Γράφει ο Δημήτριος Γ. Σουλιώτης
Σύμφωνα με την τελευταία αντικειμενική μέτρηση που έλαβε χώρα στις πρόσφατες Ευρωεκλογές μας κυβερνά μόνη της μια πολιτική παράταξη που εκπροσωπεί το 12% του ελληνικού λαού! Και με αυτό το ισχνό ποσοστό -εγείρεται και θέμα δημοκρατικής νομιμοποίησης- χάρις στο καλπονοθευτικό εκλογικό μας σύστημα και την πρωθυπουργική μας δημοκρατία, ένα πρόσωπο κατέχει την απόλυτη εξουσία… Έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τους θεσμούς (πρόεδροι της Δημοκρατίας, της Βουλής, των ανωτάτων δικαστηρίων, των αρχηγών των ενόπλων δυνάμεων, του Διοικητή της ΤΕ κ.τ.λ.), να κατανέμει με προσωπικά κριτήρια τα ευρωπαϊκά κονδύλια και γενικά η βούλησή του να είναι κυρίαρχη επί όλων των αποφάσεων μικρών και μεγάλων, που αφορούν την καθημερινή ζωή των πολιτών αυτής της χώρας… Ίσως κάποιες ανάλογες σκέψεις να έκαναν και στελέχη της παρ’ ημίν Κεντροαριστεράς, τα οποία ως διέξοδο προτείνουν την πληθυντική εκδοχή της, ως αντίπαλο πόλο εξουσίας. Στη Γαλλία κατάφεραν και ενώθηκαν από τον «συστημικό» Ολάντ μέχρι την τροτσκιστική συνιστώσα και νίκησαν, εδώ;
Αν συμφωνήσουμε ότι η ενωμένη Κεντροαριστερά ως πόλος εξουσίας αποτελεί μια κάποια διέξοδο στο εθνικό, ευρωπαϊκό και πλανητικό αδιέξοδο, είναι απαραίτητο να ορίσουμε τα χαρακτηριστικά της ή με πιο απλά λόγια να ορίσουμε τη δική μας Κεντροαριστερά;
Έχω την άποψη ότι ο ορισμός – έννοια της Κεντροαριστεράς μπορεί να λάβει χώρα σε δύο πεδία: Στο πεδίο του συναισθήματος και στο πεδίο της λογικής, ή διαφορετικά στο πεδίο της καρδιάς και στο πεδίο του μυαλού. Ξεκινώντας την ανάλυση από το πεδίο του συναισθήματος, πρέπει να τονιστεί ότι εδώ βαραίνει περισσότερο το δεύτερο συνθετικό της λέξης – έννοιας Κέντρο-Αριστερά, ενώ στο δεύτερο πεδίο, αυτό της λογικής, το πρώτο. Ο αυστριακής καταγωγής σημαντικός οικονομολόγος Γιόζεφ Σουμπέτερ στο βιβλίο του «Θεωρία της Οικονομικής Ανάπτυξης» αναφέρει και τα εξής: «Η αναλυτική εργασία -η λογική, τα επιχειρήματα, οι προκείμενες, τα συμπεράσματα- ενσωματώνει την εικόνα των πραγμάτων όπως τα βλέπουμε. Επίσης εκεί όπου υπάρχει κάποιο πιθανό κίνητρο – θα προσέθετα συνειδητό ή ασυνείδητο – να επιθυμούμε να δούμε τα πράγματα από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, παρά από μια άλλη, ο τρόπος που τα βλέπουμε, δύσκολα μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον τρόπο που επιθυμούμε να τα δούμε».
Με άλλα λόγια ο Σουμπέτερ μας λέει ότι πριν την αναλυτική διαδικασία που καταλήγει στα λογικά σενάρια που εκφράζονται με τον προφορικό ή γραπτό λόγο, προηγείται μια «προαναλυτική» διαδικασία, από την οποία δεν μπορούμε να ξεφύγουμε και η οποία αναπόφευκτα χρωματίζεται από τις βαθύτερες αξίες και προτιμήσεις μας, που «κολυμπούν» στη θάλασσα των συναισθημάτων μας…
Στο ίδιο ακριβώς συμπέρασμα καταλήγει και ο Στέλιος Ράμφος, ο οποίος υποστηρίζει σθεναρά ότι η βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων κρύβεται στα συναισθήματα, τα οποία συνδέονται απ’ ευθείας με τον ψυχικό μας κόσμο, και όχι στη λογική και τα επιχειρήματα. Τα τελευταία αποτελούν απλά επένδυση – μεταμφίεση των συναισθημάτων… Στο βιβλίο του «Η Ελλάδα των ονείρων» αναφέρει: Περιλαμβάνω έτσι στην έρευνα την σφαίρα των συναισθημάτων, η οποία διαμορφώνει εν πολλοίς την καθημερινότητα των ανθρώπων υπαγορεύοντας αντενέργειες είτε επιλογές (προφανώς και πολιτικές).
Βάσει των παραπάνω θέσεων θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η κύρια και βαθιά γενεσιουργός αιτία που ωθεί κάποιον άνθρωπο σε αριστερά μονοπάτια στο πολιτικό πεδίο είναι συναισθηματικής φύσης. Συγκεκριμένα είναι κάποια ασυνείδητα ψυχικά ριζώματα, τα οποία τον κινητοποιούν να σταθεί στο πλευρό των αδύναμων και χαμένων, απέναντι στους κερδισμένους και τους βολεμένους αυτού του κόσμου… Με αυτή την έννοια ο γνήσιος και ειλικρινής αριστερός έχει μεγαλύτερο βαθμό ενσυναίσθησης από τον δεξιό και αυτό το χαρακτηριστικό τον οδηγεί στην απόρριψη του υπάρχοντος άδικου κόσμου και στην αναζήτηση ενός νέου, περισσότερου δίκαιου. Σε αντίθεση με τον «ρεαλιστή δεξιό» που προσαρμόζεται εύκολα και προσπαθεί να βολευτεί στο επικρατούν κάθε φορά status quo, αυτός θαλασσοδέρνεται για μια ζωή στο ρομαντικό κόσμο των ιδεών και των ιδανικών. Μου έρχεται στο νου ο βιομήχανος, κάτοχος δύο εργοστασίων, σύντροφος του Μαρξ Φρήντριχ Ένγκελς, που αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο στόχο του να εξοπλίσει το εργατικό κίνημα και τους πολιτικούς ηγέτες του με εκείνες τις θέσεις και τα επιχειρήματα που θα βοηθούσαν στη θεωρητική ανάπτυξη και στον επαναστατικό αναπροσανατολισμό της σοσιαλιστικής στρατηγικής. Αλλά και ο δικός μας Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο), που στα νιάτα του πήγε να πολεμήσει τον φασισμό του Φράνκο εντασσόμενος στις Διεθνείς Ταξιαρχίες στον ισπανικό εμφύλιο και μέχρι τα βαθιά γεράματα συμμετείχε σε όλες τις διαδηλώσεις που οι αδύναμοι και χαμένοι αυτού του κόσμου, διεκδικούσαν κάποιες σταγόνες δικαιοσύνης…
Η Κεντροαριστερά του συναισθήματος έχει ως σημεία αναφοράς ιδανικές κοινωνίες, είτε πρόκειται για την κομμουνιστική κοινωνία του Μαρξ, είτε για την ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα, με την αναλογία πλούτου 1:4 μεταξύ του φτωχότερου και πλουσιότερου πολίτη της. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι την Αριστερά του συναισθήματος εκφράζει το ΚΚΕ, το οποίο υποστηρίζει ότι ένας καλύτερος κόσμος δεν μπορεί να στηρίζεται στο κέρδος και στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, άρα ο καπιταλισμός, που έχει θεοποιήσει το κέρδος, δεν μπορεί να βελτιωθεί, παρά μόνο να καταργηθεί. Την Αριστερά της καρδιάς εκφράζουν όλες οι εξωκοινοβουλευτικές συνιστώσες της, που αγωνίζονται για έναν κόσμο στον οποίο ο ψαράς θα μπορεί να γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα μπορεί να ψαρεύει… Σημείο αναφοράς της Κεντροαριστεράς του συναισθήματος είναι ο Τσε Γκεβάρα που άφησε τον υπουργικό θώκο για να πάει να συνδράμει την επανάσταση στην Αφρική και στη Βολιβία, όπου χάθηκε, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ του «I have a dream», οι νέοι του Μάη του 68 και του Γούντστοκ, γενικά όλοι αυτοί που βγήκαν από τον στενό πυρήνα του ατομικού τους κόσμου και αγωνίστηκαν και πολλοί θυσιάστηκαν για κάποιον καλύτερο. Για την Κεντροαριστερά του συναισθήματος τρέχαμε κι εμείς στα νιάτα μας στα χρόνια του πρώτου ΠΑΣΟΚ, για να διαδώσουμε τις ιδέες της αυτοδιαχείρισης και της κοινωνικοποίησης…
Μήπως όμως και ο σύγχρονος καπιταλισμός – καζίνο του κανιβαλικού ανταγωνισμού στηρίζεται και αυτός σε κάποια άλλα, διαφορετικής φύσης, τροχιοδεικτικά συναισθήματα; Διότι ποια λογική υπάρχει στη συμπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος έχει αναγάγει σε σύμπαν την ατομική του επιθυμία και προσπαθεί μανιωδώς να επιβληθεί στους άλλους; Έχουν καμιά σχέση με τη λογική, την αρμονία, το μέτρο η ακόρεστη επιθυμία για εξουσία του νάρκισσου καπιταλιστή και η ακόρεστη επιθυμία για επίδειξη του αδηφάγου καταναλωτή, που καταστρέφουν τον πλανήτη και οξύνουν στο έπακρο τις κοινωνικές ανισότητες;
Τελικά μπορεί η Κεντροαριστερά κρατώντας σαν ιερή παρακαταθήκη το ιδανικό ενός δίκαιου, πνευματόδοξου κόσμου να εξανθρωπίσει τον καπιταλισμό; Και μπορεί αυτό να το καταφέρει στο πεδίο της λογικής; Κάποιες σκέψεις περί αυτών στο επόμενο άρθρο…
