηση και οργή τις βαθύτερες πτυχές της ψυχής μας.
Αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από τις αισχρές καταχρήσεις του Άρπαλου σε βάρος του Μ. Αλεξάνδρου που του κατασπατάλησε τους αμύθητους θησαυρούς, η υπόθεση αυτή μας άφησε μαύρη κληρονομιά μνήμης και πραγματικότητας, τα «Αρπάλεια Χρήματα» για να τα μοιράζονται οι Άρπαλοι της εποχής μας.
Ελένη Κονιαρέλλη-Σιακή
