Συνέντευξη Μαρία Πανάγου
Στο θέατρο είναι ο κατασκευαστής πολεμικού υλικού που προκαλεί, άθελά του, το θάνατο 21 πιλότων, στην τηλεόραση, ο Κρητικός παππούς του εξάχρονου αγοριού που πάσχει από αυτισμό και στον κινηματογράφο ο πρύτανης του Πανεπιστημίου στην Εγκληματολογία σε ένα πρωτότυπο ελληνικό θρίλερ. Τα δύο πρώτα κάνουν θραύση θέασης και τηλεθέασης και το τρίτο αναμένεται να σπάσει τα ταμεία. Γιατί όπου και αν αποφασίσει να βάλει την υποκριτική του σφραγίδα, τα τελευταία 40 χρόνια που υπηρετεί τον χώρο της Τέχνης, ο Δημήτρης Καταλειφός αποδεικνύει με τις ερμηνείες του ότι ανήκει στην κατηγορία των best of the best ηθοποιών ετούτης της χώρας.
«Hρθα μόνο για σας στο θέατρο, είστε ο σπουδαιότερος ηθοποιός μας», του είπε μια κυρία. «Ήθελα να σας δω από κοντά, παίζετε τόσο ωραία τον παππού στην τηλεόραση», του ψιθυρίζει ένα συνεσταλμένο οχτάχρονο αγόρι. Η παράσταση «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Άρθουρ Μίλλερ στο «θέατρο Εμπορικόν» μόλις έχει τελειώσει και στο φουαγιέ τον περιμένουν δεκάδες θεατές για να τον αποθεώσουν. Όλοι θέλουν να του σφίξουν το χέρι, του χαμογελούν, τον ευχαριστούν που υπάρχει. «Ο πατέρας μου είναι άρρωστος, δε μπορεί να έρθει στην παράσταση. Με έστειλε να σας πω ότι είστε ο κορυφαίος ηθοποιός μας», του λέει ένας 25χρονος νέος. Ο Δημήτρης Καταλειφός συγκινείται. Με κοιτάει με γλυκύτητα κι ευγένεια. «Μα τι ωραία λόγια ακούω… Μου φέρατε γούρι απόψε». Δεν είναι όμως αλήθεια. Γιατί αυτό συμβαίνει κάθε μέρα, όπου και ό,τι κι αν παίξει. Άνθρωποι απ’ όλη την Ελλάδα φτάνουν στο θέατρο για να τον δουν και να του εκφράσουν με κάθε τρόπο τον θαυμασμό τους. Αυτόν τον γνήσιο θαυμασμό που γεννιέται χωρίς εκλογικεύσεις για κάποιον που έχει αξία αληθινή, όχι εκείνον τον θαυμασμό που απευθύνεται στο εφήμερο, δήθεν σταριλίκι μιας προσωρινής δημοσιότητας.
«Ο Μίλλερ λέει ότι πρέπει να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, όχι μόνο για μας αλλά για να κάνουμε καλύτερο και τον κόσμο»…
«Αλήθεια είναι. Και μόνο να γίνεις λίγο πιο ευαίσθητος, να δεις έξω από σένα, αυτό από μόνο του αλλάζει τον κόσμο. Κι ενώ η λογική λέει ότι είμαστε όλοι ανθρώπινα όντα που έχουμε έρθει σε αυτό τον κόσμο χωρίς να ξέρουμε γιατί, ούτε πού πάμε και θα έπρεπε να είμαστε ενωμένοι, τελικά μάς χωρίζουν τα συμφέροντα. Μόνο σε περιόδους που συμβαίνουν πολύ μεγάλα πράγματα όπως ένας πόλεμος, μάς κάνουν να το θυμόμαστε αυτό. Μετά πάλι το ξεχνάμε και μπαίνουμε στο μικρόκοσμό μας, τα μικροσυμφέροντά μας, τις θρησκείες μας, τα κόμματά μας και χωριζόμαστε χωρίς κανένα λόγο».
«Είμαστε δημιουργήματα της εποχής μας και σήμερα ζούμε σε μία εποχή που δεν έχει να προτείνει τίποτα συγκεκριμένο. Όλοι ψαχνόμαστε, οι μόνοι αυτή τη στιγμή που έχουν έναν φανατισμό είναι οι τζιχαντιστές, κανείς άλλος, όλοι οι άλλοι είμαστε μετέωροι. Αυτοί πεθαίνουν για κάτι, άσχετα αν είναι κακό κι ανόητο, εμείς δεν ξέρουμε που να εστιάσουμε την ύπαρξή μας».
«Τα παιδιά στις μέρες μας είναι λιγότερο ρομαντικά. Έχουν ευαισθησίες και επιθυμίες αλλά είναι λίγο πιο μετέωρα απ’ ότι παλιότερα που υπήρχαν πιο ισχυρές ουτοπίες και ψευδαισθήσεις, όπως για παράδειγμα η ισότητα. Επίσης, τα περισσότερα παιδιά προέρχονται από οικογένειες χωρισμένων γονιών. Έχοντας, λοιπόν, διαλυθεί ο πυρήνας της οικογένειας, έχοντας χρεοκοπήσει όλα τα πολιτικά συστήματα και οι ουτοπίες, τα πράγματα είναι πιο κυνικά και ωμά. Το όνειρο και η ψευδαίσθηση κινούν πολύ τον άνθρωπο, όταν όλα όμως είναι τόσο απογυμνωμένα, μπορεί να είσαι πιο προσγειωμένος -και είναι καλό αυτό- αλλά είσαι και λιγότερο ρομαντικός».
«Η τηλεοπτική σειρά “Η λέξη που δε λες“ είναι η τρίτη μου φορά στην τηλεόραση. Ο λόγος που καταρχάς είπα το «ναι» είναι ο σκηνοθέτης, Θοδωρής Παπαδουλάκης, οι καλοί ηθοποιοί αλλά και το ευαίσθητο θέμα του αυτισμού. Όχι, δε με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν “ελάτε να παίξετε“, περάσαμε όλοι από οντισιόν γιατί ο Παπαδουλάκης ήθελε να δει ντουέτα και να καταλάβει ποιος ταιριάζει με ποιον. Στην ακρόαση το ντουέτο μου ήταν με τη Ντίνα Μιχαηλίδη. Τους αρέσαμε και μας πήραν. Μετά έμαθα ότι ο ρόλος για τον οποίο προοριζόμουν μιλούσε κρητικά. Πήγα λοιπόν και βρήκα τον Παπαδουλάκη και του είπα “ευχαριστώ πολύ, σε εκτιμώ αλλά δεν θα παίξω γιατί δε μπορώ σε ένα μήνα να μάθω να μιλάω κρητικά“. Εκείνος με κοιτούσε χαμογελώντας σαν να μη τρέχει τίποτα, δεν επέμεινε, αλλά ήταν τόσο χαλαρός που είπα “μήπως να το ρισκάρω“»;
«Επί ένα μήνα έπεσα με τα μούτρα στα κρητικά, ο καλύτερος μου φίλος είναι από το Ηράκλειο και μου είπε όλο το ρόλο στα κρητικά, μου τα δίδαξε. Και πέτυχε τόσο, που πολλοί με ρωτούν αν είμαι Κρητικός. Στις 15 μέρες που κάναμε πρόβες στο νησί πριν τα γυρίσματα, γύρναγα όλη μέρα στην αγορά των Χανίων, άκουγα τους γέρους στα καφενεία και έγραφα στο μπλοκάκι τις εκφράσεις τους. Ταχύρρυθμη εκπαίδευση. Τα έλεγα 300 φορές τη μέρα, στο δρόμο, στο ξενοδοχείο, αφού με έβλεπαν οι καθαρίστριες και νόμιζαν ότι έχω τρελλαθεί. “Καλά είμαι“, τους έλεγα, “μαθαίνω τα λόγια μου“».
«Ποια είναι η λέξη που δε λέω εγώ; Δε λέω εύκολα σε κάποιον “σε έχω ερωτευτεί“. Ντρέπομαι. Γενικά, δεν ανοίγομαι εύκολα. Στη ζωή είμαι λίγο εσωστρεφής και μοναχικός. Έχω ανάγκη τους άλλους και έχω πολλή αγάπη για τους ανθρώπους αλλά μ’ αρέσει και μες στη μέρα να έχω χώρο και χρόνο δικό μου, να είμαι μόνος. Δεν πιστεύω σε αυτό το συνεχές “πάρε δώσε“, δε μου αρέσει η καθημερινότητα με τους άλλους. Το βαριέμαι. Μ’ αρέσει το “κάθε τόσο“. Να τον επιθυμείς και τον άλλον λίγο»…
«Αν έχουμε alter ego; Δε ξέρω, αλλά το ψάχνουμε νομίζω. Ο φίλος μπορεί να είναι το alter ego μας, η φιλία είναι μεγάλο πράγμα, η πιο πολύτιμη σχέση στη ζωή μας γιατί εκεί είσαι ο εαυτός σου και ταυτόχρονα αυτό μπορεί να έχει διάρκεια στο χρόνο, σε αντίθεση με τα ερωτικά που έχουν πάντοτε με ημερομηνία λήξης».
«Μερικές φορές τη φοβάμαι τη πραγματικότητα. Ή τη βαριέμαι. Η φύση όμως μάς έχει προικίσει με ένα πολύτιμο εργαλείο, τη φαντασία. Είναι ένα φάρμακο. Μπορείς να φανταστείς πολύ ωραία πράγματα, όταν δεν αντέχεις την πραγματικότητα. Γι αυτό κι εγώ από παιδί έγραφα. Η πραγματικότητα είναι δύσκολο πράγμα και η φαντασία τη λειαίνει».
«Είναι πολύ δύσκολο να περάσεις τη ζωή σου με έναν άνθρωπο, δεν ξέρω πως γίνεται αυτό. θέλει πολλή υπομονή, ωριμότητα, θέλει ταλέντο. Δεν ξέρω αν το είχα το ταλέντο της αγάπης και της πίστης. Όποτε το έχω δει, σε ελάχιστες περιπτώσεις, όπως στους γονείς μου, το θαυμάζω. Ίσως να είναι και στόχος ζωής αυτό. Εμένα στόχος ήταν η τέχνη, δε μπορούσα να έχω το άλλο».
«Είμαι αντιφατικός, κυκλοθυμικός, είμαι του ύψους και του βάθους, εκεί που είμαι πολύ καλά μπορεί ξαφνικά να έχω πολλή μελαγχολία. Αν το θέατρο με έχει σε κάτι σώσει είναι ότι έχει αυτό το αυστηρό, πειθαρχημένο πρόγραμμα, που σε αναγκάζει να βάλεις στην άκρη τις διαθέσεις σου. Θέλει στρατιωτική πειθαρχία κι αυτό με ισορροπεί».
«Το προσωπικό μου μότο; Αξίζει να παλεύεις. Δε ξέρω για ποιο λόγο, καμμιά φορά τα πράγματα φαίνονται μάταια, δεν καταλαβαίνουμε γιατί έχουμε έρθει εδώ και γιατί θα φύγουμε, υπάρχει ένα τεράστιο ερωτηματικό πάνω στην ύπαρξη. Μιας όμως που μάς δίνεται η ευκαιρία να ζήσουμε, αξίζει να παλεύουμε για κάτι που το πιστεύουμε, έστω και σαν ένα στοίχημα με τον εαυτό μας».
«Αυτή η τεράστια τεχνολογική ανάπτυξη είναι κάτι που μας ξεπερνάει. Και θεωρώ ότι είναι μια καινούργια μορφή διαφθοράς, όπως ήταν πρώτα η τηλεόραση. Αυτή η νέα επιβολή της τεχνολογίας κάνει τα νέα παιδιά να διαβάζουν όλο και λιγότερο, να είναι με ένα κινητό στο χέρι. Εγώ δεν έχω καλή σχέση με αυτά. Θα πρέπει βέβαια να αποκτήσω κάποιες σχετικές γνώσεις γιατί σε λίγο καιρό θα είμαι σαν αγράμματος. Να φανταστείτε e-mail στέλνω με τα χίλια ζόρια. Πάντως με στεναχωρεί πολύ που οι νέοι δεν διαβάζουν. Διδάσκω σε δραματικές σχολές (αυτόν τον καιρό στον «Ίασμο») και έχω επαφή κάθε χρόνο με τη νέα γενιά που μπαίνει. Ξέρω καλά λοιπόν ότι το διάβασμα δεν υπάρχει στη ζωή τους. Και δεν το λέω αυτό σαν καλός δάσκαλος, αλλά πιστεύω ότι το βιβλίο οξύνει τη φαντασία, αναπτύσσει τη σκέψη ενώ η εικόνα στα δίνει όλα έτοιμα, δε σου οξύνει το μυαλό».
«Είμαι πολύ ευγνώμων! Καταρχάς μεγάλωσα σε μια υπέροχη οικογένεια για την οποία είμαι περήφανος. Μετά είχα πολύ καλούς δασκάλους και αργότερα τους καλύτερους συνεργάτες. Έπεσα δηλαδή σε καλά χέρια που λένε. Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό. Από την οικογένεια, το πιο σπουδαίο που πήρα ήταν η γενναιοδωρία. Είχα δυο γονείς πολύ γενναιόδωρους. Είναι το πρώτο πράγμα που εκτιμώ στους ανθρώπους. Το δεύτερο είναι η ευγένεια. Αντίστοιχα, με απωθούν η τσιγκουνιά και η αγένεια».
«Η κρίση μάς έχει κάνει καλό σ’ ένα βαθμό. Αυτοί που, ακόμη, δεν πεινάνε, αρχίζουν να αναθεωρούν τα πράγματα, βλέπουν λίγο γύρω τους. Η δεκαετία 1995-2005 ήταν η χειρότερη που θυμάμαι, με το περίφημο life style και όλη αυτή την τύφλα, τη χλιδή της κακιάς ώρας, τη βλαχιά, όλο αυτό το σίχαμα! Αισθάνομαι ότι από το ‘12 κι έπειτα αυτή η στενότητα που αντιμετωπίζουν οι πλούσιοι ήταν ένα γερό ταρακούνημα και σε ένα βαθμό μάς έχει εξανθρωπίσει. Βλέπω ότι δεν ξιπάζεται κανείς όπως παλιά, ομολογεί τις δυσκολίες του, δεν υπάρχει ανόητη σπατάλη σε πράγματα γελοία».
«Το προσφυγικό επίσης μάς έχει ευαισθητοποιήσει, μάς έκανε να σκεφτούμε ότι όλοι μπορεί να βρεθούμε σε αυτή τη θέση. Βλέποντας αυτές τις προβληματικές καταστάσεις δεν είμαστε πια τα «φυτά» που ήμασταν πριν. Ακόμη και το ότι το θέατρο έχει κάνει ειδικές τιμές, το ότι υπάρχουν τα κουπόνια και μπορεί ο κόσμος με αυτή τη φτώχεια να γεμίζει τα 10 με 15 θέατρα είναι παρήγορο. Και το ότι έρχονται οικογένειες να δουν ένα καλό έργο, επίσης. Πολλοί φαίνεται να άφησαν για λίγο την τηλεόραση και παρακολουθούν ακόμη και δύσκολες, απαιτητικές παραστάσεις. Το θέατρο μες στην κρίση πάει καλά».
«Η κινηματογραφική ταινία “Έτερος Εγώ“ στην οποία συμμετέχω είναι ένα ελληνικό θρίλερ που αναφέρεται σε μια σειρά εγκλημάτων με κοινό χαρακτηριστικό τα αρχαία ρητά του Πυθαγόρα.
Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Σωτήρης Τσαφούλιας. Έχει γυριστεί πριν από δυο χρόνια κι εγώ υποδύομαι έναν πρύτανη του Πανεπιστημίου».
