Το ερέθισμα για τη συγγραφή του παρόντος κειμένου, μού το έδωσε ο γνωστός Έλληνας φιλόσοφος Στέλιος Ράμφος. Παρακολουθώντας τις συνεντεύξεις του και διαβάζοντας το τελευταίο του βιβλίο «Το αδιανόητο τίποτα», κατάλαβα ότι το μήνυμα που προσπαθεί να στείλει στους Έλληνες -κρατώντας πολύ μικρό καλάθι» για τις δυνατότητές μας- είναι ένα και μοναδικό: «Ας σκεφθούμε….». Δεν προτείνει λύσεις, δεν θέτει χρονοδιαγράμματα εφαρμογής, δεν περιμένει άμεσα αποτελέσματα… Mόνο ας σκεφτούμε…
Ας σκεφθούμε λοιπόν παρακολουθώντας την συμπεριφορά των Ελλήνων γιατρών, ή κάποιων ελλήνων γιατρών αναφορικά με το καθήκον εκπλήρωσης των φορολογικών τους υποχρεώσεων.
Από την εμπειρία όλων μας και τα δημοσιευμένα σχετικά οικονομικά στοιχεία προκύπτει ως αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η φοροδιαφυγή στην τάξη των γιατρών είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Το συγκεκριμένο γεγονός μάς οδηγεί με τη σειρά του στο ερώτημα: Γιατί κάποιοι Έλληνες γιατροί, που ίσως να είναι και η πλειοψηφία, διαπράττουν τα αδικήματα της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής; Και ειδικότερα πώς σκέφτονται, τι ακριβώς έχουν στο μυαλό τους όσοι παίρνουν φακελάκι, συνταγογραφούν άχρηστα και ίσως επικίνδυνα φάρμακα και εξετάσεις, προβαίνουν σε μη απαραίτητες επεμβάσεις, δεν κόβουν απόδειξη παροχής υπηρεσιών ή κόβουν μειωμένη; Ποιοι παράγοντες συντελούν στη συγκεκριμένη συμπεριφορά; Πώς διαμορφώθηκε διαχρονικά αυτή η παραβατική συμπεριφορά;
Σε πάρα πολλές κατηγορίες της ελληνικής κοινωνίας (ιδιοκτήτες και οδηγοί οχημάτων δημόσιας χρήσης, μικρέμποροι, αγρότες, καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, τεχνίτες πάσης μορφής κ.τ.λ.) η φοροδιαφυγή -με τη χρήση και μιας ψευτο-επαναστατικής ρητορικής- εμφανίζεται ως δικαίωμα του «αδικούμενου». Αυτές οι τάξεις κάνουν την «επανάστασή» τους εναντίον ενός άδικου ταξικού κράτους, που κατά τη γνώμη τους εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα μιας απρόσωπης πλουτοκρατίας. Οι γιατροί, λόγω υψηλότερου κύρους και εισοδηματικού επιπέδου, δεν ανήκουν σ’ αυτές τις κατηγορίες. Εκτός και αν θεωρηθούν και αυτοί αδικημένοι, λόγω της καθυστερημένης ένταξής τους στην αγορά εργασίας, οπότε πρέπει εκ των υστέρων να συμψηφίσουν τα «χαμένα» με τη φοροδιαφυγή.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από…τα Τρίκαλα. Η όμορφη πόλη της Θεσσαλίας έχει μια πανελλήνια, ίσως και πανευρωπαϊκή πρωτιά, όσον αφορά τον αριθμό γιατρών σε σχέση με τον πληθυσμό της πόλης, χωρίς να υπολογίσουμε τους τρικαλινούς γιατρούς που ασκούν το επάγγελμά τους εκτός αυτής. Το κατόρθωμα μιας οικογένειας στα Τρίκαλα, αλλά και σ’ όλη την ελληνική επικράτεια να βγάλει έναν γιατρό, είναι ανάλογο με εκείνο μιας βρετανικής οικογένειας να αναδείξει έναν λόρδο.
Ο γιατρός για τις μικρομεσαίες τάξεις της ελληνικής κοινωνίας αποτελεί ακόμη το απόλυτο ιδανικό, είναι το θαυματουργό επάγγελμα που εξασφαλίζει καλύτερα από τα άλλα την πολυπόθητη για τους Έλληνες «upward mobility». Κανένα άλλο επάγγελμα δεν υποκαθιστά το επίθετο…Οι βάσεις για τις Ιατρικές Σχολές δεν πέφτουν ποτέ… Για τον λόγο αυτό οι μάχες γύρω από τη…σημαία του ιατρικού επαγγέλματος, σαν αυτές που αναφέρονται στην επόμενη ενότητα είναι σκληρές, αδυσώπητες, υπέρ βωμών και εστιών….
Βρέθηκα κάποτε στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών για την ορκωμοσία νέων πτυχιούχων της Ιατρικής Σχολής. Μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα με τα φλας των φωτογράφων να αστράφτουν, τις ανθοδέσμες να ευωδιάζουν, τα κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας και τις video κάμερες να απαθανατίζουν τις σκηνές, οι νέοι πτυχιούχοι ντυμένοι με τη μεγαλοπρεπή «τήβεννο» διέσχισαν την αίθουσα τελετών, σαν σε ρωμαϊκό θρίαμβο, υπό τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα των παρισταμένων. Ήταν η στιγμή της δικαίωσης, η στιγμή της απόλυτης ευτυχίας, η στιγμή της υλοποίησης του απόλυτου ονείρου κάθε ελληνικής οικογένειας. Ενός πτυχίου Ιατρικής για το παιδί. Ίσως εκείνη τη στιγμή να πέρασαν από το νου τους οι ατέλειωτες ώρες διαβάσματος από τη νηπιακή ηλικία μέχρι σήμερα, οι παιδικές και εφηβικές στερήσεις, οι αγωνίες, οι κόποι… αλλά να, σήμερα το όνειρο γίνεται πραγματικότητα. Άλλοι πάλι, αυτοί που προέρχονταν από τις Ιατρικές Σχολές των βαλκανικών χωρών, ίσως εκείνη τη στιγμή να σκέφθηκαν άλλου είδους στερήσεις, αγωνίες, κόπους, το πάθος για άνοδο, το τρέξιμο, τις ανορθόδοξες μεθόδους για να φτάσουν και εκείνοι στη σημερινή εκπλήρωση του απόλυτου ονείρου. Ένα πτυχίο Ιατρικής για το παιδί με οποιοδήποτε τίμημα…
Και ενώ στην αίθουσα τελετών επικρατούσε αυτή η πανηγυρική ατμόσφαιρα, έξω από τη Νομαρχία Αττικής κάποιοι άνθρωποι είχαν σχηματίσει «ουρά» -ορισμένοι μάλιστα είχαν πιάσει θέσεις δύο ημέρες πριν!- προκειμένου να κατοχυρώσουν σειρά προτεραιότητας στην υποβολή του πτυχίου Ιατρικής των παραπάνω νέων πτυχιούχων και ως εκ τούτου στον καθορισμό προγενέστερης από τους άλλους ημερομηνίας έναρξης της εξειδίκευσής τους. Ατμόσφαιρα τελείως διαφορετική από την πρώτη. Οργή, θυμός, σπρωξιές, ιδρώτας, κραυγές, γονείς πτυχιούχων, γιαγιάδες, παππούδες, θείες, θείοι, αδέλφια, Αστυνομία, ένα συνοθύλευμα εξαγριωμένο, αγχωμένο, σαν πληγωμένο αγρίμι που δεν βρίσκει διέξοδο.
