Η πολύτιµη βιταµίνη D & ο ρόλος της στη σοβαρή νόσηση Covid-19

Από την έντυπη έκδοση της IASIS που κυκλοφόρησε στις 27/02/21

Το 80% των νοσηλευόµενων µε νόσο COVID-19 σε ισπανικό νοσοκοµείο, παρουσίασε ανεπάρκεια βιταµίνης D όπως φάνηκε σε µελέτη ερευνητών του Πανεπιστηµίου της Κανταβρίας στην Ισπανία, η οποία δηµοσιεύτηκε στην Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. Η βιταµίνη D ελέγχει τη συγκέντρωση ασβεστίου στο αίµα και επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστηµα. Η ανεπάρκεια έχει συνδεθεί µε σειρά προβληµάτων υγείας, αν και δεν έχει ακόµη απαντηθεί επιστηµονικά γιατί η συγκεκριµένη επηρεάζει διάφορα συστήµατα του οργανισµού.

Mελέτες έχουν, ήδη, καταδείξει πάντως την ευεργετική επίδραση της βιταµίνης D στο ανοσοποιητικό σύστηµα, ειδικά όσον αφορά στην προστασία από λοιµώξεις. Οι υπογράφοντες τη µελέτη υπογραµµίζουν ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η µέτρηση των επιπέδων της βιταµίνης D και η αντιµετώπιση της ανεπάρκειας, ιδίως σε οµάδες υψηλού κινδύνου όπως οι ηλικιωµένοι, άτοµα µε συννοσηρότητες και όσοι ζουν σε οίκους ευγηρίας.

«Η αγωγή µε βιταµίνη D πρέπει να συνιστάται σε ασθενείς µε COVID-19 µε χαµηλά επίπεδα κυκλοφορούσας βιταµίνης D καθώς αυτή η προσέγγιση µπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσµατα, τόσο στο µυοσκελετικό, όσο και στο ανοσοποιητικό σύστηµα» σηµειώνει παράλληλα ο συν-συγγραφέας της µελέτης José L. Hernández, Ph.D. του Πανεπιστηµίου της Κανταβρίας.

Πηγές βιταµίνης D

Να πούµε ότι για να λάβουµε αρκετή βιταµίνη D πρέπει να τρώµε ψάρια, αυγά και γαλακτοκοµικά αλλά και να εκτιθέµεθα µε γυµνό δέρµα στον ήλιο επί 15 λεπτά ηµερησίως. ∆εν θεωρείται έκθεση στον ήλιο το να είµαστε ντυµένοι από τον λαιµό ως τα πέλµατα και να καθόµαστε σε µια σκιά. «Έκθεση» σηµαίνει πρώτα από όλα να έχουµε αρκετό δέρµα εκτεθειµένο στην ηλιακή ακτινοβολία, δηλαδή τουλάχιστον να έχουµε έξω τα χέρια και τις γάµπες µας και να µας «χτυπάει» απευθείας ο ήλιος.

Ζητήσαµε από ειδικό επιστήµονα να µας εξηγήσει τι είναι η βιταµίνη αυτή, πώς την λαµβάνουµε και πώς µπορεί να µάς βοηθήσει στον αγώνα να παραµείνουµε υγιείς.

Όπως µας εξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος, µέλος ∆.Σ. της Ελληνικής ∆ιαβητολογικής Εταιρείας και προϊστάµενος ∆ιαιτολογικού Τµήµατος στο ΓΝΑ «Λαϊκό» Χαρίλαος ∆ηµοσθενόπουλος, «κατά µέσο όρο χρειαζόµαστε κάθε µέρα 400 IU (διεθνείς µονάδες) βιταµίνης D, την οποία παίρνουµε κατά κανόνα από τον ήλιο (σε ποσοστό µέχρι και 90%) καθώς η υπεριώδης ακτινοβολία διασπά τη χοληστερίνη που βρίσκεται στο δέρµα για να συντεθεί στη συνέχεια η βιταµίνη D.
Αυτό προϋποθέτει, ωστόσο, να καθόµαστε συχνά, αν είναι δυνατόν καθηµερινά για 15-20 περίπου λεπτά (ανάλογα µε το χρώµα τους δέρµατός µας, αν είµαστε ανοιχτόχρωµοι η βιταµίνη D παράγεται πιο γρήγορα) στον ήλιο, αφήνοντας ακάλυπτο το πρόσωπο και τα χέρια µας (χωρίς αντηλιακό)». ∆ιότι αν είναι το δέρµα µας εντελώς καλυµµένο, δεν το «βλέπει» ο ήλιος.

Η βιταµίνη D είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του οργανισµού επειδή βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου, ενός στοιχείου σηµαντικού για την καλή κατάσταση του σκελετού και των δοντιών µας καθώς και για την εύρυθµη λειτουργία των µυών, της καρδιάς και του ανοσοποιητικού συστήµατος. Αλλά, ενώ η βιταµίνη D συντίθεται από τον οργανισµό µας µε τη βοήθεια του ήλιου, έρευνες έχουν δείξει ότι πολλοί µεσογειακοί λαοί έχουµε έλλειψη. Και αυτό, πριν από την πανδηµία οπότε δεν ετίθετο ζήτηµα εγκλεισµού και κάλυψης του προσώπου. Τώρα, είναι βέβαιο ότι η κατάσταση θα έχει επιδεινωθεί.

∆ιατροφή και Βιταµίνη D

Σε ό,τι αφορά στη διατροφή µας, κάποια τρόφιµα παρέχουν µικρές ποσότητες της βιταµίνης D. Τέτοια είναι τα γαλακτοκοµικά, τα αυγά, τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σολοµός κ.ά.) και κάποια θαλασσινά (π.χ. στρείδια). «Άρα είναι προφανές ότι η σηµαντικότερη πηγή βιταµίνης D είναι ο ήλιος και ότι η διατροφή λειτουργεί επικουρικά», αναφέρει ο Χαρ. ∆ηµοσθενόπουλος.

Επίσης, η βιταµίνη αυτή έχει δύο µορφές: Τη χοληκαλσιφερόλη (ή βιταµίνη D3) και την εργοκαλσιφερόλη (βιταµίνη D2). Και οι δύο µπορεί να προστεθούν στα τρόφιµα και να αποτελέσουν τη βάση διατροφικών συµπληρωµάτων, αλλά η D3 είναι η µόνη που παράγεται από το δέρµα όταν εκτίθεται στον ήλιο. Η έλλειψή της συµβάλλει στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης ενώ νέες µελέτες δείχνουν πως σχετίζεται και µε πολλά χρόνια νοσήµατα, όπως ο διαβήτης, αλλά και µε τις λοιµώξεις.

«Κύριοι παράγοντες που συντελούν στην έλλειψή της είναι η αδιάκοπη προστασία από τον ήλιο (π.χ. µε αντηλιακά, στέγαστρα, φιµέ τζάµια κ.λπ.), η µη έκθεση σε αυτόν (π.χ. επειδή κάποιος µένει συνέχεια σε κλειστούς χώρους όπως τώρα), η ελλιπής κατανάλωση τροφίµων που περιέχουν βιταµίνη D», σηµειώνει ο κλινικός διαιτολόγος, µε σαφή αναφορά στην καραντίνα. Και προσθέτει: «Πρέπει ακόµα και τώρα, όταν το µπαλκόνι µας λούζεται από ηλιακό φως κάποια στιγµή το πρωί ή το µεσηµέρι, να σηκώνουµε τα µανίκια και να καθόµαστε 20 λεπτά να λιαστούµε. Κι αν αυτό δεν το επιτρέπει ο καιρός, καθηµερινά, να το κάνουµε οπωσδήποτε τις ηµέρες που η θερµοκρασία και η ηλιοφάνεια το επιτρέπουν».