Μια απαγορευμένη ερωτική σχέση, με φόντο την κλειστή επαρχιακή ζωή στη Μυτιλήνη του Μεσοπολέμου. Νέοι άνθρωποι που ατενίζουν το μέλλον τους με αβεβαιότητα με φόντο τις πικρές μνήμες των χαρακωμάτων και της εθνικής χρεοκοπίας και τη «Μεγάλη Ιδέα» του πρώτου Συνταγματικού πρωθυπουργού Ιωάννη Κωλέττη που έμεινε στα χαρτιά.
Ο Πέτρος Ζούλιας φέτος αποτολμά να μεταφέρει για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή το αριστούργημα του Στρατή Μυριβήλη «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και ήδη κερδίζει το στοίχημα, καθώς οι πρώτες εντυπώσεις κοινού και κριτικών για την παράσταση που έκανε πρεμιέρα στις 30 Οκτωβρίου στο θέατρο «Βέμπο» κάνουν λόγο για μια σπουδαία δουλειά.
Η πρωταγωνίστρια του έργου Λένα Παπαληγούρα, μιλάει στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ για τις δυσκολίες που έχει ο ρόλος της «Σαπφούς», τον λόγο για τον οποίο ακολούθησε το επάγγελμα του ηθοποιού, το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» που έλαβε το 2013 και τη μεγάλη αλλαγή που έχει επέλθει στην προσωπική της ζωή εδώ και ένα χρόνο με τη γέννηση του γιου της.
Συνέντευξη: Τάσος Μεργιάννης
Είναι η πρώτη φορά που το βιβλίο του Στρατή Μυριβήλη «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» μεταφέρεται στη θεατρική σκηνή. Τι είναι αυτό που το καθιστά «αριστούργημα» όπως έχει χαρακτηριστεί από αναγνωστικό κοινό και κριτικούς;
Όταν με προσέγγισε ο Πέτρος Ζούλιας και μου πρότεινε να κάνουμε την παράσταση, έχοντας διαβάσει το βιβλίο χρόνια πριν, μου είχαν αποτυπωθεί οι έντονες περιγραφές του Μυριβήλη. Οπότε αναρωτιόμουν πώς το αριστουργηματικό αυτό έργο θα μεταφερθεί στο θέατρο. Διαβάζοντας όμως, τη διασκευή του Πέτρου και ξανά το μυθιστόρημα, αντιλήφθηκα ότι η πλοκή και οι χαρακτήρες είναι πάρα πολύ δυνατοί και αιχμηροί. Έχουμε ολοκληρωμένους και βαθείς ανθρώπους, μια πολύ ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση της εποχής στην οποία εκτυλίσσεται η ιστορία και μια γερή πλοκή. Γι’ αυτό άλλωστε το μυθιστόρημα έχει αυτή τη δύναμη και τη διαχρονικότητα. Όλο αυτό βέβαια, είναι δοσμένο μέσα από τις υπέροχες περιγραφές του συγγραφέα, που στην παράσταση αναγκαστικά γίνονται εικόνα.
Υποδύεστε τη νεαρή χήρα Σαπφώ Βρανά που ερωτεύεται τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Λεωνή Δρίβα. Πώς θα σκιαγραφούσατε τον χαρακτήρα αυτόν;
Είναι δύσκολο να μιλάς για έναν ρόλο όταν είσαι σε διαδικασία προσέγγισής του. Ο χαρακτήρας της Σαπφούς είναι εξαιρετικά πολύπλοκος και αυτό είναι δώρο για έναν ηθοποιό. Θα προσπαθήσω, ωστόσο, να την περιγράψω με λίγες λέξεις. Η Σαπφώ είναι ένα πολύ νέο κορίτσι που όμως έχει ωριμάσει βίαια και απότομα. Παντρεμένη με έναν άντρα βίαιο δυστυχεί στο γάμο της και φέρνει στον κόσμο ένα άρρωστο παιδί. Ύστερα ξεσπά ο πόλεμος και ο άντρας της φεύγει, και αργότερα πεθαίνει. Καλείται λοιπόν να επιβιώσει μόνη σε μια επαρχιακή κοινωνία που της κάνει τη ζωή κόλαση. Η τεράστια δυστυχία της την κάνει σκληρή και σαρκαστική, στοιχεία που αναγνωρίζει κανείς και στον Λεωνή. Απέναντι στον συντηρητισμό της κοινωνίας απαντά με γενναιότητα και πρόκληση. Διαθέτει πολύ μυστήριο και αρκετά αρσενικά στοιχεία.
Υπάρχει κάτι που σας δυσκόλευσε στην προσπάθειά σας να προσεγγίσετε ερμηνευτικά τη Σαπφώ;
Όλοι οι ρόλοι με δυσκολεύουν γιατί προσπαθώ να είναι όσο το δυνατόν πολυδιάστατοι. Η δυσκολία εδώ είναι κυρίως ότι μιλάμε για έναν μυθιστορηματικό χαρακτήρα. Όποτε, κύριο μέλημά μου είναι να συμπυκνώσω μέσα στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μου τις περιγραφές του βιβλίου για τη Σαπφώ καθώς και να της δώσω σάρκα και αίμα. Να γίνει δηλαδή όσο το δυνατόν πιο ζωντανή.
Γνωρίζω ότι είστε λάτρης της ρωσικής λογοτεχνίας. Οι Ρώσοι συγγραφείς έχουν την ικανότητα να ψυχογραφούν άριστα τους ήρωες τους οποίους γεννά η φαντασία τους. Έχει η γραφίδα του Μυριβήλη κοινά στοιχεία με τους Ρώσους συγγραφείς;
Νομίζω πως ναι. Υπάρχει αυτή η βαθιά γνώση για τα ανθρώπινα και η αγάπη για τον άνθρωπο που εμένα με συγκινούν βαθιά.
Ένα από τα διλήμματα που θέτει η παράσταση είναι εάν στη ζωή αξίζει να ακολουθείς τα «θέλω» σου ή τα «πρέπει». Εσείς στη ζωή σας, με ποια από τις δυο λέξεις πορεύεστε;
Ακολουθώ και την καρδιά και τη λογική μου. Εάν το ένστικτό μου είναι πολύ ισχυρό, πάντα το ακούω. Όμως, ποτέ δεν κάνω κάτι που να θίγει άλλους ανθρώπους. Την περίοδο που το έργο δημοσιευόταν στην εφημερίδα «Καθημερινή» και αργότερα γινόταν βιβλίο, η χώρα μας γνώριζε την πτώχευση. Σχεδόν έναν αιώνα μετά, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι αυτό ένα από τα στοιχεία που θέλει να καταδείξει ο Μυριβίλης; Η απώλεια, η αντρική βία, τα τραύματα του πολέμου, η ενοχή των ζωντανών απέναντι σε αυτούς που χάθηκαν, η διαφθορά μιας κοινωνίας και η θέση της γυναίκας στη χώρα μας είναι μόνο λίγα από τα βασικά θέματα του έργου του Μυριβήλη που απασχολούσαν και συνεχίζουν να απασχολούν εξίσου και σήμερα… Θα έλεγα, λοιπόν, ότι το έργο είναι για μένα μια αντιπολεμική κραυγή και δυστυχώς στις μέρες μας φαντάζει τραγικά επίκαιρο.
Κατά γενική ομολογία ο μονόλογος «Κατερίνα», που ήταν βασισμένος στο ομώνυμο βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ, ήταν μια από τις πιο δυνατές παραστάσεις της τρέχουσας δεκαετίας. Σήμερα που έχετε απεκδυθεί τον μανδύα του ρόλου, τι σκέψεις και ποια συναισθήματα έχετε γι’ αυτόν τον ρόλο;
Ευγνωμονώ την Κατερίνα. Όλη η διαδικασία των προβών και των παραστάσεων ήταν για μένα πολύ δημιουργική, εμπνευστική και αποκαλυπτική. Ήταν η πιο όμορφη συνάντηση που είχα ως τώρα στη δουλειά.
Το 2013 τιμηθήκατε με το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη». Τι σήμαινε για εσάς αυτό το βραβείο;
Ήταν ένα υπέροχο δώρο. Ένα χτύπημα στην πλάτη, που μου έδωσε έμπνευση και δύναμη. Και απίστευτη χαρά. Ύστερα, βέβαια, είχα πολλή αγωνία να φανώ αντάξια των προσδοκιών των ανθρώπων που με βράβευσαν αλλά και των προσδοκιών του εαυτού μου.
Ήταν κάτι που σας έχει βοηθήσει στην πορεία σας ή ουσιαστικά δεν άλλαξε κάτι;
Δεν ξέρω αν με βοήθησε. Σίγουρα χάρη στο βραβείο «ακούστηκε» πιο έντονα το όνομά μου. Όχι ότι άλλαξε κάτι όμως σε σχέση με τις προτάσεις που είχα για δουλειά. Ίσως μέσα μου με βοήθησε. Μου έδωσε πίστη.
Με πατέρα τον πρώην Υπουργό Αναστάσιο Παπαληγούρα και παππού τον πρώην Πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη, δημιουργείται η απορία για ποιόν λόγο δεν επιλέξατε τον δρόμο της πολιτικής και τι ήταν αυτό που σας ώθησε στην υποκριτική. Θα μας λύσετε την απορία;
(Γελάει) Δεν ξέρω, αλήθεια! Από πολύ μικρή θυμάμαι να με μαγεύει το θέατρο. Αυτή η επικοινωνία των ανθρώπων μέσα από κείμενα και ρόλους. Νομίζω πως ότι επάγγελμα και να έκαναν οι δικοί μου, το ίδιο θα με μάγευε. Ίσως ήταν γραφτό μου που λέμε… Ποιος ξέρει;
Έχετε ένα μικρό παιδί σχεδόν ενός έτους. Τι έχει αλλάξει στη ζωή σας από τη στιγμή που το φέρατε στον κόσμο;
Όταν έρχεται στη ζωή σου ένα άλλο πλάσμα, γίνεται μια μεγάλη υπαρξιακή μετατόπιση. Συμβαίνει αυτό το μαγικό πράγμα, όπου μπαίνει πάνω από σένα ένας άλλος άνθρωπος και εξαφανίζονται όλοι οι εγωισμοί. Σαφώς και υπάρχουν δυσκολίες σ’ αυτή τη διαδικασία, αλλά την ίδια ώρα είναι μια πάρα πολύ αποκαλυπτική και ωραία φάση της ζωής μου. Νιώθω σαν να ανακαλύπτω ξανά τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού – τουλάχιστον, εγώ έτσι το βιώνω.
Ποια είναι η πιο πολύτιμη συμβουλή που σας έχουν δώσει και την οποία θα μεταφέρετε κι εσείς στον γιο σας;
Να μη φοβάμαι να είμαι ο εαυτός μου.
Ποιό είναι το μεγαλύτερο προσωπικό και επαγγελματικό σας όνειρο;
Να είμαι καλά. Εγώ και οι άνθρωποί μου. Όλα τα αλλά έρχονται.
O σκηνοθέτης Πέτρος Ζούλιας μιλάει για την παράσταση «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια»
«Με τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων να στήνονται, σε μια Ελλάδα βαθιάς οικονομικής και ιδεολογικής κρίσης, με πολυάριθμους άστεγους και άνεργους νέους, που πρέπει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους για να επιβιώσουν, με έντονη τη διαφθορά της εξουσίας των κυβερνήσεων, αναρωτιέται συχνά ο αναγνώστης – θεατής, πόσο μακρινή είναι αυτή η εποχή και πόσα από τα καυτά κοινωνικά της θέματα έχουν ξεπεραστεί σήμερα;
Η σύγχρονη ανάγνωση του Μυριβήλη φέρνει στην επιφάνεια την παγκόσμια και διαχρονική του δύναμη. Γιατί ο σπουδαίος Έλληνας συγγραφέας, απαλλαγμένος από την τυπική ηθογραφία, ξέρει να φωτίζει παντού και πάντα τον άνθρωπο με τα αιώνια μεγάλα του θέματα. Ξέρει να τον φέρνει από μια ιστορική εποχή του χθες και να τον παραδίδει ολοζώντανο και αληθινό στην εποχή του σήμερα και του αύριο. Η σκηνοθεσία και η θεατρική μεταφορά δίνει έμφαση σε αυτό το «παντοτινό». Αποφεύγει τη γραφικότητα και στοχεύει στην καρδιά και την ουσία του μυθιστορήματος, υπηρετώντας ταυτόχρονα τους θεατρικούς κανόνες».
«Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» στο θέατρο Βέμπο
Πρωταγωνιστούν: Λένα Παπαληγούρα, Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Γιούλικα Σκαφιδά, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης, Χριστίνα Τσάφου, Γιώργος Γιαννόπουλος, Μιχάλης Λεβεντογιάννης. Στο ρόλο του Δημάρχου, ο Γιώργος Κωνσταντίνου.
Μαζί τους: Αλμπέρτο Φάις, Ντίνος Σπυρόπουλος, Σταύρος Μερμήγκης, Πατρίκιος Κωστής, Αλεξία Μουστάκα, Χρήστος Ζαχαριάδης, Ευφροσύνη Σακελλαρίου, Βασίλης Λέμπερος, Βαγγέλης Κρανιώτης, Όλγα Σκιαδαρέση, Άννα Κωνσταντίνου, Αλίκη Ζαχαροπούλου, Αντρέας Λόντου.
Διασκευή – σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Μουσική: Ευανθία Ρεμπούτσικα
Σκηνικά: Αθανασία Σμαραγδή
Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη
Φωτισμούς: Λευτέρης Παυλόπουλος
Χορογραφίες: Φώτης Διαμαντόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάννα Τουντασάκη
Video design – προβολές: Κάρολος Πορφύρης
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Ημέρες: Τετάρτη 19.00, Πέμπτη 20.00, Παρασκευή 21.00, Σάββατο και Κυριακή 18.00 και 21.00
Τιμές εισιτηρίων: από 18 ευρώ
Προπώληση: Viva.gr.