Γράφει ο Γιάννης Μπεθάνης
Eίναι θέμα προετοιμασίας. Αλλά είναι και θέμα τύχης. Έτσι ήταν πάντοτε με τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Πόσες και πόσες ζωές πήραν διαφορετικό δρόμο για μια ερώτηση και μια απάντηση, σωστή ή λάθος. Πόσοι κόποι και αγωνίες επιβραβεύτηκαν ή πήγαν χαμένοι μέσα σε λίγες ημέρες…
Σκληρό πράγμα οι εξετάσεις. Και μάλιστα στην πιο ευαίσθητη ηλικία. Εκεί όπου διαμορφώνονται προσωπικότητες και χαρακτήρες, εκεί που όνειρα φτιάχνονται και όνειρα γκρεμίζονται. Πραγματικό σημείο καμπής.
Πολύ μεγάλη η συζήτηση που ξεκίνησε μετά τις δηλώσεις – προθέσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Παιδείας για κατάργηση των Πανελλαδικών, Εθνικό Απολυτήριο και ενίσχυση του Λυκείου.
Τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό ήταν το μόνο σύστημα που είχε παγιωθεί στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας ως η ασφαλής αξιοκρατική δικλείδα για την εισαγωγή στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν δημοσιεύονταν τα αποτελέσματα δια τηλεοράσεως, «πάγωναν» τα πάντα και όλοι κρατούσαν την ανάσα τους.
Τι κατάφερε αυτό το σύστημα; Να παγιώσει την άκριτη «παπαγαλία» ως κυρίαρχο «στοίχημα» για να πετύχει ο μαθητής. Να εξαρτάται το μέλλον του από μια αμφίσημη ερώτηση ή από μια ερώτηση που είτε πρόλαβε να τη διαβάσει είτε όχι. Να βουτά τα παιδιά ήδη από τη Β’ Λυκείου μέσα στο άγχος και την αγωνία, σε μια πιεστική προσπάθεια για «μηχανική» και όχι βιωματική γνώση, μακριά από τη χρήση της κριτικής και συνδυαστικής ικανότητάς τους.
Από την άλλη, κατάφερε (και καταφέρνει) κάτι σχεδόν ακατόρθωτο στη σύγχρονη Ελλάδα: Το αδιάβλητο της αξιολόγησης/βαθμολόγησης. Και αυτό δεν είναι λίγο.
Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Είναι σωστή επιλογή η κατάργησή τους ή όχι;
Αν και επιτυχών στις Πανελλαδικές, οφείλω να πω ότι εύκολα θα διάλεγα το πρώτο. Αλλά με μια σειρά από προϋποθέσεις, επίσης πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση μιλά για αναβάθμιση της Β’ και Γ’ Λυκείου ώστε να επιτευχθεί η κατάργηση των εξετάσεων: Άλλη μια αποσπασματική και λάθος προσέγγιση των πραγμάτων, όσο και κοντόφθαλμη και πρόχειρη.
Για να καταργηθούν οι εξετάσεις κύριοι, πρέπει να αναβαθμιστεί ΟΛΟΚΛΗΡΗ η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Από την 1η Γυμνασίου έως την 3η Λυκείου. Τα σχολεία να στεγάζονται σε σύγχρονες κτηριακές υποδομές. Να διαθέτουν σύγχρονα εργαστήρια. Να ευνοηθεί το κριτικό και συγκριτικό διάβασμα. Να υπάρχουν διαδραστικές εκδηλώσεις και μαθήματα. Να είναι πλήρως στελεχωμένα από εκπαιδευτικό προσωπικό, με ανθρώπινα και όχι εξοντωτικά ωράρια. Να επικρατεί πλήρης αξιοκρατία στην αξιολόγηση/βαθμολόγηση, αφού αυτό θα πρέπει να είναι η «προίκα» που θα κουβαλά ο μαθητής που θέλει να εισαχθεί σε ΑΕΙ/ΤΕΙ. Με σαφές όριο αξιολόγησης/βαθμολογίας, κάτω από το οποίο δεν θα είναι δυνατή η εισαγωγή.
Αν είναι, όμως, να παραμείνει η κατάσταση το ίδιο στάσιμη, λιμνάζουσα και προβληματική στα σχολεία μας, δεν χρειάζεται καν να φιλοδοξούμε για κάτι διαφορετικό. Οι Πανελλαδικές θα παραμένουν μονόδρομος.
