Από την έντυπη έκδοση της IASIS που κυκλοφόρησε στις 27/02/21
Ο Φεβρουάριος είναι ο µήνας, ο οποίος είναι, διεθνώς, αφιερωµένος στην πρόληψη του καρκίνου, στο σταµάτηµά του πριν αυτός αρχίσει. Μα, «µπορεί να υπάρξει θεραπεία πριν υπάρξει ασθένεια;» θα µπορούσατε να δικαιολογηµένα να ρωτήσετε. Η απάντηση της επιστηµονικής κοινότητας θα σας εκπλήξει: «µπορεί». Για την ακρίβεια όχι µόνο µπορεί, αλλά και ίσως αποτελεί την καλύτερη θεραπεία από όσες γνωρίζουµε µέχρι στιγµής για τη νόσο. Είναι µια θεραπεία απλή, οικονοµική, αποδεδειγµένα αποτελεσµατική -η µείωση του κινδύνου εµφάνισης καρκίνου φτάνει µέχρι και το 50%- και το κυριότερο, είναι στο χέρι σας, αναφέρει η κ. Σταυρούλα Ντρουφάκου, Παθολόγος – Ογκολόγος.
Ο καρκίνος σήµερα
∆υστυχώς, ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου, παγκοσµίως, µετά τα καρδιαγγειακά νοσήµατα. Περίπου, 10 εκατοµµύρια άνθρωποι στον κόσµο πεθαίνουν από καρκίνο κάθε χρόνο, ενώ η επίπτωσή του (δηλαδή η συχνότητα των νεοεµφανιζόµενων περιπτώσεων) αυξάνεται δραµατικά τις τελευταίες δεκαετίες. Επιπλέον, υπολογίζεται ότι τα επόµενα 20 χρόνια, αυτή η επίπτωση θα αυξηθεί κατά περίπου 60% σε παγκόσµιο επίπεδο, αν δεν ληφθούν µέτρα για να ανακοπεί αυτό το φαινόµενο.
Ένα ακόµα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι σε πολλές χώρες του κόσµου, την τελευταία εικοσαετία, παρατηρείται αύξηση κάποιων τύπων καρκίνου που συσχετίζονται µε την παχυσαρκία, όπως είναι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου και του ορθού, του µαστού, του νεφρού, του ενδοµητρίου, του παγκρέατος, του ήπατος και της χοληδόχου κύστεως, σε εφήβους και νέους ενήλικες.
Τα θετικά νέα είναι ότι σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, το American Institute of Cancer Research και πολλούς άλλους διεθνείς Οργανισµούς Υγείας που ασχολούνται µε την έρευνα και την αντιµετώπιση του καρκίνου, ένα ποσοστό από 30% έως 50% των πιο συχνών καρκίνων θα µπορούσε να προληφθεί µε τον τρόπο που αναφέρεται πιο πάνω: µε «θεραπεία πριν την ασθένεια», δηλαδή µε αλλαγές που θα µπορούσε να κάνει στη ζωή του κάθε άνθρωπος.
Εννέα τρόποι να µειώσετε τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου
1. ∆ιατηρήστε υγιές σωµατικό βάρος σε όλη τη ζωή σας. Αποφύγετε να πάρετε βάρος σε οποιαδήποτε ηλικιακή περίοδό σας.
2. Ασκηθείτε: Για τους ενήλικες συνιστώνται 150-300 λεπτά µέτριας έντασης άσκησης (π.χ. σχετικά γρήγορο περπάτηµα) ή 75-150 λεπτά έντονης δραστηριότητας την εβδοµάδα (ή συνδυασµός των δύο δραστηριοτήτων). Ιδανικά, θα πρέπει να φτάνετε ή και να ξεπερνάτε το ανώτατο όριο των 300 λεπτών, κάθε εβδοµάδα. Για παιδιά και εφήβους συνιστάται µέτριας ή έντονης έντασης άσκηση τουλάχιστον 1 ώρα κάθε µέρα. Η καθιστική ζωή θα πρέπει να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο και να αποφεύγεται η ψυχαγωγία που βασίζεται σε ακινησία µπροστά σε κάποια οθόνη (τηλεόραση, tablet, smartphone).
3. Ακολουθήστε µια υγιεινή (µεσογειακού τύπου) διατροφή σε όλες τις ηλικίες.
4. Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ. Αν κάποιος επιλέξει να πιεί αλκοόλ, η επιτρεπόµενη ποσότητα
είναι 1 ποτό την ηµέρα για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες.
5. Έχετε κατά νου ότι τα συµπληρώµατα διατροφής δεν βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου.
6. Αποφύγετε το κάπνισµα. Καλό δε είναι να θυµάστε ότι ο κίνδυνος καρκίνου αφορά και στο παθητικό κάπνισµα.
7. Οι µητέρες, εφόσον µπορείτε, θα πρέπει να θηλάζετε τα παιδιά σας.
8. Προστατεύεστε πάντα από την υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
9. Σηµαντικό είναι να εµβολιαστείτε κατά της ηπατίτιδας Β και του ιού HPV.
Οι παραπάνω οδηγίες θα πρέπει να ακολουθούνται και από τους επιβιώσαντες από καρκίνο (πάντα σε συνεννόηση µε τον θεράποντα ιατρό τους).
Αξίζει δε να σηµειωθεί ότι αν αυτά τα απλά µέτρα προφύλαξης γίνουν τρόπος ζωής, λειτουργούν και υπέρ της πρόληψης του καρκίνου αλλά και υπέρ της µείωσης της υποτροπής του, π.χ. έχει βρεθεί ότι η συστηµατική άσκηση µπορεί να µειώσει έως και 40% την πιθανότητα θανάτου από οποιοδήποτε αίτιο των ατόµων που έχουν επιβιώσει (survivors) από καρκίνο του µαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Επιπλέον, αυτός ό ίδιος τρόπος ζωής συµβάλλει και στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2 και των χρόνιων αναπνευστικών νοσηµάτων.
Σύµφωνα µε τους Στόχους Βιώσιµης Ανάπτυξης (SDGs) των Ηνωµένων Εθνών και του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, η πρόληψη αποτελεί µακροπρόθεσµα την πιο αποδοτική στρατηγική για τον έλεγχο του καρκίνου.
Ο αντίκτυπος της αντιµετώπισης µόνο της νόσου, χωρίς παράλληλα µέτρα για την πρόληψη, είναι διπλός και καταστροφικός: αφενός χάνονται ζωές που θα µπορούσαν να σωθούν και αφετέρου ασκείται τεράστια πίεση στο σύστηµα υγείας, πίεση που όπως φαίνεται τείνει να το καταστήσει µη βιώσιµο.
Η πρόληψη σήµερα
Τα δεδοµένα του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (ΠΟΥ) για την Ελλάδα δείχνουν ότι περίπου το 80% των ενηλίκων και το 85% των εφήβων δεν ασκούνται επαρκώς, ενώ σχεδόν το 60% των ενηλίκων είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτοµα. Ο συνδυασµός αυτού του ποσοστού µε το υψηλό ποσοστό των Ελλήνων που καπνίζουν, ακόµη, έχει καταλυτικές επιπτώσεις στη δηµόσια υγεία, γεγονός που καθιστά επιτακτική την παρέµβαση της Πολιτείας υπέρ της πρωτογενούς πρόληψης.
Κάποιες παρεµβάσεις προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη πραγµατοποιηθεί σε αρκετές χώρες και έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Τέτοιες είναι οι καµπάνιες ενηµέρωσης όσον αφορά στην αξία της πρόληψης, νοµοθετικές παρεµβάσεις που ευνοούν την πιο εύκολη πρόσβαση σε χώρους άθλησης, δηµιουργία ειδικών ποδηλατοδρόµων και περισσότερων πεζοδρόµων, επιδότηση της τιµής των φρούτων και των λαχανικών, αύξηση της φορολογίας των σακχαρούχων αναψυκτικών και µια σειρά από σοβαρούς νοµοθετικούς περιορισµούς στην εµπορία και τη διαφήµιση προϊόντων υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι (High in Fat Salt or Sugar, HFSS products) ειδικά όταν αυτά απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους.
Τέτοιας κλίµακας ενέργειες σε συνδυασµό µε τις µικρές αλλαγές που εµείς µπορούµε να επιβάλλουµε στους εαυτούς µας είναι το κλειδί για να ζήσουµε περισσότερο και καλύτερα. Γιατί και στην περίπτωση του καρκίνου ισχύει αυτό που είπε ο Ιπποκράτης 2.500 χρόνια πριν: «Κάλλιον το προλαµβάνειν του θεραπεύειν».
