Ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται στα συμπεράσματα της επικείμενης συνόδου κορυφής να υπάρξει «έκκληση» προς τα ενδιαφερόμενα μέρη να αξιοποιήσουν τα Ηνωμένα Έθνη στην αναζήτηση γρήγορης λύσης, καθώς εκτιμάται ότι το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί κομμάτι–κομμάτι και μόνο με τη συνολική διευθέτηση θα ξεπεραστούν τα προβλήματα με την Τουρκία.
Μάλιστα σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, προεξάρχοντος του Βερολίνου, λένε ανοικτά ότι η είσοδος της Κύπρου χωρίς προηγούμενη επίλυση του Κυπριακού ήταν ολέθριο λάθος. Η κυπριακή κυβέρνηση, λοιπόν, θα δεχθεί ισχυρές πιέσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Παράλληλα, θα κινδυνεύσει με πλήρη απομόνωση εντός της Ένωσης. «Η Κοινότητα έχει αποδείξει ότι μπορεί να εξοβελίσει στην πράξη τα μαύρα πρόβατα όταν θέλει», λένε με νόημα παράγοντες της Κομισιόν. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Αθήνα θα πρέπει να επιλέξει γι’ άλλη μια φορά εάν θα ταυτιστεί με τη Λευκωσία, διακινδυνεύοντας τη θέση της στην Ένωση, αλλά και την ήρεμη πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων ή εάν θα ακολουθήσει τη δική της εξωτερική πολιτική.
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η έκθεση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν για την ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) θα είναι ιδιαίτερα «σκληρή» για την ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ στη συζήτηση που θα γίνει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, οι ΗΠΑ και η Βρετανία θα εγείρουν ζήτημα ιεράρχησης των πόρων και του δυναμικού του ΟΗΕ σε διάφορα σημεία του πλανήτη (π.χ. Ιράκ, Αφγανιστάν, Σουδάν). Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι η μακροβιότερη αποστολή, αφού έφτασε στο νησί τον Μάρτιο του 1964, για τρεις μήνες, και παρέμεινε εκεί 42 χρόνια. Η συζήτηση για το μέλλον των κυονόκρανων της Κύπρου σκοπό έχει να λειτουργήσει σαν «καμπανάκι» προς τη Λευκωσία, αμφισβητώντας τη σταθερότητα στα 180 χιλιόμετρα της «Πράσινης Γραμμής», που εποπτεύει ο ΟΗΕ. Ουσιαστικά με την ανακίνηση του ζητήματος ο διεθνής παράγοντας επιχειρεί να ανατρέψει την επικρατούσα αντίληψη στην Λευκωσία ότι το στάτους κβο είναι μια «καλή λύση» και να αναδείξει τους κινδύνους από ενδεχόμενη αποχώρηση της ειρηνευτικής δύναμης από την Κύπρο.
Συμβιβασμός με «πάγωμα»
Την ίδια ώρα οι ευρωτουρκικές σχέσεις και η απόφαση των «25» για κυρώσεις στην Άγκυρα για το θέμα της εφαρμογής του Πρωτοκόλλου, κρίνονται ουσιαστικά από το χρονοδιάγραμμα επανεξέτασης της συμπεριφοράς της Τουρκίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε εσπευσμένως, μια συμβιβαστική πρόταση, που διευκολύνει την Άγκυρα να εξακολουθήσει στο άμεσο μέλλον τις διαπραγματεύσεις, «απειλώντας» την με αθροιστικές κυρώσεις προς το τέλος της ενταξιακής διαδικασίας.
Με άλλα λόγια, παγώνει τη διαπραγμάτευση 8 κεφαλαίων, επιτρέπει τη διαπραγμάτευση των υπολοίπων, τα οποία όμως δεν μπορούν να κλείσουν έως ότου η Άγκυρα υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της. Έτσι, η Επιτροπή αφήνει σκοπίμως στον «αέρα» το αποτέλεσμα της συνολικής διαπραγμάτευσης, ικανοποιώντας όσους εταίρους βλέπουν και θέλουν μόνον «ειδική σχέση» και όσους δεν ήθελαν «στραπατσάρισμα» της Τουρκίας.
Η Λευκωσία, δεν αποδέχεται τις προτάσεις μόνον και μόνον για να «τραβήξουν το αφτί» της Άγκυρας, αλλά και ούτε τη διακοπή της ενταξιακής της διαδικασίας. Απαιτεί, όμως, να υπάρξουν ουσιαστικές κυρώσεις, διότι «κατά τον ίδιο τρόπο που η υπογραφή από την Τουρκία του Προσθέτου Πρωτοκόλλου ήταν προϋπόθεση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, έτσι και η επικύρωση και εφαρμογή του αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων…».
Έτσι, θεωρεί ανεπαρκή την πρόταση της Κομισιόν για πάγωμα οκτώ εκ των 35 κεφαλαίων μέχρις ότου η Άγκυρα ανοίξει λιμάνια και αεροδρόμια στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, και απειλεί ευθέως με βέτο. Αυτό σημαίνει ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει την πρόθεση να σηκωθεί από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν δεν έχει συμφωνηθεί ένα συγκεκριμένο, σαφές χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου από την Τουρκία. Η Αθήνα, διά του πρωθυπουργού, έχει δηλώσει κομψά ότι οι προτάσεις της Επιτροπής είναι απλώς «βάση» για συζήτηση και «ποντάρει» σε Γαλλία και Γερμανία που κατονόμασαν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα 18 μηνών στην Τουρκία για τις υποχρεώσεις της.
Εκλογικό «τάιμ άουτ»
Στο 18μηνο ευελπιστεί και η κυβέρνηση Ερντογάν, που πιστεύει ότι έως τότε η Ευρώπη θα σταθμίσει καλύτερα τη σημασία που έχει για την Τουρκία το Κυπριακό και θα λάβει σοβαρά υπ’ όψιν την πρόταση για ταυτόχρονη άρση του εμπάργκο στα κατεχόμενα και άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων στην κυπριακή σημαία.
Για όσους γνωρίζουν την τακτική της Τουρκίας αυτό σημαίνει ότι μέχρι τις εκλογές θα κάνει ακόμη πιο σκληρό παζάρι. Άλλωστε, μετά θα υπάρχει νέα κυβέρνηση και ενδεχομένως σοβαρές εξελίξεις, όπως η δημιουργία κουρδικού κράτους στο Β. Ιράκ, γεγονός που θ’ αλλάξει άρδην τις προτεραιότητες της εξωτερικής της πολιτικής.
Πάντως, στην τουρκική κοινωνία υπάρχει η εντύπωση ότι η Ευρώπη «τιμώρησε» την Άγκυρα, γεγονός που οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη στροφή στον εθνικισμό. Έτσι, η απόφαση του προέδρου Σεζέρ να θέσει βέτο στο νομοσχέδιο για τις ιδιοκτησίες των θρησκευτικών μειονοτήτων (βακούφια), όπως ζητούσε η Ε.Ε., είχε θετικό αντίκτυπο, επειδή η αιτιολογία συνάδει με το κλίμα των ημερών: «το εθνικό συμφέρον και ο κίνδυνος να ανατραπεί ο κεμαλικός χαρακτήρας του κράτους δεν επιτρέπουν τέτοιου είδους παραχωρήσεις».
