Από την έντυπη έκδοση της ΙASIS που κυκλοφορεί
Με το ΤΣΑΥ να θυμίζει πια… ένα ρόφημα και όχι ταμείο ασφάλισης υγειονομικών, οι γιατροί της Θεσσαλονίκης αποφάσισαν πριν από τρία χρόνια, επί προεδρίας στον ΙΣΘ του σημερινού προέδρου του ΠΙΣ, Αθανάσιου Εξαδάκτυλου, να ιδρύσουν ένα Επαγγελματικό Ταμείο, του οποίου θα ήλεγχαν πλήρως την λειτουργία και θα είχαν τη διαχείριση.
Η IASIS μίλησε με τον αντιπρόεδρο του ΤΕΑ – ΙΣΘ και ταμία στο δευτεροβάθμιο όργανο όλων των επαγγελματικών ταμείων της Ελλάδας, Κοσμά Τσακιρίδη, ο οποίος είναι καρδιο – θωρακοχειρουργός, διευθυντής Καρδιοθωρακοχειρουργικής Κλινικής στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο.
Συνέντευξη: Μαρία Τσιλιμιγκάκη
Κύριε Τσακιρίδη τι οδήγησε στην ιδέα για ένα τέτοιο Ταμείο;
Το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε, δραματικά, τα τελευταία χρόνια από 42 στα 80 χρόνια. Τα τελευταία 60 χρόνια, κάθε 5 χρόνια αυξάνεται κατά ένα έτος, κατά μέσο όρο, η ζωή μας. Δηλαδή, έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια μέση διάρκεια σύνταξης 12 χρόνια παραπάνω από αυτό που είχαμε λίγες δεκαετίες πριν.
Η Παγκόσμια Τράπεζα λέει ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν μετά το 2005 θα ζήσουν και θα ξεπεράσουν τα 100 χρόνια ζωής. Και βλέπουν πια το φως της δημοσιότητας άρθρα που αναφέρουν ότι σε οικονομικό επίπεδο θα αντιμετωπίσουμε τα «προβλήματα της μακροζωίας».
Το 1951, υπήρξε μια έκρηξη των γεννήσεων κι αυτό δημιούργησε μια πυραμίδα με βάση τα μικρότερα άτομα και κορυφή τους μεγαλύτερους. Κι αυτό ήταν φυσιολογικό. Το 2001, η πυραμίδα αυτή έκανε «κοιλιά» με περισσότερα άτομα να βρίσκονται στη μέση ηλικία. Το 2060, η πρόβλεψη είναι η αντιστροφή της, με περισσότερους ηλικιωμένους παρά νέους, και αυτό είναι πρόβλημα που επιβαρύνει τα δημοσιονομικά των κρατών ως προς την κοινωνική ασφάλιση. Χρειάζεται, λοιπόν, μια λύση που να απαντά στα νέα δεδομένα.
Μιλάτε για τις συντάξεις που λαμβάνουμε τώρα από το κράτος και επιβαρύνουν τα δημοσιονομικά. Ποια η διαφορά με τις συντάξεις των ΤΕΑ;
Αναφέρομαι σε αυτήν που γνωρίζουμε ως τώρα, που στηρίζει τους ασφαλισμένους στην ανικανότητα, στην ασθένεια και το γήρας. Το σύστημα αυτό είχε την έννοια της ομπρέλας σε τυχόν στραβοπατήματα στη ζωή. Κάποια στιγμή αναρωτηθήκαμε «γιατί μπορεί το κράτος και όχι οι ιδιώτες;». Και δημιουργήθηκαν προγράμματα και από τις ιδιωτικές ασφάλειες.
Αλλά δείτε τι συμβαίνει… Τα κράτη, μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορούσαν να το έχουν αυτό το σύστημα διότι εργάζονταν πολλοί νέοι και οι περισσότεροι δεν είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν μόνοι. Έδινε το κράτος παροχές συντάξεων, ασθένειας, χηρείας, ορφανών κ.λπ. και είχε ένα σύστημα διανεμητικό. Αλλά υπάρχει και το ανταποδοτικό σύστημα.
Το διανεμητικό σημαίνει «μπήκα στη συνταξιοδότηση και παίρνω ό,τι μου δίνει το κράτος είτε πλήρωσα για τα χρήματα αυτά, είτε λιγότερα είτε περισσότερα». Αυτό ρυθμίζεται κεντρικά. Το ανταποδοτικό σύστημα είναι αυτοχρηματοδοτούμενο. Αυτό σημαίνει «βάζω τα χρήματα σε ένα λογαριασμό, και όταν βγω στη σύνταξη, παίρνω αυτά τα χρήματα και την απόδοσή τους».
Όπως αναφέρατε παραπάνω, τα πράγματα έχουν αλλάξει σε δημογραφικό επίπεδο. Τι γίνεται λοιπόν τώρα;
Σήμερα βλέπουμε ότι δουλεύουν λίγοι, για να πληρώσουν πολλούς και όταν δεν υπάρχουν αρκετές γεννήσεις μεγαλώνει, εκ νέου, το πρόβλημα. Στην Ευρώπη γεννιούνται 1,6 παιδιά ανά ζευγάρι. Το αποτέλεσμα είναι ότι 
το 1960 ο πληθυσμός άνω των 60 ετών ήταν στο 14,4% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Το 2016 οι άνω των 65 ετών αντιπροσώπευαν το 33,1% του γενικού πληθυσμού αλλά το 2040 θα φτάσουν το 58,4% και τότε θα έχουμε πρόβλημα. Ποιος θα δουλεύει; Η Ευρώπη από το 1992 ως το 1998 έκανε μόνο συστάσεις. Είπε μειώστε τις συντάξεις, αυξήστε τα όρια ηλικίας, αναπτύξτε τις επαγγελματικές συντάξεις. Αλλά υπήρξε πολιτικό κόστος και σταμάτησαν όλα. Έμεινε μόνο το τρίτο και δημιουργήθηκε σύστημα τριών πυλώνων ασφάλισης.
Ποιοι είναι αυτοί οι πυλώνες;
Ο πρώτος πυλώνας έχει σκοπό την αποφυγή της φτώχειας με βασικές συντάξεις για όλους. Ο δεύτερος πυλώνας είναι τα κεφαλοποιητικά ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης και ο τρίτος πυλώνας περιλαμβάνει τις ασφαλιστικές εταιρίες. Στην Ελλάδα βλέπαμε το πρόβλημα αλλά δεν τόλμαγε κανείς να μιλήσει επειδή θα τον έτρωγε «το μαύρο σκοτάδι».
Και ξαφνικά το 2002 βγαίνει ένα σχέδιο νόμου που κάνει λόγο για ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης χωρίς καμία σοβαρή προετοιμασία και διεργασία. Το πολέμησαν όλοι λυσσαλέα και παρέμεινε σχέδιο νόμου. Δέκα χρόνια μετά, το 2012, ο κ. Κουτρουμάνης έρχεται και μετατρέπει κάποια Ταμεία σε Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης Εργαζομένων (ΤΕΑ), βέβαια σε συγκεκριμένους τομείς, (τρόφιμα, ασφάλειες, φαρμακευτικές και πετρελαιοειδή). Από τότε έγιναν Ταμεία και προαιρετικής ασφάλισης. Τα πρώτα 8 Ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης, μεταξύ αυτών και του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, βρεθήκαμε το 2018 και κάναμε το δευτεροβάθμιο όργανό μας, την Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, με πρόεδρο, τον πρόεδρο του Ταμείου Εργαζομένων στο υπουργείο Οικονομικών. Και το 2019 από 8 γίναμε 11 Ταμεία.
Σήμερα, μόλις εξελιχθήκαμε σε 15 Ταμεία. Και έχει νόημα να δείτε ποιες κοινωνικές ομάδες μπήκαν στο εγχείρημα. Είναι οι εργαζόμενοι στο Χρηματιστήριο, την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, οι Ορκωτοί Λογιστές, οι εργαζόμενοι στον Ομίλο Interamerican, οι εργαζόμενοι στις Αστικές Συγκοινωνίες και βέβαια, ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης. Όλοι αυτοί κάναμε Ταμεία με χαρακτηριστικό την προαιρετική ασφάλιση! Όποιος θέλει ακολουθεί, όποιος δεν θέλει, δεν το κάνει.
Ποια είναι η εμπειρία από άλλες χώρες;
Στη Ελλάδα ξυπνήσαμε αργά. Το 2007, στον υπόλοιπο κόσμο είχαν τα ΤΕΑ 28,2 τρις δολάρια περιουσία και το 2017, έφτασαν τα 43 τρις δολάρια. Στο Ισραήλ, τη Σουηδία, την Αυστραλία τα ΤΕΑ έχουν περιουσία πάνω από το 50% του ΑΕΠ των χωρών τους. Κυρίαρχη παγκοσμίως είναι η Δανία όπου τα ΤΕΑ έχουν περιουσία πάνω από το 200% του ΑΕΠ της χώρας. Η Ελλάδα είναι τελευταία στη σχετική λίστα.
Κι ενώ το 25% του ενεργού πληθυσμού της Ευρώπης μετέχει σε ΤΕΑ, που έχουν περιουσία 25 τρις ευρώ, το οποίο αντιπροσωπεύει το 29% του ΑΕΠ της Ευρώπης και το 20 – 50% του συντάξιμου ποσοστού των πολιτών καλύπτεται από αυτά, στην Ελλάδα η περιουσία των 15 ΤΕΑ (11 πρακτικά μέχρι πρόσφατα) είναι μόλις 1,5 δις ευρώ. Είμαστε στο τελευταίο σκαλί αλλά πρέπει να το δούμε αυτό ως προοπτική. Ξεκινάμε με καθυστέρηση 15 ετών αλλά έχουμε δυνατότητα να καλύψουμε τη διαφορά και να αναπτυχθούμε.
Μιλήστε μας, συγκεκριμένα για το ΤΕΑ του ΙΣΘ και τι σημαίνει για όλους τους υγειονομικούς της χώρας;
Το ΤΕΑ του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης είναι ΝΠΙΙ και δημιουργήθηκε το 2017. Ήδη από τα 650 μέλη του ΤΕΑ-ΙΣΘ το 10% είναι εκτός Θεσσαλονίκης και όλοι μετέχουν με τον εξής τρόπο: Βάζουμε μια εισφορά μηνιαία από 50 ως 3.000 ευρώ. Την επιλέγει το μέλος ώστε να το εξυπηρετεί. Και μια φορά τον χρόνο μπορεί να βάλει ο καθένας έκτακτη εισφορά από 1.000 ως 100.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα τα επενδύουμε. Όταν θέλει να τα πάρει το μέλος, θα πάρει όσα έβαλε συν την απόδοση που έχουν τα χρήματά του εκείνη τη στιγμή. Εκτός κι αν τα πάρει ως σύνταξη μετά τα 67 έτη.
Είναι ασφαλής η επένδυση;
Ναι είναι. Η εποπτεία μάλιστα είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, το υπουργείο Εργασίας, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Ορκωτούς Λογιστές και βέβαια τακτικούς εσωτερικούς ελέγχους. Εδώ ο νόμος δεν υπάρχει μόνο στα χαρτιά. Υπάρχει χρονοδιάγραμμα που τηρείται για να γίνονται οι έλεγχοι. Υπάρχει ένα ΔΣ στο οποίο μετέχουν μόνο τα μέλη με μονοσταυρία, για να μην υπάρχει δυνατότητα ελέγχου του ΔΣ. Έχουμε επενδυτική επιτροπή, γενική διεύθυνση, διαχειριστής επενδύσεων είναι η Alpha Trust, και θεματοφύλακας είναι η Τράπεζα Πειραιώς.
Οι εισφορές μας θεωρούνται έξοδα και εκπίπτουν από την Εφορία. Η εφάπαξ καταβολή δεν φορολογείται, σε αντίθεση με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές. Η εφάπαξ καταβολή εξαιρείται από την Εισφορά Αλληλεγγύης. Το ΤΕΑ δεν είναι κερδοσκοπικός Οργανισμός. Ό,τι απόδοση έχει κάποιος στο χαρτοφυλάκιό του, θα το καρπωθεί ο ίδιος. Το ΤΕΑ κρατάει μόνο 2% για τα λειτουργικά του έξοδα.
Το κάθε μέλος έχει δικούς του κωδικούς για τον ατομικό λογαριασμό του, τον οποίο παρακολουθεί στο ίντερνετ και βλέπει τι χρήματα έχει διαθέσιμα, τι αποδόσεις έχει στα χρήματά του και τι απόδοση έχει το Ταμείο στις επενδύσεις του. Υπάρχει δηλαδή πλήρης διαφάνεια και έλεγχος.
Η ιστοσελίδα για να ενημερωθεί κάποιος αναλυτικά είναι: http://teaisth.opf.gr/.
Την IASIS μπορείτε να τη βρείτε σε 160 επιλεγμένα σημεία σε όλη την Αττική. Διανέμεται μαζί με την εφημερίδα Αμαρυσία το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα.
