Τη συναντώ σε έναν όμορφο χώρο. Με υποδέχεται με ένα βλέμμα ζεστό και ένα τεράστιο χαμόγελο. Καθόμαστε αντικριστά σε έναν μεγάλο και βολικό καναπέ. Δίπλα μας ένα τεράστιο τραπέζι με πολλά βιβλία. Η γλυκιά της αύρα διώχνει το άγχος που κυριαρχούσε το μυαλό, την καρδιά και τη ψυχή μου λίγο πριν τη συναντήσω. Η κουβέντα μας ξεκινάει και η Όλγα Μπακομάρου, η σπουδαία δημοσιογράφος που εργάστηκε στο περιοδικό «Γυναίκα» και στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» και συγγραφέας, με τρόπο σχεδόν μαγικό και άκρως εντυπωσιακό, μαζί με τη συνέντευξη μου προσφέρει και ένα μάθημα ποιοτικής δημοσιογραφίας, ενώ απαντάει με προσοχή σε όλες μου τις ερωτήσεις, με στυλ απλό, ευγενικό.
Αφορμή της κουβέντας μας στάθηκε το νέο της βιβλίο «Αριστερά Κάποτε…», που περιέχει συνεντεύξεις της με κορυφαία πρόσωπα της «παλιάς» Αριστεράς. Πρόσωπα που αγωνίστηκαν για τις ιδέες τους και το πλήρωσαν με διωγμούς, εξορίες, φυλακές.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΟΥΛΑΚΗ
Αλαβάνος, Ανδρουλάκης, Γλέζος, Δαμανάκη, Δρακόπουλος, Ηλιού, Θεοδωράκης, Κάππος, Κύρκος, Κωνσταντόπουλος, Κωστόπουλος, Λεντάκης, Μπελογιάννης, Παπαγιαννάκης, Παπαρήγα, Έλλη Παππά. Ονόματα που προκαλούν μνήμες, συγκίνηση και δέος. Αλήθεια κυρία Μπακομάρου, ποια τα δικά σας συναισθήματα μιλώντας και έχοντας απέναντί σας τα συγκεκριμένα πρόσωπα, που έχουν αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι τους στη νεότερη ιστορία της χώρας;
Αισθανόμουν και αισθάνομαι περισσότερο σήμερα τυχερή που τα συναντούσα. Πήγαινα με χαρά και με μεγάλο ενδιαφέρον να τους γνωρίσω, πήγαινα ως ένας άνθρωπος που πηγαίνει να συναντήσει έναν άλλον άνθρωπο. Και ήταν ακριβώς αυτός ο «άλλος άνθρωπος» που ήθελα να «αποκαλύψω» για τον εαυτό μου και τους αναγνώστες. Τα συναισθήματα έρχονταν κατά τη διάρκεια της κουβέντας.
Νιώθω πως ο τίτλος του βιβλίου σας κρύβει νοσταλγία… Κάνω λάθος;
Δεν είναι απλά ένα βιβλίο νοσταλγίας. Όπως λέω και στον πρόλογο του βιβλίου, οι συνεντεύξεις αυτές, «φωτίζουν» και ξαναφέρνουν στο παρόν ένα κομμάτι της Αριστεράς του «κάποτε», απέναντι στην Αριστερά του «τώρα» με ένα επίκαιρο και πάντως ενδιαφέρον ερωτηματικό.
Θα ήθελα, αν μου το επιτρέπετε, να αγγίξουμε λίγο πιο ευαίσθητες δικές σας χορδές. Θαρρώ πως δεν είναι μικρό πράγμα να μιλά κάποιος με την Έλλη Παππά ή τον Μανώλη Γλέζο. Όταν μιλούσατε με όλους αυτούς τους επιφανείς άνδρες και γυναίκες, επηρεαζόσασταν συναισθηματικά σε ενεστώτα χρόνο από την ιστορία και το βάρος που κάθε ένας εξ αυτών κουβαλούσε ή θεωρούσατε ότι έπρεπε να λειτουργήσετε με απόλυτα επαγγελματική προσέγγιση;
Δεν είναι θέμα επαγγελματικής προσέγγισης. Και βέβαια με επηρέαζαν, μου δημιουργούσαν συγκίνηση και θαυμασμό μιλώντας μου για τη ζωή, τα πιστεύω και τους αγώνες τους τα πρόσωπα αυτά.
Δεν σας κρύβω πως αγάπησα ιδιαίτερα τη συνέντευξή σας με την Έλλη Παππά…
Δεν μου κάνει εντύπωση αυτό. Η Έλλη Παππά ήταν μια σπουδαία γυναίκα, μια αγωνίστρια, μια μαχήτρια, όπως λέει η ίδια, το πρόσωπο μιας τραγωδίας που γνωρίζουμε όλοι μας. Με συγκλόνισαν αυτά που μου είπε για τον Νίκο Μπελογιάννη. Ότι ήταν το άπαν στη ζωή της, ότι θα ήθελε να την είχαν εκτελέσει και εκείνη μαζί του, ότι τον αισθανόταν πάντα δίπλα της σε κάθε στιγμή και τον ρωτούσε για ό,τι κάνει· και εκείνος έβρισκε τον τρόπο να της απαντήσει. Όπως με συγκλόνισε και η συνέντευξη με τον γιό της Νίκο Μπελογιάννη, που ήταν το τρίτο πρόσωπο αυτής της τραγωδίας και η τελευταία συνέντευξη που πήρα.
Ήθελα να μου πείτε και δυο λόγια για τον «μύθο» που λέγεται Μανώλης Γλέζος.
Την απάντηση στο «μύθο» τη δίνει ο ίδιος στη συνέντευξή μας σε αυτό το βιβλίο: «Ο αγώνας μου είναι να απομυθοποιούνται οι μύθοι. Γιατί ένας λαός που χρειάζεται μυθικά πρόσωπα, δεν μπορεί να προχωρήσει».
Φέρνατε πάντα στο φως της δημοσιότητας όλο εκείνα που σας αποκάλυπταν οι συνεντευξιαζόμενοί σας; Νιώσατε κάποια στιγμή την ανάγκη να μη δημοσιεύσετε κάτι; Δεχθήκατε ποτέ πιέσεις να «κόψετε» κομμάτια των συνεντεύξεων;
Όχι, δεν δέχτηκα ποτέ τέτοιες πιέσεις. Σεβόμουν τους ανθρώπους που έπαιρνα συνέντευξη ως την τελευταία τους λέξη. Ό,τι ρωτούσα και ό, τι μου απαντούσαν ήταν καταγεγραμμένο στο μαγνητόφωνο. Εάν ήθελαν να πουν κάτι αλλά να μη δημοσιευθεί, κλείναμε το μαγνητόφωνο.
Έχετε φύγει από κάποια συνομιλία με την αίσθηση ότι δεν «έβγαλε» όσα ενδεχομένως θα θέλατε;
Δεν θυμάμαι να έχει συμβεί κάτι τέτοιο.
Και τελικά, υπάρχουν κλειδιά ή μυστικά για μια επιτυχημένη συνέντευξη;
Νομίζω ότι έχω απαντήσει σε αυτό κατά κάποιον τρόπο. Σίγουρα, να αγαπάς αυτό που κάνεις, να σε ενδιαφέρει το πρόσωπο που πας να συναντήσεις, να είσαι ενημερωμένος. Να πηγαίνεις με σεβασμό, εντιμότητα, θα έλεγα ίσως και με κάποια ταπεινότητα ώστε να το «σκιαγραφήσεις», να βγάλεις την αλήθεια του, κάτι έστω από την αλήθεια του.
Υπήρξε κάποιος/α που θα θέλατε πολύ να κάνετε συνέντευξη μαζί του, αλλά δεν σας δόθηκε ευκαιρία; Ή να είχατε την ευκαιρία και για κάποιο λόγο να μην την πραγματοποιήσατε;
Ναι, ο Χαρίλαος Φλωράκης για το περιοδικό «Γυναίκα». Ζητήθηκαν γραπτές ερωτήσεις και γραπτές απαντήσεις και αυτό ο Ευάγγελος Τερζόπουλος δεν το δέχτηκε.
Κλείνοντας, τι θα συμβουλεύατε έναν νέο/νέα δημοσιογράφο;
Δεν μου αρέσει να δίνω συμβουλές. Παρ’ όλα αυτά, με όσα σας είπα νομίζω ότι τους έχω συμβουλεύσει ήδη.
