Με αποκλειστική συνέντευξή της στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ, η ευρωβουλευτής μεταφέρει το κλίμα που συναντά στο Ευρωκοινοβούλιο και τις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο δεν επιτρέπει αισιοδοξία για το μέλλον της.
Συνέντευξη: Χρήστος Φωτιάδης
Δεν χρειάζεται στους αναγνώστες μας συστάσεις η Σοφία Σακοράφα. Ιδιαίτερα δημοφιλής στους ψηφοφόρους της Αθήνας που την τίμησαν κατ’ επανάληψη με την ψήφο τους, αφιέρωσε πολλά χρόνια στο Μαρούσι, την πόλη όπου έζησε, εργάστηκε και υπηρέτησε από τα αυτοδιοικητικά έδρανα, και την πολιτική πορεία της οποίας, όπως δηλώνει, εξακολουθεί να παρακολουθεί με ενδιαφέρον. Πιστή στις υποσχέσεις της προς τους ψηφοφόρους της, δεν δίστασε να συγκρουστεί με τα κόμματα που συνεργάστηκε, όταν αυτά δεν τήρησαν τις δικές τους υποσχέσεις.
Ευρωβουλευτής σήμερα, μιλά στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για την «ευρωπαϊκή» εμπειρία της και την ανησυχητική άνοδο της ακροδεξιάς (την οποία και υπενθυμίζει με το ενσωματωμένο DVD «ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΑΕ», προσφορά στους αναγνώστες της ΑΜΑΡΥΣΙΑΣ), διατυπώνει τον έντονο προβληματισμό της για το μέλλον του οράματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της «Ευρώπης των Λαών», ενώ δηλώνει «αμετανόητη στις αρχές της», όποιο και αν θα είναι το προσωπικό της κόστος.
Μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ποια είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν γι’ αυτό τον θεσμό; Μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος, έστω και σε περιορισμένους συγκεκριμένους τομείς;
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η αισιοδοξία είναι θέμα θέλησης. Κι αυτό είναι αλήθεια. Αν δεν πιστεύεις ότι μπορείς να πετύχεις αυτά για τα οποία αγωνίζεσαι, τότε απλά υποτάσσεσαι στην κυρίαρχη ιδεολογία που προσπαθούν να περάσουν, ότι δηλαδή δεν υπάρχει εναλλακτική. Ανεξάρτητα από τα πολιτικά μου πιστεύω και τον στρατηγικό στόχο, υποστηρίζω ότι πρέπει να αγωνίζεσαι πάντα, έστω και για μικρές επιτυχίες, και γιατί αυτές συμβάλλουν στη δημιουργία αισιοδοξίας για να αντέχεις, αλλά και γιατί όλες αυτές οι μικρές επιτυχίες έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών.
Όσον αφορά τώρα συγκεκριμένα στον θεσμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Είναι πασιφανές και αναντίρρητο ότι η δημοκρατία ως έννοια και ως τρόπος λειτουργίας περνάει μεγάλη κρίση σε όλη την Ευρώπη και παγκοσμίως και αυτό εκδηλώνεται σε όλους τους θεσμούς της. Τα κοινοβούλια, ως ο κορυφαίος δημοκρατικός θεσμός, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αντανακλούν αυτή την πραγματικότητα. Και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φυσικά δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο η αδιαφορία των πολιτών αυξάνεται διαρκώς. Να σημειώσω εδώ ότι υπάρχουν συνάδελφοι Ευρωβουλευτές, στη χώρα των οποίων η συμμετοχή στις Ευρωεκλογές ήταν μόλις 20% και αν αυτό επιμεριστεί κομματικά μιλάμε για ελάχιστο βαθμό αντιπροσώπευσης!
Το μέλλον αυτής της «Ενωμένης Ευρώπης» δεν προβλέπεται αισιόδοξο. Προσωπικά όμως, ακόμα και τώρα προς το τέλος της θητείας μου, συνεχίζω με όλες μου τις δυνάμεις να προσπαθώ έστω για μικρές νίκες σε περιορισμένους και συγκεκριμένους τομείς, όπως αναφέρετε. Πιστεύω ότι ανάλογα με τη μικρή δυναμικότητα της ομάδας της Αριστεράς στο Ε.Κ. μπόρεσα να παρέμβω και να πετύχω αρκετά.
Ζώντας τόσα χρόνια στην καρδιά των εξελίξεων που αφορούν το ευρωπαϊκό πείραμα, πώς ηχεί στα αυτιά σας το κάποτε εξαιρετικά δημοφιλές σύνθημα «Ευρώπη των λαών»; Φυσικά δικαιούστε να χρησιμοποιήσετε και… μαύρο χιούμορ στην απάντησή σας!
Η αλήθεια είναι ότι ούτε με μαύρο χιούμορ μπορείς να αντιμετωπίσεις τη σημερινή κατάσταση και στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Εάν ανατρέξουμε στην ιδρυτική καταστατική πράξη της Ένωσης, θα διαπιστώσουμε ότι το όραμα που περιγράφεται στους λαούς για την Ενωμένη Ευρώπη είναι τουλάχιστον ιδανικό. Αξίζει να υπενθυμίσουμε βασικές αναφορές:
«Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες», «Η Ένωση έχει σκοπό να προάγει την ειρήνη, τις αξίες της και την ευημερία των λαών της», «Η Ένωση προάγει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών», «Στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο, η Ένωση προβάλλει και προωθεί τις αξίες της (…) καθώς και την αυστηρή τήρηση και ανάπτυξη του διεθνούς δικαίου και, ιδίως, τον σεβασμό των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών» κ.λπ. κ.λπ.
Όπως είναι φανερό, καμία σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα που δημιούργησαν οι ίδιοι που «πούλησαν» -συγχωρείστε μου την έκφραση- αυτό το όραμα στους λαούς. Το γεγονός όμως ότι αυτό το όραμα λειτούργησε σαν συνεκτικός κρίκος στους λαούς της Ευρώπης, αποδεικνύει ότι οι λαοί και το πιστεύουν και το θέλουν. Όσο και αν έχει ατονήσει, παραμένει ζητούμενο. Και επειδή οι κύκλοι της Ιστορίας γράφονται από πολλές γενιές, συνεχίζω να πιστεύω ότι απέναντι στην παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, το μόνο που μπορούμε να αντιτάξουμε είναι η παγκοσμιοποίηση αυτού του οράματος.
Όταν αποχωρήσατε από το κυβερνών κόμμα το 2015, ακούστηκαν αρκετές επικρίσεις. Σήμερα έχουμε τη μετεξέλιξή του σε μια κυβέρνηση που ακολουθεί την πιο υποτελή στις ΗΠΑ πολιτική μετά τη μεταπολίτευση! Αισθάνεστε περισσότερο δικαίωση ή πικρία; Αφήνει περιθώρια ελπίδας το σημερινό πολιτικό σύστημα;
Φυσικά δεν μπορούμε να μιλάμε για δικαίωση, όταν επιβεβαιώνονται οι πιο απαισιόδοξες προβλέψεις σου. Είχα καταθέσει τις ανησυχίες μου πολύ πριν τις εκλογές του 2015, αμέσως μετά την επιστροφή του κ. Τσίπρα από την Αμερική και τη συνάντησή του με τον Ισραηλινό πρόεδρο. Παρακολουθούσα με προσοχή τις εξελίξεις, με ιδιαίτερη ανησυχία, την οποία εξέφρασα και αμέσως μετά την υπογραφή της πρώτης συμφωνίας στις 20 Φλεβάρη 2015. Δυστυχώς -και δεδομένων και των τελευταίων εξελίξεων εντός και εκτός Ελλάδας για το Σκοπιανό- η κατάσταση δημιουργεί τεράστιες ανησυχίες για επιπτώσεις οι οποίες θα είναι ανεπανόρθωτες.
Πιστεύω ότι τα κόμματα, με τον τρόπο που είναι δομημένα και λειτουργούν, τόσο μέσα στη Βουλή όσο και στην κοινωνία, ενώ θα έπρεπε να είναι πυλώνες της Δημοκρατίας , στην ουσία την ακυρώνουν στην πράξη. Η έκφραση «κομματική πειθαρχία» παραβιάζει τη συνταγματική πρόβλεψη και το καθήκον για ελεύθερη βούληση και έκφραση του Βουλευτή. Το γεγονός δε της απόλυτης ασυνέπειας στις προεκλογικές δεσμεύσεις κάθε κόμματος που ανέρχεται στην εξουσία, απαξιώνει περαιτέρω τον θεσμικό τους ρόλο. Και επειδή η σχέση είναι αμφίδρομη, δημιουργεί την αίσθηση στην κοινωνία ότι όλοι είναι ίδιοι και τίποτα δεν αλλάζει. Την ίδια στιγμή όμως οι ανάγκες της κοινωνίας, παρόλο που δεν εκφράζονται προς το παρόν συγκροτημένα, είναι εμφανές ότι κυοφορούν κάτι καινούργιο. Και έχω αμέριστη εμπιστοσύνη σε αυτή την «παρεξηγημένη» νέα γενιά. Πιστεύω ότι, ξεπερνώντας αγκυλώσεις του παρελθόντος και ιδεοληψίες, μπορεί να γεννήσει και κυρίως να στηρίξει το καινούργιο.
Το 2019 λήγει η θητεία σας στο Ευρωκοινοβούλιο. Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο για τα επόμενα σχέδιά σας; Πώς θα αξιοποιήσετε την αναμφισβήτητη εκτίμηση των ψηφοφόρων για την «καθαρή» πορεία σας;
Έχω την πάγια αντίληψη ότι η καθημερινή μας πρακτική είναι η κυρίαρχη και υπέρτατη πολιτική πράξη. Ο τρόπος ζωής μας καθημερινά είναι αυτός που παράγει ουσιαστική πολιτική. Προσωπικά, λοιπόν προσπαθώ να ζω και να συμπεριφέρομαι σύμφωνα με τα πιστεύω μου, ώστε να γνωρίζω βιωματικά και το απαιτούμενο προσωπικό κόστος για όσα πράττω, καλώντας τους συμπολίτες μου να με εμπιστευτούν και να παλέψουμε μαζί. Αυτές είναι οι αρχές μου και συνάμα οι προϋποθέσεις συμπαράταξης και συνεργασιών στις πολιτικές εξελίξεις.
Δεν θα ήταν δυνατόν να μη ρωτήσουμε για την «επόμενη μέρα» στο Μαρούσι, μετά τη βέβαιη πλέον μετάβαση του Γιώργου Πατούλη σε άλλα μετερίζια. Το τοπίο είναι ασαφές και το μέλλον αβέβαιο. Σας κεντρίζει το ενδιαφέρον αυτό το κενό εξουσίας;
Αν εννοείτε το ενδεχόμενο άμεσης εμπλοκής μου, απαντώ ειλικρινά όχι. Παρακολουθώ όμως με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο Μαρούσι, αφού εκεί έχω ζήσει σχεδόν τη μισή μου ζωή, δραστηριοποιήθηκα επιχειρηματικά και κυρίως μεγάλωσα τα παιδιά μου. Το πείραμα της απλής αναλογικής στις ερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές με βρίσκει αντίθετη, τόσο για τη χρονική συγκυρία όσο και για τον τρόπο και τις προϋποθέσεις που εφαρμόζεται. Φοβάμαι ότι ένα μέτρο ενίσχυσης της δημοκρατικής έκφρασης των πολιτών μπορεί να απαξιωθεί από την αδυναμία του να λειτουργήσει στην πράξη αποτελεσματικά και προς όφελος των πολιτών. Ομολογουμένως η αποχώρηση του Γιώργου Πατούλη δημιουργεί ένα κενό, το οποίο, σε συνδυασμό με την απλή αναλογική, δημιουργεί νέα δεδομένα για το Μαρούσι. Είναι πρόκληση και στοίχημα για όσους μέχρι σήμερα διατείνονταν ότι ενδιαφέρονται για το καλό της πόλης, μιας πόλης που έχει υποφέρει αρκετά αλλά δεν παύει να έχει δυναμική προοπτική.
«ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΑΕ»
«Η γνώση της Ιστορίας είναι το μόνο όπλο μας για να μην ξαναζήσουμε τη φρίκη της»
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα της -δήθεν- Ενωμένης Ευρώπης είναι η άνοδος των αμιγώς φασιστικών κομμάτων, αλλά και των γενικώς ακροδεξιών, εθνικιστικών, ξενοφοβικών κομμάτων, που πλέον έχουν απολύτως νομιμοποιηθεί από τα εθνικά κοινοβούλια και αναμένεται να έχουν ηχηρή παρουσία στο νέο Ευρωκοινοβούλιο. Δεν είναι τυχαία η επιλογή ενός εξαιρετικού σχετικού DVD από εσάς, ως προσφορά στους αναγνώστες μας. Αλλά, τι οφείλει να κάνει κάθε πολίτης με ιστορική μνήμη απέναντι σε αυτό το φαινόμενο;
Πράγματι δεν είναι τυχαία η επιλογή του ντοκιμαντέρ ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΑΕ που αποφάσισα να επαναφέρω στην επικαιρότητα σαν προσφορά στους αναγνώστες σας. Με πάρα πολύ απλό τρόπο περιγράφει και το περιβάλλον και τη σκοπιμότητα της ανάπτυξης του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη. Και αυτό πιστεύω ότι είναι απαραίτητο στη σημερινή συγκυρία. Να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη! Η γνώση της Ιστορίας είναι το μόνο όπλο μας για να μην ξαναζήσουμε τη φρίκη της. Αυτό όμως όσο εύκολο κι αν ακούγεται, χρειάζεται μια διαρκής προσπάθεια και τις περισσότερες φορές βρίσκεται στον αντίποδα και σε σύγκρουση με τη λήθη που προσπαθεί να επιβάλλει το οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Το περιβάλλον που γέννησε και τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ έχει τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά με το σήμερα. Διαφέρουν φυσικά και σε ένταση και σε έκφραση αλλά ακολουθούν την ίδια διαδικασία, πρώτιστα την ακύρωση, στην πράξη, της δημοκρατίας και των θεσμών της.
Στην Ελλάδα το βιώνουμε έντονα την τελευταία δεκαετία. Η Ελληνική Βουλή έχει καταντήσει μια σφραγίδα επικύρωσης αποφάσεων που παίρνονται ερήμην του λαού και φυσικά οποιασδήποτε κυβέρνησης. Ακόμα και όταν προσχηματικά καλείται ο λαός να εκφέρει την άποψή του -αναφέρομαι στο δημοψήφισμα του 2015- είτε απειλείται πριν, είτε αγνοείται κατόπιν. Ανεξάρτητα από το αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε, το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και στο Brexit με μεγάλη ένταση, επαναλαμβάνεται τώρα στην Ιταλία και -ωμά και απροκάλυπτα- στην πΓΔΜ. Με καταρρακωμένους τους δημοκρατικούς θεσμούς και απαξιωμένες κυβερνήσεις και κοινοβούλια, η νομοθετική επικύρωση της κατάργησης κάθε εργασιακού δικαιώματος και κάθε μέτρου κοινωνικής πρόνοιας, έρχεται ως φυσική συνέχεια. Σε αυτό το περιβάλλον αναπτύσσεται ο φασισμός και το πιο επικίνδυνο σήμερα είναι ότι περιβάλλεται και με τον κοινοβουλευτικό μανδύα. Θεωρώ υποκρισία να ανησυχούν τάχα οι ίδιοι που εφαρμόζουν αυτές τις πολιτικές, πολιτικές που είναι λίπασμα για την ανάπτυξή του. Γι’ αυτό και δεν εννοείται αντιφασιστικός αγώνας, αν παράλληλα δεν στοχεύει και στην ανατροπή των ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόζονται.