Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης και μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη. Στην Ελλάδα εποχικές εξάρσεις γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες (από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο).
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, ο οποίος συστήνεται να γίνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο – Νοέμβριο, κάθε χρόνο, αλλά μπορεί να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου γρίπης.
Με βάση τα δεδομένα των τελευταίων περιόδων εποχικής γρίπης στη χώρα μας, φαίνεται ότι η επιδημιολογία του νοσήματος, μετά την πανδημία του 2009, έχει πλέον αποκτήσει τα χαρακτηριστικά της συνήθους εποχικής έξαρσης, και ειδικότερα:
α) το επιδημικό κύμα συμβαίνει μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου,
β) η κορύφωση της δραστηριότητας συμβαίνει μεταξύ Φεβρουαρίου-Μαρτίου,
γ) κυκλοφορούν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο ποσοστό όλα τα στελέχη γρίπης [Α(Η1Ν1)pdm09, Α(Η3Ν2) και Β],
δ) τα σοβαρά κρούσματα γρίπης που χρειάζονται νοσηλεία σε Μ.Ε.Θ., οφείλονται ακόμα κατά κύριο λόγο στο πανδημικό στέλεχος Α(Η1Ν1)pdm09.
Όσον αφορά στη δραστηριότητα της γρίπης κατά τη φετινή περίοδο, δεν μπορούμε να κάνουμε ακριβή εκτίμηση, δεδομένου ότι κατά την περσινή περίοδο 2013-2014, δεν καταγράφηκε το σύνηθες επιδημικό κύμα, αλλά μία σταθερή μέτρια δραστηριότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της επιδημικής περιόδου. Ο αριθμός όμως των σοβαρών κρουσμάτων γρίπης με ανάγκη νοσηλείας στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), θεωρούμε ότι θα κυμανθεί περίπου στα ίδια επίπεδα με πέρυσι (Ετήσια Έκθεση Επιτήρησης Γρίπης 2013-14).
Οι πληθυσμιακές ομάδες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού κινδύνου» αναφέρονται αναλυτικά στην εγκύκλιο για τον «Αντιγριπικό εμβολιασμό» που έχει εκδώσει το Υπουργείο Υγείας. Το ΚΕΕΛΠΝΟ υπενθυμίζει ότι κατά την περίοδο αυξημένης κυκλοφορίας του ιού της γρίπης συστήνεται η έγκαιρη χορήγηση αντι-ιικών σε ασθενείς με σοβαρή συμπτωματολογία ανεξαρτήτως παραγόντων κινδύνου για επιπλοκές από τη γρίπη, χωρίς να είναι αναγκαία η εργαστηριακή επιβεβαίωση της γρίπης.
Πληθυσμιακές ομάδες
«υψηλού κινδύνου»
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας προς όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας με θέμα «Αντιγριπικός εμβολιασμός για την εποχική γρίπη»:
Η διαχρονική παρακολούθηση του νοσήματος στην Ελλάδα δείχνει ότι η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης συνήθως αρχίζει να αυξάνει κατά τον Ιανουάριο, ενώ κορυφώνεται κατά τους μήνες Φεβρουάριο – Μάρτιο.
Ωστόσο, κάθε επιδημική έξαρση της γρίπης εισβάλει ταχύτατα, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολος ο προσδιορισμός του χρόνου αλλά και του τόπου εκδήλωσής της, ενώ συχνά προκαλεί την αποδιοργάνωση της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής, την υπέρμετρη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων και όχι σπάνια, την αύξηση της θνητότητας. Οι τοπικοί εποχιακοί παράγοντες που ευνοούν τον ταχύτατο τρόπο μετάδοσης του ιού της γρίπης μέσω σταγονιδίων καθιστούν αναποτελεσματική την πρόληψη μόνο με τους κλασσικούς τρόπους (π.χ. αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους, απομόνωση πασχόντων, μέτρα ατομικής υγιεινής κλπ.).
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν εφαρμοσθεί σωστά και έγκαιρα, καλύπτει σε ποσοστό 80% περίπου και προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης.
Όπως κάθε χρόνο, επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται σε διαφορετικούς υπο- ορότυπους, τοιουτοτρόπως και για την περίοδο 2013 – 2014 η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου περιέχει τα εγκεκριμένα στελέχη του ιού, μετά από γνωμάτευση του Ελληνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ο οποίος λαμβάνει υπόψη τις Συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων.
Επισημαίνεται ότι είναι δυνατό να συνταγογραφείται οποιοδήποτε αντιγριπικό του οποίου η σύνθεση περιέχει τα εγκεκριμένα από τον ΠΟΥ στελέχη (με άδεια κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ) για τη φετινή περίοδο. Επισημαίνεται ότι, το παιδιατρικό αντιγριπικό εμβόλιο (ή η παιδιατρική δόση) χορηγείται μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Μετά την ηλικία αυτή συνιστάται χορήγηση αντιγριπικών εμβολίων ενηλίκου.
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Παρότι το προληπτικό μέτρο του αντιγριπικού εμβολιασμού απευθύνεται σε όλα τα άτομα, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό αυτό να εφαρμόζεται σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις καλούμενες ομάδες υψηλού κινδύνου.
Οι ομάδες υψηλού κινδύνου υπενθυμίζουμε ότι είναι οι εξής:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
2. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές.
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες).
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα.
• Χρόνια νεφροπάθεια.
• Νευρομυϊκά νοσήματα
4. Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό ο κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
7. Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων – λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.).
8. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).
Προκειμένου να διευκολυνθεί η εμβολιαστική κάλυψη των άπορων και ανασφάλιστων ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, το Υπουργείο Υγείας θα αποστείλει σε όλες τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας & Κοινωνικής Μέριμνας των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, κατόπιν γραπτών αιτημάτων τους προς τη Δ/ση Δημόσιας Υγιεινής, αντιγριπικά εμβόλια, οι οποίες με τη σειρά τους θα τα διανείμουν σε δομές υγείας που διενεργούν εμβολιασμούς στις περιοχές ευθύνης τους. Επισημαίνεται ότι προτεραιότητα έχουν μόνο άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου (1-6) και δεν καλύπτονται από ασφαλιστικό φορέα υγείας, τα οποία φυσικά θα μπορούν να εμβολιάζονται και σε κάθε δομή υγείας που διενεργεί εμβολιασμούς και έχει προμηθευτεί αντιγριπικά εμβόλια από την αντίστοιχη Περιφερειακή Ενότητα.
Όπως σας είναι γνωστό, το αντιγριπικό εμβόλιο έχει βραχεία ημερομηνία λήξης.
Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνεται ορθός προγραμματισμός των αναγκαίων ποσοτήτων εμβολίου, ώστε να αποφεύγεται η σπατάλη. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στις συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης του εμβολίου (εξασφάλιση «ψυχρής αλυσίδας»).
