Επιμέλεια: Χρήστος Φωτιάδης
Στο πρώτο μέρος είδαμε πώς προέκυψε η παγκόσμια οικονομική πραγματικότητα μετά το 1945, που λίγο πολύ παρέμεινε η ίδια επί 75 ολόκληρα χρόνια. Όσο κι αν αυτοί που βολεύονται με το υπάρχον σύστημα κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν, αυτό βαδίζει με μαθηματική ακρίβεια προς τη λήξη του! Το μόνο που κανείς δεν μπορεί να προδικάσει είναι ο τρόπος και οι συνέπειες της επερχόμενης βέβαιης μεγάλης αλλαγής…
Ο νέος κυρίαρχος
Από τις ταπεινές αυτές σελίδες έχουμε σταθερά επαναλάβει εδώ και είκοσι χρόνια ότι ο νέος πρωταγωνιστής στην παγκόσμια σκηνή θα είναι η Κίνα. Μια Κίνα που ξεκίνησε μεταπολεμικά από το κατώτατο δυνατό σημείο, για να φτάσει μετά πολλών βασάνων και περιπετειών στο σημερινό οικονομικό θαύμα. Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά στους αναγνώστες μας, που γνωρίζουν πια όσα συμβαίνουν εκεί. Πολιτική σταθερότητα, βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση, έκρηξη της μεσαίας τάξης με υψηλό βιοτικό επίπεδο, πρωτοφανής εξάλειψη της φτώχιας, εθνική ανάταση, είναι το… τηλεγραφικό στίγμα της επιτυχίας.
Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί αυτή την εξέλιξη, γνωρίζοντας την Κίνα του 1945, του 1949, του 1958 ή και
του 1978; Κανείς, είναι η σωστή απάντηση! Ο μεγάλος νικητής του 1945 είναι αυτός που καλείται να πληρώσει την μεγάλη αλλαγή στο παγκόσμιο σύστημα. Οι ΗΠΑ είναι εδώ και καιρό σκιά της «μοναδικής υπερδύναμης», ένας όρος που αντιμετωπίσαμε εξαρχής ειρωνικά και φυσικά έχει εξαφανιστεί εδώ και πολύ καιρό, μαζί με το… «τέλος της Ιστορίας» και τις υπόλοιπες μετασοβιετικές μπαρούφες! Αν η αμερικανική ηγεσία επιλέξει να αντιπαρατεθεί στην άνοδο της Κίνας, αντί να την αποδεχτεί ως… φυσικό φαινόμενο, τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ δύσκολα. Η Ευρώπη, αντίθετα, δείχνει να αντιλαμβάνεται την «αλλαγή φρουράς» και να επιλέγει την οδό της συνεργασίας με την Κίνα. Τέλος, η Ρωσία θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος από τον «κινεζικό αιώνα», αφού ευνοείται περισσότερο από κάθε άλλον!
Ομαλή αλλαγή;
Το μεγάλο στοίχημα δεν είναι πια το αν η Κίνα θα ηγηθεί ούτε καν το πότε – αλλά το με ποιους τρόπους θα γίνει ο μετασχηματισμός. Τα βασικά σενάρια είναι στην ουσία δύο, αφού το τρίτο (η απολύτως ομαλή και συμφωνημένη μετάβαση, όπως από τη βρετανική στην αμερικανική κυριαρχία) δείχνει να μην έχει καμία τύχη. Μένει να επιλέξουν οι Αμερικανοί αν θα ακολουθήσουν την τακτική της σκληρής διαπραγμάτευσης ή της ανοιχτής πολεμικής, με μέτρα και «κυρώσεις», όπως συνηθίζουν να κάνουν επί πολλές δεκαετίες. Στην πρώτη περίπτωση, δεν αποκλείεται να δούμε το υπάρχον παγκόσμιο σύστημα και το δολάριο να επιβιώνουν για αρκετά ακόμη χρόνια, αφού η Κίνα έχει προς το παρόν συμφέρον από την ύπαρξή τους.
Μετωπική σύγκρουση;
Αν, αντίθετα, οι ΗΠΑ πάρουν το ζήτημα «πατριωτικά», όπως επιχειρούν τώρα να κάνουν με τον κινεζικό κολοσσό Huawei, τότε τους περιμένουν οδυνηρές εκπλήξεις! Γιατί η Κίνα είναι πλέον η μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά του κόσμου, με πολύ ισχυρά όπλα στα χέρια της. Όπως οι «σπάνιες γαίες», 17 σπάνια μέταλλα που υπάρχουν σε αφθονία στο κινεζικό υπέδαφος και καλύπτουν το 80% των παγκόσμιων αναγκών, στους κρίσιμους τομείς της υψηλής τεχνολογίας! Ένα από τα «πυρηνικά όπλα» στην τρέχουσα αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας είναι οι αγορές επιβατικών αεροσκαφών της Boeing από την Κίνα. Τη διάσταση αυτής της διμερούς σχέσης θα εξετάσουμε στο επόμενο άρθρο μας αναλυτικά…
