«Το φετινό συνέδριο της ΚΕΔΕ είναι το τελευταίο συνέδριο της Αυτοδιοίκησης πριν από τις αυτοδιοικητικές και τις εθνικές εκλογές του 2023. Είναι, λοιπόν, πολύ κρίσιμο να δούμε από πού ξεκινήσαμε το 2019, τι κατάσταση είχαμε παραλάβει –μια κατάσταση οικονομικής ασφυξίας και ακυβερνησίας– και πού βρισκόμαστε σήμερα, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίσαμε πολλπαλές εξωγενείς κρίσεις, ιδιαίτερα από το 2020 και το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά», επεσήμανε στην αρχή της ομιλίας του ο αν. υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, στο πλαίσιο του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, το οποίο διεξάγεται στον Βόλο.
Στην τοποθέτησή του ο κ. Πέτσας ανέπτυξε τρεις βασικούς άξονες: πρώτον, πώς υλοποιείται από την Κυβέρνηση το μότο του Συνεδρίου «ισχυρή Αυτοδιοίκηση για μια καλύτερη Ελλάδα», δεύτερον, ποιος είναι ο οδικός χάρτης με συγκεκριμένες δεσμεύσεις μέχρι τις εκλογές, και τρίτον, ποιο είναι το όραμα για μια πιο φωτεινή Αυτοδιοίκηση με ορίζοντα μετά τις εκλογές.
Σε ό,τι αφορά τον πρώτο άξονα, ο αν. υπουργός Εσωτερικών τόνισε χαρακτηριστικά την σημασία της αποκατάστασης της κυβερνησιμότητας στην Αυτοδιοίκηση, μέσα από τις θεσμικές παρεμβάσεις στις οποίες με θάρρος προχώρησε από την πρώτη στιγμή η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως η ενίσχυση των επιτροπὠν ποιότητας ζωής και των οικονομικών επιτροπών, καθώς και η κατάργηση της α λα καρτ απλής αναλογικής που είχε θεσπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. «Κανένα καράβι δεν μπορεί να πλεύσει σε καμία κατεύθυνση όταν είναι ακυβέρνητο», σημείωσε ο κ. Πέτσας. «Ισχυρή Αυτοδιοίκηση σημαίνει να μπορεί να κυβερνηθεί. Με τον εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ, τον οποίο ψηφίσαμε, αποκαθίσταται επιτέλους η δυνατότητα κυβερνησιμότητας στους Δήμους και τις Περιφέρειες, στις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023». Έτσι, ο νόμος αυτός δίνει τη δυνατότητα στον Δήμαρχο και στον Περιφερειάρχη που θα εκλεγεί, να υλοποιήσει το πρόγραμμα το οποίο με την ψήφο τους επέλεξαν οι πολίτες.
«Επιπλέον, ισχυρή Αυτοδιοίκηση σημαίνει ανθεκτικότητα στις κρίσεις», υπογράμμισε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών», επισημαίνοντας ότι Κυβέρνηση, Αυτοδιοίκηση και κοινωνία αντιμετώπισαν διαδοχικά την υγειονομική, την μεταναστευτική και την ενεργειακή κρίση, αλλά και συνεχώς την κλιματική κρίση. «Μαζί με τους πολίτες, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες κάνατε το καθήκον σας εν μέσω της πρωτοφανούς αβεβαιότητας που προκάλεσε η πανδημία. Από την πλευρά μας, στηρίξαμε έμπρακτα την Αυτοδιοίκηση και την κοινωνία. Και αυτή η στήριξη υλοποιήθηκε χάρη στην εμπιστοσύνη. Και η εμπιστοσύνη στις προοπτικές της χώρας αποκαταταστάθηκε, γιατί ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έφερε την Ελλάδα στην καρδιά των εξελίξεων, σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας.
Ο Στ. Πέτσας τόνισε ότι από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα, η Κυβέρνηση φρόντισε να δώσει έκτακτες επιχορηγήσεις από τον Προϋπολογισμό και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ επιπλέον των αυξημένων τακτικών χρηματοδοτήσεων. Πρόκειται για έκτακτες χρηματοδοτήσεις που καλύπτουν μεγαλύτερα ζητήματα όπως η πανδημία και το ενεργειακό κόστος, αλλά και μικρότερες παρεμβάσεις όπως η ναυαγοσωστική κάλυψη. Μόνον για την πρόληψη και αντιμετώπιση ζημιών και καταστροφών που προκαλούνται από θεομηνίες εξαιτίας της κλιματικής κρίσης –όπως ήταν τα φαινόμενα Ιανός και Μπάλλος αλλά και οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές στην Αγία Πελαγία και στην Σητεία, στην Κρήτη– καθώς και για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας επιχορηγήθηκαν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με συνολικό ποσό ύψους 275 εκατ. ευρώ.
Επίσης, «ισχυρή Αυτοδιοίκηση σημαίνει να μπορεί να αναπτυχθεί», συνέχισε ο κ. Πέτσας, προσθέτοντας ότι «η ανάπτυξη αυτή υλοποιείται με την αξιοποίηση συγκεκριμένων χρηματοδοτικών εργαλείων που διαθέτει το Υπουργείο Εσωτερικών. Και είναι πραγματικά ευχάριστη συγκυρία ότι η χώρα μας διαθέτει συνολικά πάνω από 70 δισ. ευρώ –από το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης και εγχώρια χρηματοδοτικά προγράμματα όπως το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» του Υπουργείου Εσωτερικών– προκειμένου να επενδύσουμε όλοι μαζί σε έργα που αλλάζουν την καθημερινότητα των πολιτών προς το καλύτερο και φέρνουν δουλειές και προοπτική σε κάθε γειτονιά και γωνιά της Πατρίδας μας».
Ο αν. υπουργός Εσωτερικών σημείωσε ότι, μόνον από το Υπουργείο Εσωτερικών, χρηματοδοτούνται σε όλη την επικράτεια αναπτυξιακά έργα περίπου 5 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 1 δισ. ευρώ είναι από το πιο παλαιά προγράμματα του Υπουργείου, το πρόγραμμα «ΦιλόΔημος ΙΙ», που αφορά μικρά μεν έργα τα οποία έχουν, ωστόσο, μεγάλη προστιθέμενη αξία για τους Δήμους και είναι πολύ σημαντικά για την καθημερινότητα των πολιτών στις πόλεις και τα χωριά. Το δεύτερο πρόγραμμα, που είναι και ο μεγαλύτερος πυλώνας του χρηματοδοτικού πακέτου για την Αυτοδιοίκηση, είναι το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Η σημαντική επιτάχυνση του εν λόγω Προγράμματος φαίνεται στους αριθμούς: 3,5 δισ. ενταγμένα έργα μέχρι και σήμερα, 1,8 δισ. δημοπρατημένα, 813 εκατ. συμβασιοποιημένα και περίπου 287 εκατ. είναι οι εκταμιεύσεις. «Και η επιτυχία αυτή εν πολλοίς οφείλεται στο γεγονός ότι τον Μάρτιο του 2021 υπογράψαμε την δανειακή σύμβαση με την ΕΤΕπ ώστε να υπάρχει ένα λογικό επιτόκιο αποπληρωμής των Δανείων που συνάπτουν οι Δήμοι και να μπορεί το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους να αντέχει. Με σχέδιο και συνεργασία βάζουμε τα χρήματα στο τραπέζι, χωρίς να υποθηκεύουμε το μέλλον ή να χτίζουμε παλάτια στην ἀμμο», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πέτσας, προσθέτοντας ότι, σήμερα, ουσιαστικά μόνον 29 Δήμοι έχουν ποσοστά ανάλωσης του πλαφόν τους κάτω από 50% ενώ αξιοποιούνται συνέργειες με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα όπως το ΥΜΕΠΕΡΑΑ. «Χάρη στις τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων αλλά και χάρη στην Ειδική Υπηρεσία του Υπουργείου Εσωτερικών –την οποία οφείλω δημόσια να συγχαρώ για την μεγάλη προσπάθεια που πραγματικά καταβάλλει, σε συνεργασία και με την Αυτοδιοίκηση– τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν ενταχθεί στο “Αντώνης Τρίτσης” έργα συνολικού ύψους 2,4 δισ. ευρώ, μια πρωτοφανής επιτάχυνση του πολύ σημαντικού αυτού χρηματοδοτικού εργαλείου».
Επιπλέον, ανέφερε ότι στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) του Υπουργείου Εσωτερικών, εντάχθηκαν την τριετία Ιουλίου 2019 – Ιουλίου 2022 μεμονωμένα έργα σε Δήμους και Περιφέρειες, συνολικού ύψους 83 εκατ. ευρώ, ενώ με το νέο ΕΠΑ ο φάκελος διευρύνεται με έναν δομημένο τρόπο μέσω έκδοσης προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Για παράδειγμα, ήδη «τρέχει» η πρόσκληση για πρόσθετη χρηματοδότηση συνολικού ύψους 5 εκατ. ευρώ σε Δήμους, Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και Συνδέσμους ύδρευσης αποχέτευσης, με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας μέσω της καλύτερης διαχείρισης των υδάτων και της βελτίωσης των υποδομών παροχής πόσιμου νερού.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών, αξιοποιώντας χρηματοδοτικούς πόρους από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» -το οποίο, όπως υπογράμμισε ο κ. Πέτσας, διαθέτει σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό συνολικά πόρους ύψους 2 δισ. ευρώ για την Αυτοδιοίκηση- έθεσε σε εφαρμογή ένα σημαντικό πρόγραμμα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση το οποίο αφορά την οδοποιία με έμφαση στην οδική ασφάλεια. Όπως τόνισε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, το πρόγραμμα αυτό ήταν αρχικά ύψους 335 εκατ. ευρώ, εν συνεχεία έφτασε στα 558 εκατ. ευρώ και πρόκειται να αυξηθεί με επιπλέον 125 εκατ. ευρώπροκειμένουν να ικανοποιηθούν ακόμα περισσότερες προτάσεις Δήμων και να ενταχθούν έτσι περισσότερα έργα, τα οποία βελτιώνουν την οδική ασφάλεια προς όφελος των κατοίκων και των επισκεπτών σε ολόκληρη την επικράτεια.
Σε ό,τι αφορά τον δεύτερο άξονα, τον οδικό χάρτη με συγκεκριμένες δεσμεύσεις μέχρι τις εκλογές, ο αν. υπουργός Εσωτερικών υπογράμμισε, πρώτον, ότι δρομολογείται πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 6 εκατ. ευρώ για τις σχολικές καθαρίστριες. Δεύτερον, σε σχέση με το ενεργειακό κόστος, ο Στ. Πέτσας υπενθύμισε ότι απέναντι στην εισαγόμενη κρίση στηρίχθηκαν έγκαιρα και άμεσα όλοι οι Δήμοι και οι Περιφέρειες της Ελλάδας με αυξημένες έκτακτες χρηματοδοτήσεις, ώστε να αντεπεξέλθουν στο υπέρογκο ενεργειακό κόστος και να μπορέσουν να υπηρετήσουν τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο τους. Και φυσικά, ώστε να εξασφαλισθεί –ήδη από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς– η θέρμανση των παιδιών στα σχολεία μας. «Μέσα στο εννεάμηνο του 2022 το Υπουργείο Εσωτερικών διέθεσε συνολικά 282 εκατ. ευρώ στους Δήμους, ενώ ακολουθεί τις επόμενες ημέρες νέα επιχορήγηση ύψους 50 εκατ. ευρώ, σε συνεννόηση και με το Υπουργείο Οικονομικών. Συνολικά, δηλαδή, 332 εκατ. ευρώ έκτακτες χρηματοδοτήσεις για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους και φυσικά για να έχουν χρήματα οι σχολικές επιτροπές και να διασφαλιστούν πλήρως οι ανάγκες θέρμανσης των παιδιών μας», τόνισε ο κ. Πέτσας, καλώντας παράλληλα τους Δήμους να ορίσουν άμεσα ενεργειακό υπεύθυνο και υπογραμμίζοντας ότι «η στήριξη δεν σταματά ημερολογιακά στις 31 Δεκεμβρίου 2022 αλλά θα συνεχιστεί για όσο χρειαστεί, όπως αποτυπώνεται στον Κρατικό Προϋπολογισμό που κατατέθηκε σήμερα προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων».
Ο Στ. Πέτσας προσέθεσε ότι, ειδικά για το ενεργειακό κόστος των ΔΕΥΑ, δρομολογείται άμεσα στήριξη ύψους 20 εκατ. ευρώ, ενώ πρόκειται σε δεύτερο χρόνο να ακολουθήσει συνεννόηση για ένα προσωρινό πλαίσιο εφόσον εγκριθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να εξεταστεί η αύξηση της επιδότησης μέχρι τα 40 εκατ. ευρώ. Επίσης, σχετικά με το ζήτημα της επιβολής του τέλους ταφής, ο κ. Πέτσας επεσήμανε ότι είναι μια υποχρεώση που σχετίζεται με ορόσημα εκταμιεύσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης, ωστόσο ο υπολογισμός μπορεί να γίνει απολογιστικά το έτος 2023 αντί του 2022. Για το ζήτημα της παράτασης των δανείων των Δήμων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ο κ. Πέτσας έκανε λόγο για κάλυψη του 75% των δανείων σε συμφωνία με το Υπουργείο Οικονομικών. Ενώ για το θέμα της ναυαγοσωστικής κάλυψης, ο κ. Πέτσας μίλησε για ένα καλό αποτέλεσμα νωρίτερα από την έναρξη της νέας περιόδου.
Σχετικά με τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ), σημείωσε την αύξησή τους σε συνέχεια της σχετικής δέσμευσης του πρωθυπουργού –και μάλιστα συνολικά κατά 128 εκατ. ευρώ ετησίως, όπως αποτυπώνεται στον Κρατικό Προϋπολογισμό για το 2023, συμπεριλαμβανομένης της μίας έξτρα δόσης ΚΑΠ (ύψους 8 εκατ. ευρώ) για τις Περιφέρειες. Παράλληλα, επαναξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο χορηγούνται οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι, με στόχο να είναι πιο δίκαιοι και να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες των Δήμων. Επομένως, μαζί με την στήριξη για το ενεργειακό κόστος, μιλάμε για συνολικά 460 εκατ. ευρώ επιπλέον για την Αυτοδιοίκηση, υπογράμμισε ο κ. Πέτσας.
Σε ό,τι αφορά τον τρίτο άξονα, ο κ. Πέτσας έδωσε το στίγμα των επόμενων παρεμβάσεων που δρομολογούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό της Αυτοδιοίκησης και την «Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση», ενώ τόνισε ότι καθώς η Ελληνική οικονομία θα αναπτύσσεται τα επόμενα χρόνια με ταχύτερους ρυθμούς σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η φυσική αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, λόγω των αυξημένων φορολογικών εσόδων από την ισχυρότερη ανάπτυξη, θα δίνει αυτομάτως μεγαλύτερο μέρισμα και στους Δήμους, όπως και σε ολόκληρη την κοινωνία.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο αν. υπουργός Εσωτερικών υπογράμμισε ότι «η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κάνει πράξη την ισχυρή Αυτοδιοίκηση για μια καλύτερη Ελλάδα».
