Γράφει η Ελένη Κονιαρέλλη – Σιακή
Eίναι χαρακτηριστικό της εποχής μας, ότι η Διαφήμιση έχει εισβάλει κυριολεκτικά και έχει επηρεάσει την καθημερινή μας ζωή. Αυτό είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο, που φέρνει μαζί του πολλές συνέπειες αρνητικές και θετικές.
Στις αρνητικές θα μπορούσαμε να πούμε τη συχνή παραπληροφόρηση, την εξαπάτηση των καταναλωτών, τη δημιουργία πλαστών αναγκών, την υπερκατανάλωση, την αύξηση του κόστους παραγωγής άρα και την επιβάρυνση του καταναλωτή, αλλά και την υπερίσχυση των μεγάλων επιχειρήσεων έναντι των μικρών, κ.λ.π.
Στις θετικές συνέπειες θα πούμε την πληροφόρηση του κοινού, την εξυπηρέτηση, τη διεύρυνση των ευκολιών των καταναλωτών για τις επιλογές τους, την ανάπτυξη του συναγωνισμού, τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, την αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα την επέκτασή τους, κ.λ.π.
Τι είναι όμως ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ;
Είναι η προβολή ενός εμπορικού προϊόντος, ενός προσώπου, μιας ιδέας, μιας ιδεολογίας, κ.ά., που αποσκοπεί στη διάδοση της φήμης του και στην κατάκτηση του καταναλωτικού ή άλλου κοινού. Η Διαφήμιση πρέπει να διέπεται από τρεις βασικές αρχές:
1. Την αρχή της Αλήθειας
2. Την αρχή της Αντικειμενικότητας
3. Την αρχή του Θεμιτού Ανταγωνισμού, και του Σεβασμού στον Καταναλωτή.
Και ξαφνικά, την ησυχία της βραδινής εκπομπής που έβλεπα με ενδιαφέρον στην τηλεόραση, τη διέκοψε μια γυναικεία φωνή γεμάτη πλήξη και βαρεμάρα, που έλεγε:
«Βαριέμαι… Βαριέμαι… Βαριέμαι…». Στην αρχή ξαφνιάστηκα αλλά μετά διαπίστωσα ότι σ’ αυτό το όμορφο σπίτι που έβλεπα στην τηλεόραση, φαινόταν δυστυχώς ότι όλοι βαριούνταν και το έδειχναν φανερά και με τις αργές κινήσεις τους:
Στον μεγάλο καναπέ ένας κύριος καθισμένος αναπαυτικά με μισόκλειστα μάτια, απολάμβανε την υπέροχη ζέστη που του έστελναν τα σύγχρονα κλιματιστικά, που ήταν τοποθετημένα προσεκτικά στο σαλόνι.
Σε άλλο σημείο του χώρου ένα χαριτωμένο αγόρι χαμογελούσε ευτυχισμένο με απόλυτη γαλήνη, καθώς γευόταν τη θαλπωρή και τη χαλάρωση.
Ο κύριος με τις πυτζάμες, αν και ήταν ακόμα νυσταγμένος, βάδιζε ευχαριστημένος προς το καινούργιο ψυγείο του και ανοιγόκλεινε την πόρτα για να θαυμάσει τους σύγχρονους χώρους του.
Ένα μικρό παιδάκι χάζευε με έκπληξη το λαμπερό τους πλυντήριο, και η γάτα του σπιτιού κουλουριασμένη επάνω στο χνουδωτό μαξιλάρι της χασμουριόταν γουργουρίζοντας με μισόκλειστα μάτια.
Και όμως όλα αυτά που έβλεπα και άκουγα, δεν ήταν τίποτα παράξενο για την εποχή μας. Ήταν απλά μια νέα διαφήμιση από τις πολλές που έχουν «προστεθεί» στη ζωή μας τον τελευταίο καιρό. Ήταν μια διαφήμιση που ήθελε να μας δείξει, ότι χρησιμοποιώντας τις σύγχρονες συσκευές και τα προϊόντα της ΤΑΔΕ μάρκας, εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα! Έτσι η ζωή μας θα είναι άνετη και ξεκούραστη τόσο πολύ που στο τέλος θα βαριόμαστε όλοι στην οικογένειά μας, ακόμα και η γάτα μας. Δηλαδή, η Εταιρεία ΤΑΔΕ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΜΑΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΤΑ ΛΙΓΟΤΕΡΑ, και ταυτόχρονα θα παρέχει σε μας τους καταναλωτές τη μέγιστη δυνατή εξυπηρέτηση ενέργειας. Γι’ αυτόν τον λόγο ακούμε συχνά τη νέα διαφήμιση: «Βαριέμαι… Βαριέμαι… Βαριέμαι…», αν και το 1963, η γνωστή τραγουδίστρια Μαίρη Λω, έβγαζε το τραγούδι «Βαριέμαι».
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα ποσά ξοδεύονται από τις εταιρείες για τη διαφημιστική προβολή των προϊόντων τους. Διαβάζουμε ότι εταιρείες κολοσσοί μπορεί να ξοδεύουν ακόμα και δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Η διαφήμιση προκειμένου να πετύχει τον σκοπό της, «επιστρατεύει» διάφορα μέσα. Άλλες φορές συγκινησιακά μέσα (επίκληση στο συναίσθημα) για να πετύχουν τη σύνδεση του χρήστη ή τη χρήση του προϊόντος, και άλλοτε περισσότερο μέσα λογικά (επίκληση στη λογική).
Ο τομέας της διαφήμισης, παραδοσιακά συνδέεται με προϊόντα για κατανάλωση. Όμως έχουμε και την πολιτική διαφήμιση. Σ’ αυτήν ειδικοί επεξεργάζονται την εικόνα ενός πολιτικού προσώπου, για να το καταστήσουν εκλέξιμο, επηρεάζοντας θετικά την κοινή γνώμη. Σκοπός, κατά κανόνα, της διαφήμισης είναι ν’ αυξήσει τις πωλήσεις του προϊόντος ή να το κάνει αποδεκτό από όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό ατόμων, αναφέροντας τα θετικά στοιχεία του προσώπου που διαφημίζεται, ή της ιδέας, ή του αγαθού, ή της υπηρεσίας.
Πού βλέπουμε, ακούμε ή διαβάζουμε διαφημίσεις; Στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στον τύπο, σε φυλλάδια, σε αφίσες, σε οχήματα, σε τοίχους, σε μικροαντικείμενα που χαρίζονται (π.χ. αναπτήρες), κ.λπ. Σήμερα όμως, το διαδίκτυο είναι σίγουρα ένα από τα αποτελεσματικότερα μέσα διαφήμισης. Υπάρχει μεγάλη διαφορά στη στάση του καταναλωτικού κοινού απέναντι στη διαφήμιση του διαδικτύου και στα παραδοσιακά μέσα διαφήμισης.
Ας δούμε όμως, ποια είναι η διάρκεια μιας διαφήμισης, αλλά και πόσο στοιχίζει: Η διάρκειά της είναι συνήθως γύρω στα 30 δευτερόλεπτα και η τιμή της ρυθμίζεται ανάλογα με την ώρα προβολής της διαφήμισης, δηλαδή, άλλη η τιμή στις 3 τη νύχτα, και άλλη στις 9 το βράδυ. Επίσης ρυθμίζεται από το σημείο (στην αρχή, στη μέση, ή στο τέλος του προγράμματος) και από το πρόγραμμα αυτό καθ’ εαυτό (άλλη τιμή για ένα πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και άλλη για έναν αγώνα μικρού ενδιαφέροντος).
Τελικά βλέπουμε ότι η διαφήμιση έχει κυριαρχήσει στη ζωή μας. Εκτός από τη χαρακτηριστική φωνή της κυρίας που μας λέει: «Βαριέμαι… Βαριέμαι… Βαριέμαι…» μαζί με πολλές άλλες ακόμα διαφημίσεις, άλλες επιτυχημένες και άλλες αδιάφορες ή υπερβολικές… Κάθε τόσο καθώς παρακολουθούμε στην τηλεόραση κάτι πολύ ενδιαφέρον, διακόπτουν ξαφνικά το πρόγραμμα και την ένταση της προσοχής μας, για να μας παρουσιάσουν κάποια ακριβοπληρωμένη διαφήμιση και μαζί πολλές άλλες που διαρκούν πολλή ώρα, με αποτέλεσμα εμείς να ξεχάσουμε τι βλέπαμε και σε ποιο σημείο μάς έχουν διακόψει!
Τότε, αφού γκρινιάσουμε και θυμώσουμε, φέρνουμε στο μυαλό μας τον καλό μας Μοναχό Ακάκιο που καθισμένος επάνω στο γαϊδουράκι του, άκουγε από μακριά εκείνη τη φωνή να του υπενθυμίζει:
«Ακάκιε… Να μην ξεχάσεις… Τα μακαρόνια να είναι ΜΙΣΚΟ!»
Αυτή τη διαφήμιση σίγουρα δεν θα την ξεχάσουμε, σε αντίθεση με πολλές άλλες σύγχρονες, που μάταια προσπαθούμε ακόμα να εξηγήσουμε τι θέλουν να μας πουν, ή τι διαφημίζουν…
