![Το Κοράκι [ένα μουσικό αναλόγιο] του Edgar Allan Poe στο «RABBITHOLE» συγκινεί βαθιά](https://amarysia.gr/wp-content/uploads/2025/11/panlam_poe_10_web-360x180.jpg)
Γραφει ο Πάνος Σκουρολιάκος: μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής της Περιφέρειας Αττικής
Ποιος να το ‘λεγε πως το παιχνίδι επίσκυρος των αρχαίων Ελλήνων θα απασχολούσε την πολιτική ζωή της χώρας το 2018;
Πρόδρομος του ποδοσφαίρου ήταν ο επίσκυρος, όπως και το harpastum των Ρωμαίων και το cuju των Κινέζων. Η σύγχρονη μετεξέλιξη του αθλήματος όμως ξεκίνησε στην Αγγλία τον 8ο αιώνα και μορφοποιήθηκε με τους «κανόνες του Κέιμπριτζ», που καταρτίστηκαν για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ το 1848.
Από τότε κύλισε πολύς χρόνος ώστε το ποδόσφαιρο να γίνει ένα λαϊκό άθλημα, που συγκινεί την πλειονότητα των ανθρώπων του πλανήτη και έχει αναπτύξει γύρω του έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, μια κουλτούρα άκρως ενδιαφέρουσα. Συνυπάρχουν σ’ αυτή παράμετροι αισθητικής, κοινωνιολογίας, πολιτικής, ακόμα και θρησκείας. Το ποδόσφαιρο είναι ο βασιλιάς του αθλητικού σύμπαντος.
Ένας τόσο σημαντικός παράγοντας, όπως είναι φυσικό, ενέπνευσε και επηρέασε στο έργο τους καλλιτέχνες και δημιουργούς, που μας έδωσαν αισθητικά αριστουργήματα στις εικαστικές τέχνες, στον κινηματογράφο, στη μουσική, στην ποίηση.
Ποδοσφαιριστές όπως ο Μαραντόνα έγιναν λαϊκοί ήρωες ή είδωλα του life style, όπως ο Μπέκαμ. Στην Ελλάδα, μεταπολεμικά ποδοσφαιριστές έπαιξαν σε ταινίες, γέμισαν τις κοσμικές σελίδες, έδωσαν υλικό για ρεπορτάζ στα πρωινάδικα της τηλεόρασης. Πολλοί από αυτούς μάς έκαναν υπερήφανους και στα ελληνικά γήπεδα αλλά και στο εξωτερικό όπου διέπρεψαν.
Πάμπολλα τα τραγούδια που γράφτηκαν για το κοσμαγάπητο άθλημα. Να αναφέρουμε τους στίχους του Ρασούλη για το «Πότε Βούδας, πότε Κούδας», τιμώντας τον σπουδαίο ποδοσφαιριστή Γιώργο Κούδα. Αλλά και ο Τζίμης Πανούσης καυτηριάζει τον άρρωστο οπαδισμό με τον στίχο: «Βούλγαροι, Βούλγαροι, χανούμισες, βαζέλες, όλο το έθνος προσκυνά σώβρακα και φανέλες».
Όμως και οι Έλληνες ποιητές εμπνεύστηκαν από το ποδόσφαιρο και μας έδωσαν σημαντικά ποιήματα. Ξεφυλλίζω το βιβλίο του ποιητή Γιώργου Μαρκόπουλου «Εντός και εκτός έδρας» με υπότιτλο «Το ποδόσφαιρο στην ελληνική ποίηση» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ανακαλύπτω στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη: «Όταν τα βράδια της Κυριακής μετά το ματς γέμιζαν οι ταβέρνες γύρω από το γήπεδο και συ έτρεχες σπίτι να διαβάσεις». Ή «Το ματς της ζωής του είχε τελειώσει – τώρα έπαιζε την παράταση». Ο Θανάσης Βενέτης στη «Μικρή ωδή στον Κώστα Δαβουρλή» («Ωσεί παρών», 1997) γράφει:
«Ο μαύρος πρίγκιπας κρέμασε νωρίς τα παπούτσια του. / Στων ιαχών τη μάντρα έστησε το τσαντίρι του. / Με σέντρες και φαρμακερά βολέ προς την εστία -του ουρανού- τα δίχτυα αυτά τα μάτια του κόσμου ξετινάζοντας. / Με την αίγλη και τη σκοτεινή γοητεία των άσων / έφυγε ο τσιγγάνος των γηπέδων. / Καραβάνια τα όνειρά του, πληγή και γιασεμί / ταξιδεύουν / … / Βασίλη Μποτίνο, Μίμη Δομάζο, / Γιώργο Σιδέρη, Γιώργο Κούδα, Βασίλη Χατζηπαναγή / και συ Βασίλη Καραπιάλη / μην ψάχνετε. / Ρωτήστε / … / εκεί ψηλά / στα αποδυτήρια του απείρου / το μαύρο μας διαμάντι».
Εδώ και το ποίημα του Γιώργου Μαρκόπουλου «Ωδή στον παίκτη της ΑΕΚ και της Εθνικής Χρήστο Αρδίζογλου» («Η ιστορία του ξένου και της λυπημένης» 1987).
«Από το ότι, ορμώμενος, τα χρόνια περνούν γρήγορα / και αυτό το βρίσκω πικρό και άδικο / και από το ότι ο ποιητής παλαιότερα Δικταίος Άρης / εκράτησεν ως αφιλοκερδής τεχνίτης / στην πενιχρή αθανασία του / τον άλλοτε σπουδαίο παίκτη της ποδόσφαιρας / Ηλίαν υιόν του Υφαντή -του Ολυμπιακού Πειραιώς- τονίζοντας τα κάλλη του και την ευμορφιά του / παράλληλα με τον μακαρισμό ευτυχισμένος (να ‘ν’) / ο Πειραιάς / που έχει φορτώσει τόσες απ’ τις ελπίδες του / πάνω σε τέτοια αγόρια / θα υμνήσω κι εγώ με τη φτωχή την πένα μου / τον ιδιόρρυθμο πλην όμως φιλότιμο χαρακτήρα / του παίκτου της ΑΕΚ και της Εθνικής / Χρήστου Αρδίζογλου».
Είναι και άλλοι πολλοί οι ποιητές που ύμνησαν το άθλημα και τους αθλητές του: Νάσος Βαγενάς, Σωτήρης Κακίσης, Τάσος Δενέγρης, Ηλίας Λάγιος, Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, Βασίλης Στεριάδης, Αλέξης Σταμάτης κ.ά.
Το ποδόσφαιρο είναι ένα ιδιαίτερο άθλημα. Πέρα από την αγάπη του κόσμου, μαγνητίζει και επιχειρηματίες, πολιτικούς και αποψιούχους, που δυστυχώς πολλοί από αυτούς δημιουργούν ένα περιβάλλον σήψης, ανομίας διαπλοκής. Μπρος στα μάτια μας ζήσαμε την οικοδόμηση όλου αυτού του πλέγματος με την ανοχή (τουλάχιστον) των κυβερνήσεων του παλιού πολιτικού συστήματος.
Ταυτόχρονα, όμως, είναι και το ποδόσφαιρο του λαού και το ποδόσφαιρο των ποιητών. Εμείς προτιμάμε αυτό, το τελευταίο.
