Aπό την έντυπη έκδοση της εβδομαδιαίας Αμαρυσίας – 19/05/2023
Για πολλούς ήταν έκπληξη, για κάποιους, όμως, όχι: η νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία διέψευσε όσους έβλεπαν μια πολιτική αλλαγή στη γείτονα και φαίνεται ότι καθιστά τον νυν πρόεδρο απόλυτο κυρίαρχο του πολιτικού σκηνικού για μια ακόμη πενταετία – όσο δηλαδή θα κρατήσει η νέα του θητεία, εφόσον βέβαια επικρατήσει στον δεύτερο γύρο του υποψηφίου της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου. Το σενάριο αυτό φαντάζει άλλωστε το πιθανότερο, αφού ο Ερντογάν άγγιξε την επανεκλογή του από τον πρώτο γύρο της περασμένης Κυριακής, παρά το γεγονός ότι ο Κιλιντσντάρογλου υποστηρίζει ότι υπήρξαν προσπάθειες νοθείας ή λάθη στην καταμέτρηση.
Ερμηνείες κι απορίες
Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία άνοιξε μάλιστα πολλές συζητήσεις και οδήγησε σε πολλές αναλύσεις προκειμένου να ερμηνευτεί. Μια από αυτές τις συζητήσεις ήταν εάν απέτυχαν και σε ποιο βαθμό οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες έως την τελευταία στιγμή έδειχναν τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης να προηγείται και να είναι το φαβορί για την επικράτηση στον δεύτερο γύρο. Φαινομενικά λοιπόν οι δημοσκοπήσεις πράγματι απέτυχαν, αλλά στην πραγματικότητα απλώς δεν έλαβαν υπόψη τους αυτό που
πολλοί περίμεναν να συμβεί: την ευρύτατη υποστήριξη του Ερντογάν από τα χαμηλότερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα και από τους κατοίκους της Ανατολίας. Εκεί, ωστόσο, αρχίζουν να «κολλάνε» τα παράδοξα που κυριαρχούν στις αναλύσεις, όπως, για παράδειγμα, για ποιον λόγο οι σεισμόπληκτες περιοχές της Ν/Α Τουρκίας ψήφισαν… Ερντογάν δαγκωτό ή για ποιον λόγο οι φτωχοί ψηφοφόροι που γίνονται φτωχότεροι λόγω της οικτρής κατάστασης, στην οποία βρίσκεται η τουρκική οικονομία, επιθυμούν την παραμονή στο «τιμόνι» εκείνου που βασικά ευθύνεται γι’ αυτήν την κατάσταση.
Παράγοντας Ιμάμογλου
Ασφαλώς οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα είναι σύνθετες και δεν έχουν να κάνουν μόνο με τις παροχές στις οποίες προχώρησε προεκλογικά ο Τούρκος πρόεδρος. Εξαρχής άλλωστε είχε καταγραφεί η αδυναμία του Κιλιντσντάρογλου να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους, καθώς μια υποψηφιότητα όπως αυτή του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου θα ήταν πιο δημοφιλής και ίσως το αποτέλεσμα των εκλογών να ήταν διαφορετικό. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Ερντογάν προσπάθησε παρασκηνιακά και κατάφερε να εμποδίσει την υποψηφιότητα του Ιμάμογλου με τις περίεργες δικαστικές αποφάσεις που του στέρησαν τα πολιτικά του δικαιώματα, ενώ από τη δική του πλευρά ο Τούρκος πρόεδρος είχε θέσει ως στόχο του να είναι εκείνος που θα ηγηθεί των εορτασμών για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του σύγχρονου κεμαλικού κράτους – έχοντας ασφαλώς στο πίσω μέρος του μυαλού του να… ξεπεράσει τον Κεμάλ.
Τίποτε ωστόσο δεν έχει κριθεί ακόμη οριστικά, καθώς απομένει η ψηφοφορία του δεύτερου γύρου· και ναι μεν ο Ερντογάν είναι πια το φαβορί, αλλά ο Κιλιντσντάρογλου δηλώνει ότι δεν θα παραδώσει τα όπλα και καλεί προς αυτήν την κατεύθυνση και τους υποστηρικτές του. Το βέβαιο είναι ένα: εάν η μάχη είναι σκληρή και οριακή όπως στον πρώτο γύρο, τότε η νύχτα αφότου κλείσουν οι κάλπες προβλέπεται μακρά. Πιθανότατα και οι μέρες που θ’ ακολουθήσουν…
