Η Μπέττυ Αρβανίτη θα υποδυθεί τον Τειρεσία στην Επίδαυρο και μια συνέντευξη μαζί της δεν μπορεί παρά να έχει ενδιαφέρον.
Από παιδί ονειρευόταν να γίνει ηθοποιός. Στο θέατρο. Εσύ τη γνώρισες, όμορφη και γοητευτική, στις ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου που αγαπούσες. Ναι, όπως η «Νύχτα γάμου». Η Μπέττυ Αρβανίτη, όμως, πάντα το θέατρο ονειρευόταν. Αυτό ήταν η βαθιά επιθυμία της. Και σήμερα, που πια είναι αναγνωρισμένη από κοινό και κριτικούς ως μια από τις πιο σημαντικές Ελληνίδες ηθοποιούς του θεάτρου, ως μια καλλιτέχνις – εργάτρια της Τέχνης που την εκφράζει, της τέχνης του θεάτρου, λέει πως δεν έχει πια, απωθημένα. Τ’ όνειρό της το’ κανε πραγματικότητα. Δημιουργός και «ψυχή» του Θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας, από το 1987, ερμηνεύει, εδώ και 29 χρόνια, με γνώση, αλήθεια, πάθος, αυθεντικότητα, ρόλους κολοσσούς, συγγραφείς τεράστιους, σύγχρονους και «παλιούς», και δικαιώνει καθημερινά τη δική της ανάγκη για έκφραση, τη δική μας αναζήτηση του αληθινού θεάτρου.
Δεν θα ξεχάσω τη συγκίνησή μου, τον Δεκέμβρη του ’87, όταν την είδα στο, ολοκαίνουργιο τότε, Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας, στο ρόλο της Πέτρα Φον Καντ. Η παράσταση ήταν συγκλονιστική και η Μπέττυ Αρβανίτη, η ερμηνεύτρια που και ο ίδιος ο Φασμπίντερ, αλλά και όλοι, πιστεύω, οι σκηνοθέτες του θεάτρου θα ονειρεύονταν, μοναδική!
Από το ’87 μέχρι σήμερα, δεκάδες οι ρόλοι, οι παραστάσεις, οι συγγραφείς, που «παρέλασαν» από το Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας. Το χειμώνα που μας πέρασε «ανέβασε» Χέρμαν Μπροχ. Διασκευή από το έργο του Μπροχ «Οι Αθώοι» ήταν το έργο «Η Τσερλίνε και το σπίτι των κυνηγών» που παρουσίασε, σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού. Το καλοκαίρι στην «Αντιγόνη του Σοφοκλή» με το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία του Στάθη Λιβαθινού, στο θέατρο της Επιδαύρου και στα πλαίσια του Φεστιβάλ, θα δούμε την καλή ηθοποιό να ερμηνεύει τον ρόλο του Τειρεσία!
Συνεργάζεστε και πάλι με τον Στάθη Λιβαθινό, ένα σκηνοθέτη με τον οποίο σάς δένουν μεγάλες θεατρικές επιτυχίες. Η «χημεία» σας αυτή τη φορά θα λειτουργήσει στο Αρχαίο Δράμα. Αισθάνομαι τεράστια συγκίνηση που βρισκόμαστε ξανά με τον Στάθη Λιβαθινό. Το ονειρευόμασταν και οι δυό μας να ξαναβρεθούμε θεατρικά. Σήμερα, στην πρώτη μας πρόβα, ένιωθα σα να ξαναγύρισα σπίτι μου από την ξενητειά! Εχει ένα μοναδικό τρόπο αυτός ο άνθρωπος να σε φέρνει κοντά του, κοντά στο κείμενο, κοντά στο ρόλο, αλλά και να κάνει τους ηθοποιούς του να έρχονται κοντά ο ένας στον άλλο.
Στην «Αντιγόνη”ερμηνεύετε τον Τειρεσία. Δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά που δίνεται αυτός ο ρόλος σε γυναίκα ηθοποιό, αλλά ακόμα και τώρα, ύστερα από 20 χρόνια, τότε που ο Μίνως Βολανάκης εδωσε για πρώτη φορά τον ρόλο σε γυναίκα ηθοποιό,τη Νέλλη Αγγελίδου, ξαφνιάζει. Την είχα δει την παράσταση τότε. Και με είχε εντυπωσιάσει βαθιά. Όπως με εντυπωσίαζε ό,τι κι αν έκανε ο Βολανάκης. Μού αρέσει που συμπίπτει ο Στάθης με τον Μίνω. Ο Μίνως μού έχει καθορίσει τη ζωή κι ο Στάθης είναι ο άνθρωπος που θαυμάζω.Ο ρόλος του Τειρεσία είναι για μένα τεράστια πρόκληση. Αλλά και μεγάλο ρίσκο. Και μεγάλο στοίχημα. Το γεγονός πως είναι μάντης με βοηθάει στο να βγάλω όλη την ευαισθησία που μπορεί να κρύβει. Για τίποτα άλλο, όμως, δεν μπορώ να μιλήσω αυτή τη στιγμή. Είναι πολύ νωρίς κι εγώ είμαι πολύ ανοιχτή σε όλα. Δεν δουλεύω εγκεφαλικά, ποτέ. Δεν μπορώ κάθε φορά να έχω ένα σχέδιο και να το φοράω στο ρόλο. Έτσι και τώρα. Κυριαρχεί το υπέροχο κείμενο του Μαρωνίτη σ’ εμένα τώρα, και η χαρά του, να δουλεύω με όλη αυτή την υπέροχη ομάδα των συναδέλφων μου.
Στην Επίδαυρο έχετε «παίξει» ως τώρα τέσσερις φορές. Τελευταία σας εμφάνιση η Φαίδρα στον «Ιππόλυτο» σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά, το ’89. Πόση φόρτιση σάς γεμίζει η επιστροφή σας στο Αργολικό Θέατρο, 27 χρόνια μετά; Πολύ έντονα, πολύ μεγάλα τα συναισθήματα. Αλλά, ταυτόχρονα, και μια αίσθηση φιλική, μια αίσθηση ζεστασιάς. Σα να με περιμένει μια περίεργη, μια φιλόξενη αγκαλιά.Το είχα νοιώσει και στη Φαίδρα. Δεν είναι χώρος φοβιστικός, η Επίδαυρος. Μόνο μαγικός. Σου σηκώνει τον πήχυ, αλλά.. με αγάπη.
Γιαν Φαμπρ, ο Βέλγος
Πώς θα σχολιάζατε το «καυτό» θέμα Γιαν Φαμπρ. Την έστω και για λίγες ώρες τοποθέτησή του ως καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ; Ως μια μεγάλη γκάφα! Και βέβαια ο μόνος που δεν φταίει είναι ο ίδιος ο Φαμπρ. Του είπαν «έλα και κάνε ότι θέλεις», και ήρθε…
Το έργο του Μπροχ, που επιλέξατε, τον χειμώνα που μας πέρασε, ήταν για σας πράξη καταγγελίας; Και η γριά υπηρέτρια, η καταπιεσμένη Τσερλίνε, μήπως συμβολίζει εμάς τους Έλληνες, σήμερα; Αν αποτελεί και μια καταγγελία αυτό, δεν ήταν η αρχική μου πρόθεση, συνέπεσε η εποχή που διανύουμε να έχει, δυστυχώς, πολλές αντιστοιχίες μ’ αυτό το έργο.
Πόσο σας επηρέασε η κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα στο να επιλέξετε το συγκεκριμένο έργο; Το κριτήριο της επιλογής ενός έργου είναι κυρίως η καλλιτεχνική του αξία. Αν αυτό αφορά και το τι βιώνουμε σήμερα, είναι μια σύμπτωση, ίσως όχι τυχαία. Πιστεύω όμως ότι τα σημαντικά έργα αφορούν πάντα το σήμερα, γιατί σκάβουν εις βάθος στον άνθρωπο και τις ανάγκες του, που οι μεγάλες και βασικές δεν έχουν ακόμη απαντηθεί.
Το θέατρο Οδού Κεφαλληνίας αποτελεί πια, «κεφάλαιο» για τον θεατρικό πολιτισμό μας, και όχι μόνο. Για σας τι είναι; Το σπίτι σας; Το καταφύγιό σας; Η διαμαρτυρία σας; Η καλλιτεχνική σας δικαίωση; Το μόνο που δεν μπορεί να είναι το θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας, όπως και κάθε θέατρο, είναι να είναι καταφύγιο. Το θέατρο φέρνει στο φως τα πράγματα, δεν τα κρύβει. Ούτε σπίτι μου είναι, ούτε διαμαρτυρία, ούτε δικαίωση. Είναι μια μεγάλη τύχη για μένα, να μπορώ να επιλέγω τον τρόπο που μπορώ να εκφραστώ, μαζί με κείνους που εκτιμώ και εμπιστεύομαι.
Κινηματογράφος
Πώς αποφασίζει ένα λαμπερό κορίτσι του ελληνικού σινεμά να κάνει στροφή 180 μοιρών, να εγκαταλείψει τον κινηματογράφο και να δημιουργήσει ένα δικό του θέατρο ρεπερτορίου; Να ερμηνεύσει ρόλους – κολοσσούς; Να φέρει το κοινό σε επαφή με μεγάλους, «δύσκολους» συγγραφείς; …………………… (σιωπή!)
Ποια είναι η πιο έντονη ανάμνησή σας από τα χρόνια σας στον ελληνικό κινηματογράφο; Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε.
Αν σας ζητούσα να μου πείτε, χωρίς σεμνότητα, τρεις μεγάλες σας ερμηνείες στη σκηνή του θεάτρου σας, ποιες θα μου λέγατε και γιατί; Μπορώ να πως ποιους ρόλους αγάπησα περισσότερο τα τελευταία χρόνια, αν ήταν «μεγάλες ερμηνείες» δεν είναι δική μου αρμοδιότητα να τους χαρακτηρίσω κι αυτό όχι από σεμνότητα, αλλά γιατί έτσι είναι. Θεωρώ λοιπόν ότι ο ρόλοι μου στα «Πριν την αποχώρηση» του Τ. Μπέρχαρντ, «Η γηραιά κυρία» του Φ. Ντίρενματ, «Η Φόνισσα» του Αλ. Παπαδιαμάντη, ίσως να είχαν ενδιαφέρον.
Υπάρχουν ακόμα για σάς ρόλοι-απωθημένα; Ποιοι; Απωθημένα δεν έχω για ρόλους. Ίσως έχω χάσει κάποιους ρόλους που θα επιθυμούσα, λόγω ηλικίας.
Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας
Υπήρξαν στιγμές που μετανιώσατε για το εγχείρημά σας με το Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας; Στιγμές δύσκολες οικονομικά; Στιγμές απογοήτευσης καλλιτεχνικά; Δεν μετάνιωσ
α ποτέ για τη δημιουργία του θεάτρου Οδού Κεφαλληνίας, παρ’ όλες τις αναπόφευκτες δύσκολες στιγμές.
Πόσο επιτρέπετε στον εαυτό σας να παρασύρεται από συναισθήματα της στιγμής; Πόσο μετράει για σας η διάρκεια των πραγμάτων; Των σχέσεων; Όπως όλοι οι άνθρωποι, είμαι κι εγώ παρορμητική και παρασύρομαι από συναισθήματα της στιγμής. Όσο για τη διάρκεια, ασφαλώς έχει σημασία, εφόσον διαρκεί. Το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις, διαρκούν εφόσον έχουν λόγο, άρα και σημασία.
Προσωπική ζωή
Ποιο συναίσθημα υπήρξε κυρίαρχο στην προσωπική σας ζωή; Δεν μπορώ να απομονώσω ένα συναίσθημα. Κάθε φορά κυριαρχεί κι ένα άλλο συναίσθημα, ανάλογα με το ερέθισμα.
Μετά από τρεις γάμους, τι θα λέγατε σε μια νέα ηθοποιό που ξεκινάει σήμερα τη ζωή της με τον σύντροφό της; Θα είχατε κάποια συμβουλή να της δώσετε; Δεν δίνω συμβουλές. Η ζωή του κάθε ανθρώπου είναι ιδιαίτερη και μοναδική.
Είστε η μητέρα του συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη. Πώς είναι η σχέση σας, η σχέση μάνας – γιου; Πόσο προστατευτική, αγχώδης, ανήσυχη, ήσασταν και είστε, ως μητέρα; Είμαι όπως κάθε μητέρα, με κυρίαρχο συναίσθημα την αγάπη μου για το γιο μου.
Μόδα, Τέχνη, Ελλάδα
Ήσασταν και παραμένετε μια όμορφη, γοητευτική, κομψή γυναίκα. Πόσο σας απασχολούσε (και σας απασχολεί) η μόδα, οι τάσεις της μόδας; Πιστεύετε πως η εμφάνιση είναι το πιο δυνατό όπλο μιας γυναίκας; Με ενδιαφέρουν όλα αυτά και η μόδα και η εμφάνιση. Δεν πιστεύω ότι η εμφάνιση αποτελεί «όπλο». Με το όπλο επιτίθεται κανείς, με την εμφάνιση εκτίθεται κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τη γυναίκα, είναι προνόμιο και των δύο φύλων.
Τι θα απαντούσατε σ’ ένα νέο ηθοποιό αν σας ζητούσε να του ορίσετε «τι είναι ταλέντο»; Θα προτιμούσα να μην απαντήσω, αλλά αν αναγκαζόμουν θα έλεγα ότι είναι η εμμονή και η περιέργεια που έχει κανείς για μια Τέχνη.
Πιστεύετε πως υπήρξατε, πως είστε, μια «τυχερή» γυναίκα; Μια χορτασμένη ηθοποιός; Ένας ευτυχισμένος άνθρωπος; Οι έννοιες ευτυχισμένη, τυχερή, χορτασμένη είναι εξαιρετικά απόλυτες. Είμαι λίγο απ’ όλα και τίποτα απ’ όλα.
Ποια είναι η πρώτη σας σκέψη κάθε πρωί; Ποια η τελευταία, πριν κοιμηθείτε; Έχω κάθε πρωί διαφορετικές σκέψεις, ανάλογα με το πρωινό που ξημερώνει. Το ίδιο ισχύει και για το βράδυ.
Κάντε μια ευχή για την Ελλάδα… Μακάρι να σωθούμε και να βγούμε πιο συνειδητοποιημένοι απ’ όλα αυτά.
Σας ενοχλεί που δεν θα ξεκουραστείτε το καλοκαίρι;
Με ενοχλεί πάρα πολύ! Γιατί το χειμώνα με περιμένει το θέατρό μου, Το Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας, και πολλή δουλειά. Γιορτάζουμε, βλέπετε’ τα 30 μας χρόνια! Όμως ελπίζω πως όλο και κάποιο διάλειμμα θα έχουμε ανάμεσα στις παραστάσεις μας της «Αντιγόνης», κι όλο και κάποιες μέρες θα μπορώ να ξεκλέψω για να ξεκουραστώ και να ξαναμαζέψω δυνάμεις. Εξ άλλου, σας είπα. Αγαπώ πολύ αυτό που κάνουμε. Και το κάνω μ’ όλη μου την καρδιά, έστω κι αν μου»παίρνει» τις διακοπές μου…
