Το ογκώδες βιβλίο του Νίκου Μπογιόπουλου βρίσκεται επί πολλούς μήνες στις πρώτες θέσεις των πωλήσεων, ένα γεγονός θετικό από μόνο του. Στην πραγματικότητα, είναι άλλο ένα από τα δεκάδες άκρως ενδιαφέροντα βιβλία (δυστυχώς τα περισσότερα προέρχονται από τις ΗΠΑ…), που τεκμηριώνουν με στοιχεία και επιχειρήματα το μέγεθος και τις αιτίες της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης.
Όταν κυκλοφορούν στα ελληνικά τόσα πολλά διαφωτιστικά βιβλία για το θέμα, το συμπέρασμα είναι απλό: όποιος θέλει να μάθει τις αιτίες, μπορεί να το κάνει εύκολα! Οι υπόλοιποι πέφτουν εύκολα στα χέρια της εγχώριας και διεθνούς «μαύρης προπαγάνδας», που τους χειραγωγεί κατά το δοκούν. Τους μετατρέπει σε υποκείμενα των φαινομένων (ανεργία, φτώχεια, κατάθλιψη κλπ) ή και σε… ψηφοφόρους ακροδεξιών αναχρονιστικών κομματιδίων!
Ο Νίκος Μπογιόπουλος ήταν ανέκαθεν γνωστός για την εγκυρότητα και το πλήθος των στοιχείων που διαθέτει, γεγονός που του έχει στοιχίσει την… πρόσκλησή του σε τηλεοπτικές συζητήσεις, στις οποίες αποτελούσε… φόβητρο για τους συνομιλητές του! Στο βιβλίο του είχε όλη την άνεση να παραθέσει αρκετά από αυτά, ώστε να τεκμηριώσει αβίαστα ορισμένα κεφαλαιώδη συμπεράσματα:
1. Η παρούσα κρίση δεν αποτελεί κάποιου είδους… έκπληξη, αντίθετα. Τα βασικά της δεδομένα είχαν περιγραφεί και αναλυθεί μεθοδικά από τους μεγάλους του επιστημονικού σοσιαλισμού, ιδιαίτερα από τους Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν. Τα πολυάριθμα σχετικά αποσπάσματα του Μπογιόπουλου δείχνουν το μεγαλείο της σκέψης αυτών των ανθρώπων, που παραμένει απόλυτα επίκαιρο, τόσες δεκαετίες μετά το θάνατό τους!
2. Η τρέχουσα κρίση δεν είναι κάτι νέο στην οικονομική ιστορία.
Είναι μια επανάληψη αυτής του 1929-32, αλλά με δύο ουσιώδεις διαφορές:
α) Τα μεγέθη, ο βαθμός συγκέντρωσης και οι αλληλοεπιδράσεις του παγκόσμιου κεφαλαίου (στο καθεστώς που ονομάζεται… χαριτωμένα «Παγκοσμιοποίηση») είναι πλέον τεράστια και ανεξέλεγκτα. Σε απόλυτα μεγέθη, πολυεθνικές εταιρείες και τράπεζες έχουν απείρως μεγαλύτερη ισχύ από τις περισσότερες εθνικές οικονομίες όλων των χωρών του κόσμου!
β) Από άλλη μια μεγάλη «σύμπτωση της Ιστορίας», η κρίση του 1929 δεν οδήγησε στην καταστροφή του Καπιταλισμού, αν και τότε υπήρχαν πολλές προϋποθέσεις να γίνει αυτό. «Σωτήρας» του ήταν δίχως αμφιβολία ο πρόεδρος Ρούζβελτ, που με το «New Deal» έδωσε φιλί ζωής στο καταρρέον σύστημα!
Σήμερα, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όλα δείχνουν ότι τα εθνικά πολιτικά συστήματα της Ευρώπης και των ΗΠΑ πάσχουν από έλλειψη ενός ή περισσότερων ηγετών, που θα αντέγραφαν τον Ρούζβελτ. Η περίπτωση Ομπάμα είναι χαρακτηριστική: ένας μέτριος πολιτικός που το παλεύει, αλλά που με τίποτε δεν μπορεί να αντιστρέψει τη φορά των γεγονότων!
Στο «δια ταύτα»;
Το έργο του Ν. Μπογιόπουλου πρέπει βεβαίως να διαβαστεί από όποιον θέλει να γνωρίζει τα τεκταινόμενα και να «αποκρυπτογραφεί» τις εξελίξεις. Είναι άλλο ένα πολύτιμο εργαλείο για τον πολίτη που θέλει να είναι ενημερωμένος, αλλά και για όποιον έχει την πολυτέλεια να μοιράζεται τη γνώμη του με περισσότερους ανθρώπους.
Υπάρχει, όμως, μια μικρή ένσταση. Οι μελλοντικές εξελίξεις αποκλείεται να είναι ευθύγραμμες. Ως πολιτική θέση, το «όλα θα λυθούν μόνο με τον θάνατο του Καπιταλισμού» είναι τουλάχιστον ανεπαρκές. Εκτός του ότι κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται αν στον κοντινό ορίζοντα, μια τέτοια πρακτική «μουδιάζει» τις αντιδράσεις των πολλών και αποπροσανατολίζει τη στρατηγική του Σήμερα! Για όποιον δεν το κατάλαβε, ο κόσμος της προόδου βρίσκεται σήμερα σε άμυνα. Βάλλονται με βαρύ πυροβολικό όλες ανεξαιρέτως οι κοινωνικές και πολιτικές κατακτήσεις των προηγούμενων αιώνων. Ο συσχετισμός δυνάμεων είναι συντριπτικά υπέρ του αιμοβόρου συστήματος και των… παραφυάδων του. Το σημερινό στρατηγικό ερώτημα, η «βασική ανάλυση» – δυστυχώς! – ΔΕΝ είναι «καπιταλισμός ή σοσιαλισμός»! Όχι ακόμη!
Ανεξάρτητα από τη –σημαντική– αυτή διαφωνία μας, ως προς τις προτάσεις αντιμετώπισης της καπιταλιστικής κρίσης (στις οποίες γίνεται ελάχιστος λόγος μόνο για κρίσιμα προβλήματα, όπως το περιβάλλον και η ανεξέλεγκτη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού…), το βιβλίο του Νίκου Μπογιόπουλου βάζει άλλο ένα σημαντικό λιθαράκι στη διαφώτιση του σκεπτόμενου πολίτη, ο οποίος έχει υποχρέωση να μεταφέρει τις γνώσεις αυτές με ρυθμό γεωμετρικής προόδου, σε όσο περισσότερους συμπολίτες του…
Χρήστος Φωτιάδης
