Editorial – Γράφει ο Γιάννης Μπεθάνης
Στην ταινία «Το αύριο ποτέ δεν πεθαίνει» (1997) ο Τζέιμς Μποντ και μια Κινέζα συνάδελφός του προσπαθούν να αποτρέψουν τα σχέδια ενός βαρόνου των ΜΜΕ να δημιουργήσει θερμό επεισόδιο στην Άπω Ανατολή, για να έχει την αποκλειστικότητα της μετάδοσής του.
Η ταινία χαρακτηρίστηκε ως μια από τις πιο «προφητικές» της σειράς του πράκτορα 007, καθώς με τα χρόνια και με την εμφάνιση και γιγάντωση των social media, ο ρόλος του ελέγχου και διοχέτευσης της πληροφορίας στα παγκόσμια ΜΜΕ είναι ολοφάνερα, πλέον και αυθύπαρκτος και καθοριστικός, υποκαθιστώντας ενίοτε ακόμη και την παραδοσιακή πολιτική.
Αυτό που δεν πρέπει, ωστόσο, να διαφεύγει από τον κάθε έναν από μας, είναι ότι κανένας έλεγχος της πληροφορίας δεν είναι ικανός να διαμορφώσει πραγματικότητες, αν δεν το θέλει ο δέκτης της.
Δυστυχώς, όμως, όπως αποδεικνύεται από το «πανηγύρι» των ημερών στα σύνορα Ουκρανίας – Ρωσίας, μεγαλώνει η μάζα των ανθρώπων που «καταπίνουν αμάσητα» όσα τους «σερβίρονται» στις πάσης φύσεως οθόνες και τα ερτζιανά. Με μεγάλη μου έκπληξη διαπίστωσα μέσω των social media ότι άνθρωποι που εκτιμώ για την ψυχραιμία, ευθυκρισία και κριτική ικανότητά τους, είχαν τόσο παρασυρθεί από την καταιγιστική ειδησεογραφία, στα όρια της προπαγάνδας συχνά, των Δυτικών μεγάλων ΜΜΕ και φυσικά αυτών της χώρας μας, ώστε, ακόμη και για εκείνους, ο πόλεμος ήταν προ των πυλών, δεδομένος, έστω και όχι την… Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου, όπως διέσπειρε ο ίδιος ο Ουκρανός πρόεδρος (και πρώην κωμικός, δεν βάζουμε το χέρι μας στη φωτιά ότι έχει απεμπολήσει την παλιά του ιδιότητα βέβαια…), επικαλούμενος πληροφορίες που αργότερα αποκαλύφθηκε ότι προέρχονταν από… Δυτικά ΜΜΕ!
Έτσι είναι τα πράγματα σήμερα. Τα ΜΜΕ δεν καλύπτουν απλώς την πολιτική και τα γεγονότα. Παράγουν τα ίδια πολιτική και γεγονότα! Και σε πολλές περιπτώσεις, σύμμαχό τους έχουν τη λογοκρισία ή τη «σιγή ασυρμάτου» απέναντι σε θέσεις, απόψεις και πληροφορίες που δεν εξυπηρετούν το αφήγημα που θέλουν να περάσουν στις μάζες, εξυπηρετώντας συμφέροντα και σκοπιμότητα.
Φτάσαμε στο σημείο να θεωρούμε νικητή τού… μη πολέμου τη ρωσική πλευρά, επειδή… τρόλαρε καλύτερα και πιο εμπνευσμένα τους «απέναντι», στα social media ή στα ραδιόφωνα και τα κανάλια!
Και όπως προανέφερα, το πρόβλημα δεν είναι τι κάνουν οι «αντιμαχόμενες» πλευρές και οι παντός τύπου «στρατοί» τους (με όπλα ή πληκτρολόγια). Το πρόβλημα είναι ο μέσος σύγχρονος άνθρωπος, ο οποίος πνιγμένος μέσα σε ιλιγγιώδεις και ενίοτε εξοντωτικούς ρυθμούς ζωής, παρασύρεται πολύ εύκολα από την πλημμύρα της υπερπληροφόρησης και της στρατευμένης εκδοχής της. Μην έχοντας χρόνο να σκεφτεί, να ψάξει, να συγκρίνει, να διαβάσει. Αφημένος στο τρικ των clickbait, μένοντας σε τίτλους, δίχως καν να διαβάσει το εκάστοτε ρεπορτάζ ή άρθρο, ακούγοντας μηχανικά τους τηλεπαρουσιαστές και τους «παραθυράτους» καλεσμένους από το κανάλι ή τη ραδιοσυχνότητα της αρεσκείας του, παραδομένος στην τρομολαγνεία που, όσο πάει ο καιρός, τόσο και εντείνεται.
Επιλογές υπάρχουν: το τηλεχειριστήριο και ο διακόπτης του ραδιοφώνου είναι στο χέρι μας, το περίπτερο με τις εφημερίδες είναι κοντά μας, η βιβλιοθήκη μας είναι εκεί, τα βιβλιοπωλεία μάς περιμένουν κι όταν με το καλό μπορούμε να βρεθούμε με τις παρέες μας ξανά, ας επιλέξουμε εκείνους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση, με ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων για τα θέματα που μας απασχολούν.
Είναι μια αρχή. Να επανέλθουμε στα βασικά, πριν ο χείμαρρος της μάχης για τον έλεγχο τής (πολλές φορές και περιττής ή επουσιώδους) πληροφορίας μάς παρασύρει στα σκοτάδια, δίχως δυνατότητα επιστροφής.
Άλλωστε, «το αύριο ποτέ δεν πεθαίνει». Ή μήπως όχι;
