Στη δεκαετία του ‘80 τα πράγματα πήραν μεγάλη στροφή και τα στούντιο μέσα σε μια φρενίτιδα, άρχισαν να μας βομβαρδίζουν με ένα σωρό ταινίες Ε.Φ., τόσο που ορισμένοι άρχισαν να μιλούν και για διαφορετικά είδη, όπως Επιστημονική Φαντασία Τρόμου, ή Noir Sci-Fi και αυτή η κατάσταση με ιντρίγκαρε περισσότερο. Ομολογώ δε, ότι είχα ήδη αρχίσει να δημιουργώ βιβλιοθήκη Ε.Φ. στο σπίτι μου με έργα των Μπράντμπερυ, Κλαρκ, Ασίμωφ ως επί το πλείστον και σε μικρότερη ποσότητα Μπέιτς, Χέινλαϊν, Σέκλεϋ, Βαν Βογκτ και άλλων.
Στα βιβλία του Μπράντμερυ εύρισκα αλληγορίες, στου Κλαρκ εκτενείς επιστημονικές αναλύσεις και στον Ασίμωφ φιλοσοφικές προεκτάσεις. Η λέξη «δυστοπία» άρχισε να γίνεται κοινός τόπος, στην περιγραφή των κόσμων όλων αυτών των μυθιστορημάτων, αλλά και των ταινιών αυτής της περιόδου. Στο μυαλό μου, η Ε.Φ. είχε αρχίσει να αποκτά πολλές υποκατηγορίες. Ήρθαν και οι ταινίες της δεκαετίας του ’80 και αποτελείωσαν τα συμπεράσματά μου, ενώ ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου αργότερα, μου φάνηκε πολύ -πάρα πολύ- χρήσιμο για να ολοκληρώσω και να εμπλουτίσω τις σκέψεις μου. Ήταν το βιβλίο «Ο Φανταστικός Κινηματογράφος» (1979 – εκδ. ΔΕΚΑ), που είχε γράψει ο Δημήτρης Παναγιωτάτος, ένας εξαιρετικός ερευνητής. Είχε συλλέξει 600 ταινίες, είχε αναλύσει τις 100 από αυτές και παράλληλα είχε δημιουργήσει και πορτραίτα 70 δημιουργών.
Οι ταινίες που θυμάμαι να είδα τη δεκαετία του ’80 ήσαν: Σούπερμαν 2, 3 και 4, Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται (1980), Outland (1981), Απόδραση από τη Νέα Υόρκη (1981), Blade Runner: Μονάδες Εξόντωσης (1982), ΕΤ: Ο εξωγήινος (1982), Tron (1982), Η Επιστροφή των Τζεντάι (1983), Μαντ Μαξ: Εκδικητής Πέρα από το Νόμο (1983), Εξολοθρευτής (1984), Στάρμαν (1984), Χίλια Εννιακόσια Ογδόντα Τέσσερα (1984), Μαντ Μαξ: Απόδραση απ’ το Βασίλειο του Κεραυνού (1985), 2010: Η Οδύσσεια Συνεχίζεται (1984), Επιστροφή στο Μέλλον (1985), Μπραζίλ (1985), Μύιγα (1986), Ρόμποκοπ (1987), Κυνηγός (1987) και Ζουν Ανάμεσά Μας (1988). Από αυτές, το Blade Runner (φωτογραφία), που μου άρεσε ιδιαίτερα, διαπίστωσα ότι είχε χαρακτηριστεί ως «ιστορικής σημασίας» για το είδος.
* * *
Τη δεκαετία του ’90 και με το πλησίασμα του νέου αιώνα και της νέας χιλιετίας, οι ταινίες με φουτουριστικά θέματα (να το θέσω έτσι, γενικόλογα), άρχισαν να πληθαίνουν και μάλιστα άρχισαν να βγαίνουν και οι συνέχειες επιτυχημένων ταινιών της προηγούμενης δεκαετίας, γνωστές ως sequels.
Ο κόσμος άρχισε να εκτιμά περισσότερο τη λογοτεχνία του Φανταστικού και της Ε.Φ. και οι προθήκες των βιβλιοπωλείων γέμισαν με νέους τίτλους, ενώ άρχισαν να αναγνωρίζονται ως λογοτέχνες πολλοί «καταραμένοι» συγγραφείς, όπως π.χ. ο Φίλιπ Ντικ, αφηγήματα του οποίου άρχισαν να γυρίζονται σε ταινίες. Το Blade Runner, που είχε βασιστεί στο «Ηλεκτρικό Πρόβατο», τον είχε κάνει μόδα, πλέον.
Οι ταινίες που είδα εκείνη την εποχή ήσαν: Ολική επαναφορά (1990), Ρόμποκοπ 2 (1990), Κυνηγός 2 (1990), Ντάρκμαν (1990), Εξολοθρευτής 2: Ημέρα της κρίσης (1991), O Μπάτμαν Επιστρέφει (1992), Alien (1992 – 7), Jurassic Park 1 και 2 (1993 – 7), 12 Πίθηκοι (1995), Δικαστής Ντρεντ (1995), Υδάτινος κόσμος (1995), Μπάτμαν για Πάντα (1995), Μέρα Ανεξαρτησίας (1996), Απόδραση από το Λος Αντζελες (1996), Oi Αρειανοί Επιτίθενται (1996), Μπάτμαν και Ρόμπιν (1997), Το Πέμπτο Στοιχείο (1997), Οι Στρατιώτες του Σύμπαντος (1997), Χαμένοι στο διάστημα (1998), Mimic (1998), Gattaca (1999), Ο Άνθρωπος των Δύο Αιώνων (1999).
* * *
Με το νέο αιώνα, από το 2000 και μετά, οι ταινίες Ε.Φ. συνεχίστηκαν αμείωτες και προσαυξήθηκαν με remake παλαιότερων επιτυχημένων, αλλά και με αυτές που βασίζονταν κυρίως στους χάρτινους ήρωες των κόμικς της Marvel (πέραν εκείνων των Σούπερμαν και Μπάτμαν, που είχα δει τις προηγούμενες δεκαετίες).
Εκείνη την εποχή είδα τις εξής: Ο Κόκκινος Πλανήτης (2000), Ο Πλανήτης των Πιθήκων (2001), Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη (2001), Matrix (2001 – 2 – 3) Minority report (2002), Spider-man (2002 – 6), Sky Captain: Ο κόσμος του αύριο (2004), Πόλεμος των κόσμων (2004), Fantastic Four (2005), Superman η Επιστροφή (2006), Ο Σκοτεινός Ιππότης (2007), Ομίχλη (2007), Απίθανος Hulk (2007), Ταξίδι στο Κέντρο της Γης (2008), X-men: The beginning (2008), Περί τυφλότητας (2008), Όταν η Γη Σταματήσει (2008), Watchmen (2009), Avatar (2009) και District 9 (2009).
Από το 2010, οι αναμνήσεις από ταινίες Ε.Φ. είναι πιο πρόσφατες και είναι αυτές που με ώθησαν να προβώ σε μια νέα κατηγοριοποίησή τους, επειδή σε αυτές έβλεπα όλο και πιο δυστοπικές καταστάσεις, αλλά και κάποιες τάσεις αλληγορίας. Οι ταινίες, που έχω δει τα τελευταία χρόνια είναι: Inception (2010), Πλανήτης των Πιθήκων: Η εξέγερση (2011), After Earth (2013), The Amazing Spiderman (2012), Προμηθέας (2012), Ανάμεσα σε Δυο Κόσμους (2012), Ολική Επαναφορά (2012), Battleship (2012), Σκοτεινός ιππότης: Η Επιστροφή (2012), The Hunger Games (2012 – 3 – 4 – 5), Robocop (2013), Άνθρωπος Από Ατσάλι (2013), Λευκός Οίκος: Η πτώση (2013), Δαχτυλίδι της Φωτιάς (2013), Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ (2013), Η Τριλογία της Απόκλισης (2013 – 4 – 5), Πλανήτης των Πιθήκων: Η Αυγή (2014), Interstellar (2014), Fantastic Four (2014), Jurassic World – 3D (2014), Από Μηχανής (2014), Η Εκδίκηση του Έντερ (2014), Δικός της (2014), Ο Φύλακας της Μνήμης (2014), Ο Λαβύρινθος (2014 – 5), Star Wars: Η Δύναμη Ξυπνάει (2015), Deadpool (2015), Το Πέμπτο Κύμα (2015), Το Πεπρωμένο της Τζούπιτερ (2015).
ΚΛΑΔΟΙ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΥ
Μετά από αυτή την εκτενή ιστορική αναδρομή, γύρω από τις ταινίες Ε.Φ. που έβλεπα από την εποχή που άρχισα να μελετώ τον κινηματογράφο (και όχι απλά να βλέπω ταινίες), μπορώ να συνεχίσω με αυτό που αποκαλώ Ε.Φ. και σε πόσες υποκατηγορίες αυτό το είδος διαχωριζόταν και έφτασε να διαχωρίζεται σήμερα. Σήμερα που οι γνώσεις του ανθρώπου πάνω στο σύμπαν αυξήθηκαν, οι ανθρώπινοι ορίζοντες επεκτάθηκαν και ο κινηματογράφος εκσυγχρονίσθηκε και χάρη στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών μπήκε στην ψηφιακή εποχή. Ας δούμε.
Η Επιστημονική Φαντασία (Ε.Φ.) είναι ένα αφήγημα, το οποίο βασίζεται κυρίως σε στοιχεία, τα οποία παρουσιάζονται σαν «δυνατότητες της επιστήμης» και σαν «αποτέλεσμα των γνώσεων του ανθρώπου και της εξέλιξης». Είναι δε ένας κλάδος της μυθιστορηματικής γραφής, που γενικά την αποκαλούμε Φανταστικό. Όχι το fantastic των Άγγλων, που σημαίνει Θαυμαστό και είναι αυτό που εμείς γενικά αποκαλούμε Παραμύθι και είναι ένας άλλος κλάδος αφήγησης.
(Συνεχίζεται)
Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ: «Η επιστημονική φαντασία κι εγώ» (μέρος 1)
(Γράφει ο Άγγελος Πολύδωρος)
