«Qui scribit, bis legit» δηλαδή «όποιος γράφει, διαβάζει δυο φορές» λέει ένα λατινικό ρητό. Η Ρίκα Χρυσανθοπούλου, ως φανατική αναγνώστρια, δεν θα μπορούσε να μείνει μακριά από το θεραπευτικό πόνημα της συγγραφής. Έχοντας δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής από τα διηγήματα της που κατα καιρούς δημοσιεύει η ΑΜΑΡΥΣΙΑ, πριν από λίγο καιρό εξεδωσε το πρώτο της βιβλίο με μια σειρά διηγημάτων με τον τίτλο «Διαδρομές ανθρώπων» (εκδόσεις «24 Γράμματα»). Η Μελισσιώτισσα συγγραφέας εξομολογείται στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ την ανάγκη της να γράφει, μιλάει για τα ερεθίσματά της και επισημαίνει τις ομοιότητες που έχει το ταξίδι της γραφής με το ταξίδι της ζωής.
Απο ποιά ανάγκη σας γεννήθηκε και υλοποιήθηκε η ιδέα του βιβλίου;
Το να γράφω ήταν πάντα το καταφύγιό μου, η μυστική γωνιά μου. Τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της κρίσης, τα ερεθίσματα πλήθαιναν γύρω μου. Η ανασφάλεια, οι ανατροπές έπλητταν εμένα και τους κοντινούς μου ανθρώπους. Η ανάγκη μου να περιγράφω όσα βίωνα στο χαρτί δυνάμωνε. Παράλληλα, το υπόγειο βουβό ρεύμα αλληλεγγύης με συγκινούσε. Ο εθελοντισμός και το γράψιμο έγιναν διέξοδο και παρηγοριά μου.
Χωρίς να το επιδιώκω, γύριζα προς το παρελθόν, στις ρίζες μας, στις γενιές που έζησαν δύσκολες καταστάσεις και τα κατάφεραν τελικά. Όλη αυτή η νοσταλγία, οι αναμνήσεις, οι σημερινές ανατροπές, τα πολύτιμα συμπεράσματα, έγιναν ιστορίες, που μέσα από τις γραμμές τους ρέουν οι απαντήσεις σε αγωνιώδη ερωτήματα, από το χθες έως το σήμερα. «Καλύτερα ν΄ανάψεις ένα κερί, παρά να καταριέσαι το σκοτάδι» λέει μια παροιμία. Αυτό προσπάθησα να κάνω.
Όλα ξεκίνησαν από την ΑΜΑΡΥΣΙΑ- και την ευχαριστώ πολύ- που μου έδωσε «βήμα» στην πρώτη μου προσπάθεια, και στήριξη στα πρώτα μου διηγήματα. Ένα χρόνο αργότερα, από τις εκδόσεις «24 Γράμματα», είδα με χαρά το βιβλίο μου στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Πραγματικά παράξενη αίσθηση να βλέπεις την «ψυχή» σου σ΄ένα ράφι.
Σε ποιά ηλικία και με ποιά αφορμή ξεκινήσατε να γράφετε ;
Έγραφα… από τότε που έμαθα να γράφω νομίζω. Με μάγευαν οι ρίζες των λέξεων, οι συνδυασμοί των νοημάτων, η υπέροχη ελληνική γλώσσα με τις ατέλειωτες δυνατότητες. Διάβαζα από νωρίς βιβλία «για μεγάλους». Δεν είχα ποτέ δυσκολία στις περιγραφές του γραπτού λόγου, πράγμα που επισημάνθηκε από το Δημοτικό σχολείο ακόμα. Κάποιες εκθέσεις μου μάλιστα διαβάζονταν δημόσια, εκτός τάξης. Οι πρώτες αφορμές ήταν κυρίως οι εργασίες μου. Λίγο πριν την εφηβεία άρχισα να γράφω σε σημειωματάρια, μικρές ιστορίες της καθημερινότητας, ή δικές μου σκέψεις. Και έκτοτε δεν έχω σταματήσει.
Ως αναγνώστρια, υπήρξαν βιβλία που σας «σημάδεψαν» ;
Πολλά είναι τα βιβλία που μπορώ να αναφέρω, το ίδιο και οι συγγραφείς. Θα περιοριστώ όμως και θα αναφέρω τα εξής :
α. «Τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη», γιατί είναι κράμα ζωντανής δημοτικής γλώσσας, με ξενισμούς τουρκικής και δυτικής προέλευσης. Χρησιμοποιεί μια παράξενη ελληνική γλώσσα, που κοπίασαν γενιές δασκάλων ως σήμερα, για να την οργανώσουν και να την απελευθερώσουν.
β. «Ιστορίες αμαρτίας και αγιοσύνης» του Μ. Καραγάτση. Πανέμορφα αφηγήματα αποτυχίας και εξιλέωσης.
γ. «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» του Λ.Τολστόι που εκδόθηκε το 1886 και αναφέρεται στην εσωτερική κρίση που προκαλείται όταν ο άνθρωπος πλησιάζοντας στο τέλος του, παρατηρεί τη ζωή του από άλλη οπτική γωνία.
δ. Όλα τα διηγήματα του Τσέχωφ, ο οποίος υπήρξε μεγάλος δάσκαλος της λογοτεχνίας. Είχε την μαεστρία, άλλοτε με τρυφερότητα, με χιούμορ, άλλοτε με σάτιρα να ξεκλειδώνει τις πιο ευαίσθητες και σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης Φύσης.
ε. Τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, του «Αγίου των Ελληνικών γραμμάτων» με την απαράμιλλη γλώσσα που χρησιμοποιεί.
Αυτός ο κατάλογος κυριολεκτικά δεν έχει τέλος.
Οι ιστορίες που περιγράφετε στο βιβλίο έχουν αρκετές ανατροπές. Στην πορεία της δικής σας ζωής υπήρξαν ανατροπές ;
Ασφαλώς και υπήρξαν. Ευχάριστες και δυσάρεστες, τόσο στην επαγγελματική μου διαδρομή όσο και στην προσωπική. Και τι θά ήταν τελικά η ζωή μας χωρίς αυτές; Κάθε ανατροπή σημαίνει πρόκληση και διεκδίκηση. Σημαίνει γνώση και βελτίωση. Μέσα από τις ανατροπές γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τους ανθρώπους. Διαλέγοντας λύση, χαράζουμε και νέα πορεία. Ίσως τελικά τίποτε δεν είναι τυχαίο. Με μια ανατροπή, κλείνει ένας κύκλος για να ανοίξει ένας καινούργιος.
«Κάθε ταξίδι ζωής έχει μυστικούς προορισμούς, άγνωστους στον ταξιδιώτη. Τελικά ούτε μια μέρα η διαδρομή αυτή δεν είναι υπο τον έλεγχό μας» αναφέρετε χαρακτηριστικά. Το ταξίδι της γραφής έχει κοινά με το ταξίδι της ζωής ;
Το ταξίδι της ζωής, διασχίζει, κατά την άποψή μου, μια παράλληλη πορεία με το ταξίδι της γραφής. Και οι δυο αυτές πορείες γεννιούνται, χωρίς κανείς να γνωρίζει, από που έρχεται η συγκεκριμένη ψυχή ή τα χαρίσματα της Φύσης. Ξεκινούν μια διαδρομή αθώα, χαρούμενη, με σκοπό και στόχο να κάνουν τον κόσμο μας πιο όμορφο. Με το πέρασμα των χρόνων, πάσχουν, ωριμάζουν, για να δώσουν καρπούς. Δεν είναι ελέγξιμες οι συνθήκες που βιώνουν. Όπως μια ζωή μπορεί να ταφεί στις κοινωνικές πιέσεις, στις προκαταλήψεις ώσπου να στεγνώσει και να χαθεί, πριν προλάβει να προσφέρει, έτσι και η γραφή. Χρειάζεται θέληση επιβίωσης, και δυνατή επιθυμία δημιουργίας, για να οριοθετήσει το χώρο που θ΄ανθίσει κάποια στιγμή. Να μετασχηματίσει σε λέξεις αυτό που βιώνει πρώτα ο ίδιος ο συγγραφέας στη ζωή του και μετά ο εκάστοτε ήρωας του. Ναι… Οι πορείες τους είναι σαφώς κοινές και παράλληλες.
Ποιά είναι η δικιά σας αγαπημένη ιστορία απο το βιβλίο και γιατί ;
Αυτή η ερώτηση είναι πραγματικά δύσκολη. Ο κάθε ήρωάς μου είναι αγαπημένος, καθώς και η ιστορία του. Συνέπασχα μαζί του από την αρχή ως το τέλος. Ας μην ξεχνάμε ότι στη διαμόρφωση του ήρωα, ο συγγραφέας έχει τη δυνατότητα και την μαγεία του τέλους της ιστορίας. Πορεύεται λέξη προς λέξη μαζί με τον ήρωα του και αποφασίζει για την έκβαση της ζωής αυτού του δημιουργημένου χαρακτήρα. Αν έπρεπε όμως να διαλέξω θα επέλεγα την ιστορία «Ο Γδικωμός». Βασίζεται, όπως και κάποιες άλλες, σε αληθινά γεγονότα. Δείχνει την πραγματική δύναμη της μοίρας, που ορίζει σαν άλλος σκηνοθέτης, τη ζωή μας. Παρουσιάζει το αναπάντεχο που μπορεί να ανατρέψει ό,τι για μας είναι δεδομένο και σταθερό, με την ευκολία ενός «Θείου σχεδίου» . Δείχνει πόσο η διαδρομή μας δεν είναι τελικά υπό τον έλεγχό μας.
Μένετε στα Μελίσσια. Τι σας αρέσει στην περιοχή σας και εαν ήταν στο χέρι σας τι θα θέλατε να βελτιώσετε ;
Μένω στα Μελίσσια σχεδόν 30 χρόνια. Αγαπώ την περιοχή μου γιατί ενώ ζω σε μια οργανωμένη πόλη, δεν μου λείπει η αίσθηση της ελευθερίας που δίνει η εξοχή. Θεωρώ ότι σαν περιοχή είναι καλά οργανωμένη, με φροντίδα και δραστηριότητες για όλους. Αν μπορούσα κάτι να διορθώσω. Θα ήθελα περισσότερες αίθουσες για εκθέσεις, σεμινάρια και εκδηλώσεις, καθώς επίσης και μεγαλύτερη φροντίδα και δυνατότητες ψυχαγωγικής πρόσβασης στις περιοχές «πρασίνου».
Η Ρίκα Χρυσανθοπούλου μιλάει για τις «Διαδρομές ανθρώπων»
«Οι άνθρωποι πορεύονται ουσιαστικά μόνοι στη ζωή που τους δόθηκε. Βιώνουν πολλά επίπεδα συντροφικότητας και μοναξιάς μέσα στο χρόνο. Αγωνίζονται, αποζητώντας το καλύτερο, ποθούν, προσπαθούν κάθε φορά από νέες αφετηρίες με αμφίβολο αποτέλεσμα. Κάποιες φορές ζουν νικηφόρα την αποτυχία τους αλλά και το αντίστροφο : πετυχαίνουν μια νίκη ζωής που οι ίδιοι θεωρούν αποτυχία.
Οι ιστορίες αυτού του βιβλίου, κάποιες βασισμένες σε αληθινές διαδρομές, αναπλάθουν ανθρώπινα μονοπάτια μέσα στο χρόνο. Τα δικά σας συμπεράσματα και συγκριτικά αποτελέσματα είναι κρυμμένα στις γραμμές της όποιας προσωπικής ιστορίας. Έτσι θα δείτε ότι κάθε γενιά τελικά, έζησε και ζει την δική της «κρίση». Παίρνοντας δύναμη από τις δικές τους ζωές, συνεχίζουμε το δικό μας μοναδικό μυστικό ταξίδι».
Ποιά είναι η Ρίκα Χρυσανθοπούλου
Η Ρίκα Χρυσανθοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βύρωνα, με καταγωγή από τη Βυτίνα και την Μικρά Ασία. Είναι μητέρα δυο κοριτσιών. Εργάστηκε στον Όμιλο Λάτση, τόσο στην Αθήνα όσο και στην Jeddah της Σαουδικής Αραβίας. Επίσης εργάστηκε στις εταιρείες Lamda Development και Altec. Πέραν της εργασίας της, έχει παρακολουθήσει σεμινάρια ψυχολογίας για δυο χρόνια. Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Διηγήματα της έχουν φιλοξενηθεί και στις σελίδες της εφημερίδας μας.