Ο μύθος του Nάρκισσου

Γράφει η Ελένη Κονιαρέλλη – Σιακή.

Συχνά συναντούμε στη ζωή, κάποιους ανθρώπους που συγκεντρώνουν επάνω τους τα ίδια χαρακτηριστικά που βρίσκουμε και στον Νάρκισσο, στον συναρπαστικό ΜΥΘΟ της Ελληνικής Μυθολογίας. 

 Ο ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ είχε καταγωγή από τη Βοιωτία και ήταν γιος της Νύμφης Λειριόπης και του Ποταμού Κηφισσού. Ο μύθος λέει ότι ήταν καρπός βιασμού, καθώς ο ποταμός Κηφισσός εγκλώβισε τη Νύμφη Λειριόπη στα νερά του και την άφησε έγκυο. Όταν η Νύμφη γέννησε έτρεξε στον Μάντη Τειρεσία για να πάρει χρησμό για το μέλλον του πανέμορφου παιδιού της. Και ο Μάντης είπε ότι: « Ο Νάρκισσος θα ζήσει μέχρι τα βαθιά γεράματα, αρκεί να μη γινόταν μονάχα ένα πράγμα: « ΝΑ ΜΗ ΓΝΩΡΙΖΕ ΠΟΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ…», (όσο καιρό δεν θα νογάει ποιος είναι). Όμως κάτι τέτοιο ήταν πολύ δύσκολο να το αποφύγει ο Νάρκισσος, που από μικρός προκαλούσε τον θαυμασμό στους άλλους, χωρίς εκείνος, ψυχρός και αδιάφορος, να εκφράζει ποτέ τα συναισθήματά του σε κανέναν. Επιδεικτικά αγνοούσε τους πάντες. Τους πρόσβαλε και τους απέρριπτε. Έτσι συνέβη και με τον Αμεινία, που δεν μπόρεσε να δεχτεί την απόρριψη του Νάρκισσου, ο οποίος του χάρισε ένα δόρυ για να σκοτωθεί. Και ο Αμεινίας αυτοκτόνησε μπροστά του. Όμως αυτό νευρίασε πάρα πολύ τη Νέμεση, που αποφάσισε να τον τιμωρήσει πολύ σκληρά: « ΤΟΝ ΚΑΤΑΡΑΣΤΗΚΕ ΝΑ ΕΡΩΤΕΥΤΕΙ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ…»

 Έτσι ο χρησμός του Τειρεσία, άρχισε σιγά-σιγά να πραγματοποιείται… 

 Όταν ο ωραίος νέος έγινε 15 ετών, μία ημέρα η Νύμφη Ηχώ τον είδε να περιπλανιέται στα δάση κυνηγώντας ελάφια. Εκείνη τον ερωτεύτηκε αμέσως, και όταν ο Νάρκισσος την είδε, την κάλεσε να τον πλησιάσει. Όταν όμως η Ηχώ έφτασε κοντά του, αυτός την έσπρωξε και απομακρύνθηκε, με συμπεριφορά άσχημη και εγωιστική. Η Ηχώ, πολύ δυστυχισμένη με τον ανεκπλήρωτο έρωτά της αλλά και για τον άσχημο τρόπο του Νάρκισσου, πικράθηκε πολύ και απαρηγόρητη ξέσπασε σε κλάματα που δεν είχαν τελειωμό. 

 Εκείνος συνέχισε αδιάφορος τον περίπατό του στο δάσος, στην περιοχή των Θεσπιών της Βοιωτίας, όπου λατρευόταν ιδιαίτερα ο Θεός Έρωτας, μέχρι που έφτασε σ ‘ ένα ξέφωτο, που είχε στη μέση μία υπέροχη λίμνη. 

Εκεί, όταν έσκυψε πάνω από τη λίμνη και αντίκρισε το είδωλό του να λάμπει στην επιφάνεια του νερού, ΜΑΓΝΗΤΙΣΤΗΚΕ από τη φωτεινή δική του ομορφιά και έμεινε εκεί ενθουσιασμένος και ακίνητος να θαυμάζει μόνο τον εαυτό του! Αγνοούσε εντελώς οτιδήποτε άλλο και μαζί και την ερωτευμένη Ηχώ, που συνεχώς τον προσκαλούσε κοντά της, με την καρδιά της γεμάτη αγάπη.

Ο Νάρκισσος, θαυμάζοντας τον εαυτό του, έσκυψε πολύ επάνω από το νερό της λίμνης, προσπαθώντας να αγγίξει το όμορφο πρόσωπό του όπως καθρεφτιζόταν στα διάφανα νερά. Όμως, έσκυψε πολύ, έχασε την ισορροπία του, έπεσε μέσα στη λίμνη, και… πνίγηκε.

Η Ηχώ, αποτραβήχτηκε από τη ζωή και το μόνο που έκανε ήταν να θρηνεί τον αγαπημένο της. Όμως ο Δίας την λυπήθηκε και γι’αυτό μεταμόρφωσε τον Νάρκισσο σε ωραίο ΛΟΥΛΟΥΔΙ, και την Ηχώ σε ΦΩΝΗ!

 Υπάρχουν αρκετές εκδοχές που αφηγούνται διαφορετικά τη ζωή του Νάρκισσου. Μία από αυτές μας λέει ότι αυτοκτόνησε, και στον τόπο που άφησε την τελευταία του πνοή το χορτάρι ποτίστηκε από το αίμα του, κι εκεί φύτρωσε ένα νέο λουλούδι με λευκά πέταλα και κίτρινο κόμπο στη μέση. Ακόμα υπάρχει και μία άλλη εκδοχή που λέει ότι τον Νάρκισσο τον σκότωσε ο Εύπος, και από το αίμα του φύτρωσε το όμορφο άνθος «νάρκισσος». Πολλές Νύμφες τον ερωτεύτηκαν, αλλά εκείνος δεν υπέκυψε σε καμιά. Σε παγκόσμια κλίμακα η πιο συνηθισμένη και επικρατούσα από τις πολλές παραλλαγές και εκδοχές για τη ζωή και το τέλος του Νάρκισσου, είναι αυτή των «Μεταμορφώσεων» του Οβίδιου.

 Αυτά μας λέει η Μυθολογία. Όμως ας δούμε, ποια είναι τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ανθρώπων εκείνων, που συχνά λέμε γι’αυτούς: «Αυτός είναι ένας ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ, ΚΑΙ ΤΟ ΜΌΝΟ ΠΟΥ ΤΟΝ ΕΝΔΙΑΦΈΡΕΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΤΟΥ, Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ «ΕΓΩ» ΤΟΥ. Δε δίνει στους άλλους καμιά προσοχή. Τους περιφρονεί, και καυχάται μόνο για τις δικές του επιτυχίες, και ό, τι άλλο ακόμη τον κάνει να φαίνεται πως είναι «μοναδικός».

Σίγουρα η αυτοεκτίμηση είναι σημαντική και απαραίτητη για κάθε άνθρωπο, επειδή έτσι μπορεί να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να τον εξελίξει, να μελετήσει την προσωπικότητά του, και να βγάλει από επάνω του τις τυχόν ανασφάλειες και αδυναμίες που έχει. Όταν όμως η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση κάποιου γίνονται αλαζονεία και υπερβολική αγάπη που καταλήγει στη δημιουργία μιας εγωκεντρικής προσωπικότητας, τότε η μοιραία φιλαυτία του κάνει τα πράγματα να γίνονται δύσκολα και επικίνδυνα τόσο για τον ίδιο όσο και για τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του. 

Ο Μύθος του Νάρκισσου έδωσε το όνομά του σε μια νέα τάση που εμφανίστηκε: Τον «ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟ». Ο όρος αυτός περιγράφει την υπερβολική αυτοεκτίμηση ή την απόλυτη απορρόφηση του ανθρώπου στις δικές του ασχολίες και τα δικά του ενδιαφέροντα, ώστε στο τέλος να χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας που υπάρχει γύρω του. Ο Νάρκισσος είναι χαρακτήρας ματαιόδοξος και φιλόδοξος, ώστε να χάνει συχνά πολύτιμο χρόνο από τη ζωή του σε παθολογικό αυτοθαυμασμό, που πολλές φορές τον οδηγεί σε προσωπική καταστροφή. Οι Νάρκισσοι, δεν ξέρουν ποιοι είναι ή ποιοι πρέπει να είναι οι ίδιοι. Δεν ενδιαφέρονται για τους συνανθρώπους τους, και γι’αυτά που συμβαίνουν δίπλα τους, και δεν διακατέχονται από αισθήματα αλληλεγγύης και συμπόνιας. Δεν ασχολούνται με προβλήματα ηθικών και πνευματικών αξιών. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η εικόνα τους, είτε ζουν σ’ένα πλούσιο αστικό περιβάλλον, είτε ζουν σ’ έναν μικρόκοσμο. 

Το δυσάρεστο αποτέλεσμα είναι ότι συχνά, οι παραδοσιακές εσωτερικές ηθικές και κοινωνικές αξίες, δέχονται σοβαρά πλήγματα, και συχνά υποχωρούν, διευκολύνοντας έτσι την εξάπλωση του Ναρκισσισμού. 

Βλέπουμε ακόμα ότι η Προσωπικότητα του Νάρκισσου ανθρώπου, αλλά και ο Μύθος του, θεωρείται ότι αποτελούν αποκτήματα της Κοινής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, δεδομένου ότι ο Μύθος του έχει εμπνεύσει ζωγράφους και γενικά Εικαστικούς, αλλά και καλλιτέχνες, δοκιμιογράφους, συγγραφείς, ποιητές, κ.λπ. 

 Τέλος, σε μια ενδιαφέρουσα σχετική δημοσίευση, διαβάζουμε:

«Ας ξαναφανταστούμε τον Νάρκισσο!!

Αυτή η παλιά γοητευτική και δραματική ιστορία, σήμερα είναι πιο επίκαιρη από ποτέ!

Ο εαυτός μας, το είδωλό μας, εμφανίζεται παντού!

Οι «Σέλφις» είναι ο φανταστικός – αληθινός μας καθρέφτης και αυτή την εικόνα μας την μοιραζόμαστε με όσους περισσότερους μπορούμε, κάθε ημέρα…»