Γράφει ο Γιώργος Ανδρουτσόπουλος: Δημοσιογράφος – Δημοσιολόγος
Αν και ακόμα δυσκολευόμαστε να ξεκαθαρίσουμε την ουσιώδη διαφορά μεταξύ των δύο επίμαχων εννοιών Παιδεία και Εκπαίδευση, γιατί και οι δύο προέρχονται από το ίδιο αρχαίο ελληνικό ρήμα «παιδεύω», το οποίο πηγάζει από τη λέξη «παίς», για να σημάνει ανατρέφω, διαπαιδαγωγώ, γαλουχώ, αλλά και διδάσκω, μαθαίνω σε κάποιον κάτι, ωστόσο, δεν θα ήταν και τόσο άστοχο να σημειώσουμε ότι: Παιδεία είναι η καλλιέργεια της προσωπικότητας ενός ανθρώπου σε όλους τους τομείς: πνευματικό, ηθικό, σωματικό κ.λπ., η συνολική αγωγή, δηλαδή, αυτό που οι άλλοι λαοί χαρακτηρίζουν απλώς ως κουλτούρα.
Εκπαίδευση, αντιθέτως, σημαίνει την προσφορά στον άνθρωπο των γνώσεων και των δεξιοτήτων για να λειτουργήσει ορθολογικά, με στόχο στην αύξηση της παραγωγής, τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής του ή την κάλυψη των βιοτικών αναγκών του, χωρίς να ενδιαφέρεται, όμως, για το που θα οδηγήσει η αναπόφευκτη σύγκρουση συμφερόντων!
Έτσι, αν το ζητούμενο σε έναν λαό είναι η σωστή Παιδεία, η Εκπαίδευση καθίσταται αναγκαία στη δημιουργία ενός ορθολογικού συστήματος για τη διακονία της πρώτης. Την καθιέρωση αρχών και αξιών, πάνω στις οποίες, τηρουμένων πάντα των αναλογιών της διαμόρφωσης των κοινωνικών και οικονομικών καταστάσεων και της ραγδαίας εξέλιξης των τεχνολογικών δεδομένων, θα «πατήσει» όλο αυτό το «οικοδόμημα» της Παιδείας κάθε νέας γενιάς.
Πάντως, αν για τον εθνομάρτυρα άγιο Κοσμά τον Αιτωλό (1714 – 1797) «είναι προτιμότερο να έχει κανείς στον τόπο του σχολείο, παρά βρύσες και ποτάμια», καθώς, σύμφωνα με τον Βρετανό φιλόσοφο Χέρμπερτ Σπένσερ (Herbert Spencer, 1820 – 1903) «ο κυριότερος στόχος της Εκπαίδευσης δεν είναι η γνώση, αλλά η δράση», ο μέγας «δάσκαλος» της Οικουμένης, Αριστοτέλης (384 – 322 π.Χ.), εδώ και 2.300 χρόνια είχε διαπιστώσει ότι «τριών δει Παιδεία: φύσεως, μαθήσεως, ασκήσεως», ώστε να είναι, βασικά, ο πρώτος που θεμελίωσε ένα συγκροτημένο εκπαιδευτικό σύστημα, με το οποίο οι νέοι θα μπορούσαν να εφοδιαστούν για τη δημιουργία «χρηστών ηθών», αναγκαίο στοιχείο της πορείας τους στο μέλλον.
Ωστόσο, αυτό που είχε υποστηρίξει ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, Πυθαγόρας (580 – 490 π.Χ.), με τη φράση «θεμέλιο κάθε πολιτείας είναι η ανατροφή των νέων» («αρχή πολιτείας απάσης νέων τροφά»), είναι το σημείο εκείνο, πάνω στο οποίο αναλίσκεται η προσπάθεια κάθε πολιτείας, στο όνομα του κράτους ευποιΐας, στο να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα και να λειτουργήσει με βάση αυτό όλα εκείνα που θα μπορούσαν να κάνουν την Παιδεία εφικτή, σε χρόνο και τόπο συγκεκριμένο.
Είναι αυτό στο στοιχείο πάνω στο οποίο στηρίζεται και κάθε λαός στο να απαιτεί από την πολιτεία όλα εκείνα τα απαραιτήτως αναγκαία για τη λειτουργία των περί «… φύσεως, μαθήσεως, ασκήσεως» του Αριστοτέλη, που, όπως πάντα, έτσι και σήμερα σταχυολογούνται σε καλά καταρτισμένους, αλλά και αριθμητικά επαρκείς, εκπαιδευτικούς λειτουργούς, σε σύγχρονα και λειτουργικά εκπαιδευτικά κτήρια και εποπτικά μέσα, αλλά και την αμέριστη φροντίδα της πολιτείας στην υλοποίηση του προγράμματός της.
Μόνο που στους δήμους της περιοχής μας, αλλού μπορεί να υφίσταται το ένα και να λείπουν τα άλλα δύο ή να λειτουργούν ομαλά τα δύο και ν’ απουσιάζει το τρίτο, καθώς η κάθε περιοχή έχει και τις δικές της συγκεκριμένες ελλείψεις, οι οποίες κάνουν την Εκπαίδευση των μαθητών προβληματική, αλλά και τη φροντίδα των νηπίων ανύπαρκτη!
Γιατί, αν στον Χολαργό δεν υπάρχουν ικανές κτηριακές εγκαταστάσεις, ώστε να μπορεί η εκπαιδευτική διαδικασία να δρομολογηθεί σωστά, στην Αγία Παρασκευή καταγράφονται τόσες πολλές ελλείψεις εκπαιδευτικών, που δημιουργούν έντονα προβλήματα για την ικανοποιητική λειτουργικότητα των σχολείων.
Από την άλλη, αν στο Χαλάνδρι δεν εντοπίζονται τα παραπάνω προβλήματα, ωστόσο, εδώ η φροντίδα της πολιτείας δεν «έφτασε» για την έγκαιρη δημιουργία… οικίσκων, ώστε να βρουν «στέγη» τα νήπια για το πρόγραμμα της δίχρονης προσχολικής αγωγής.
Εν κατακλείδι, όλοι μαζί – γονείς, εκπαιδευτικοί και πολιτεία – οφείλουμε να πλάσουμε έναν κόσμο ανθρωποκεντρικής συνείδησης, μια πραγματικότητα που δεν θα φοβίζει τις νέες γενιές που θα ακολουθήσουν στο να μάθουν να συνυπάρχουν αρμονικά και με σεβασμό προς τον συνάνθρωπο. Γιατί, μπορεί εμείς να επιζητούμε μια σωστή Παιδεία, αλλά η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να προσφέρει μια σωστή Εκπαίδευση.